نرم افزار حسابداری محک: اگر بخواهیم ریشه‌های تاریخی حسابداری را در ایران بازبینی کنیم. از حدود 2500 سال پیش که اولین امپراطوری قدرتمند در ایران شکل گرفت برای فعالیت‌های امور اقتصادی و مالیاتی استفاده میکردند. پس از آن با گذشت زمان پیشرفت حکومت‌ها در بسیاری از موارد دیگر به کار رفت که اسناد تاریخی آن وجود دارند. نمونه از لوح‌های خزانه و قلعه آثار بازمانده از حسابداران آن دورانند. نقطه عطف در تاریخ این علم در ایران را باید در دوره سلجوقیان جست که دفاتر پنجگانه حساب برای امور مالیاتی وجود داشت. با این حال بعد از انقلاب صنعتی در اروپا و بروزآوری علوم جدید به ایران راه یافتند.
فهرست مطالب
اولین حرکت مهم به رسمیت شناختن امور حساب در مالیات است که در سال 1225 به صورت قانون درآمد. بعد از آن علم حسابداری آن چنان در ایران همراه با روند غرب جدی گرفته نشد و حتی سال‌ها بعد از آن که رشته‌های مهندسی جدید در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شد. دکتر فضل الله اکبری به عنوان پدر علم حسابداری تلاش‌های بسیاری برای گسترش حسابداری در ساختار اداری و صنغتی کشور کرد و سالیان درازی صرف پژوهش و توسعه سپرد.
بیوگرافی دکتر فضل الله اکبری
دکتر فضل الله اکبری در سال 1300 در شهر گلپایگان به دنیا آمد. پدر ایشان نانوا و اهل کتاب و مرثیه‌خوانی بودند. ایشان به دلیل علاقه زیاد به تحصیل، همزمان در دوره دبیرستان در شهر اصفهان علوم قدیمی همچون حساب و ریاضی و حساب سیاق نقدی و جنسی را نزد پدر بزرگ خود فرا گرفتند. و نزد استادی چون شادروان فضل الله همايی و برادر دانشمند ايشان استاد جلال همايی و آقای مبارکه‌ای کسب فيض کرد پس از تحصیلات دبیرستان رشته حقوق را ادامه دادند. بعد از اخذمدرک لیسانس در شرکت نفت استخدام شد و در سال 1337، دوره‌ای در دانشکده وزارت نفت شروع به یادگیری حسابداری مدرن نمود. در آن زمان با مرحوم حیم تالیف فرهنگ لغت حیم را آغاز کرد.
دکتر فضل الله اکبریبه دلیل علاقه به علوم اداری، در اوایل دهه 30 در رشته علوم اداری و بازرگانی کارشناسی ارشد گرفتند و با بورسیه تحصیلی به دانشگاه استنفورد رفتند و در آنجا در رشته مدیریت بازرگانی، گرایش حسابداری در مقطع دکتری تحصیل نمودند. بعد از بازگشت به ایران در سال 1337 وارد دانشکده حقوق شدند اما در این دانشکده به تدریس حسابداری پرداخت. او با تلاش‌های قراوان با ارائه مستندات فراوان به روسای دانشگاه و اساتید به اهمیت رشته حسابداری و جایگاه آن در علوم روز دنیا تاکید کردند. اما جالب است بدانید که در همان دهه که بسیاری از علوم مهندسی جدید در ایران تدریس می‌شد. هنوز به اهمیت رشته حسابداری پی نبرده بودند و آن را در غالب ریاضیات می دیدند ایشان ضمن خاطره‌ای از آن زمان می‌گویند:
در سال 1334 که داوطلب تدريس حسابداری در دانشگاه شدم، يکی از اوليای دانشگاه گفت شک دارد جايگاه تدريس حسابداری در دانشگاه باشد و اضافه کرد در گذشته هم حسابداری در سال ششم رشته تجارت دبيرستانها تدريس می‌شده است و اگر حسابداری را رشته‌ای دانشگاهی بشناسيم بزودی داوطلبانی هم برای تدريس خانه‌داری، گله‌داری و باغداری پيدا می‌شوند؛ دانشگاه را تدريس حساب کافی است. دو-سه سالی طول کشيد تا با مراجعات مکرر و مستمر، ارائه شرح دروس حسابداری و رشته‌های مختلف آن، اهميت و فرق آن را با حساب و رياضی توجيه کنم و توضيح دهم. بالاخره قرار شد در دانشکده حقوق و علوم سياسی و اقتصادی دانشگاه تهران برای انتخاب و استخدام يک نفر دانشيار اقدام کنند.
دوران تدریس
طرح دکتر فضل الله اکبری ایجاد دانشکده‌ی علوم اداری و مدیریت بود تا بتوان نظام اداری جدید را به علاقه‌مندان برای پیشرفت بیشتر آموخت. سر انجام در سال 1342 تلاش‌های ایشان به ثمر رسید.
ابتدای شهريور 1343 شادروان دکتر صالح رئيس دانشگاه، در جلسه‌ای پرشور و با مخالفت‌های بسيار، بالاخره تاسيس دانشکده علوم اداری و مديريت بازرگانی را به تصويب شوراي‌عالی فرهنگ رسانيد.
دکتر فضل الله اکبری 8 سال مدیریت دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران را بر عهده داشت. او ضمن این خدمت همواره دروس حسابداری را در ایران در دانشگاه تدریس می‌کرد.
از افتخارات دیگر دکتر فضل الله اکبری این است که در سال 1350 به سمت معاونت آموزش و پژوهشی وزارت علوم منصوب شدند. همزمان در رشته حسابداری در دانشکده‌های مختلف کشور به آموزش این علم پرداختند بویژه برگزاری دوره‌های حسابداری در بانک مرکزی ایران مشغول بودند.
دیگر سمت‌های ایشان معاونت و قائم مقام ریاست دانشگاه تهران است. پس از بازنشستگی در سال 58 تمامی وقت خود را به تالیف و تخصیص حسابداری و حسابرسی پرداختند و آثاری چون:
کتابهای دکتر فضل الله اکبری
- حسابداری صنعتی، دانشگاه تهران، با تجديد چاپ به دفعات و توسط ناشران ديگر، 1338
- اصول حسابداری، دانشگاه تهران، با تجديد چاپ به دفعات، 1340
- تجزيه و تحليل صورتهای مالی، سازمان حسابرسی، با پنج بار تجديد چاپ و تجديدنظر، 1366
- حسابداری بازرگانی، دانشکده علوم اداری و مديريت بازرگانی، 1354
- تهيه بودجه بازرگانی و صنعتی، انتشارات فروردين، 1365
- حسابداری استهلاک، سازمان حسابرسی، اولين چاپ 1371، چاپ هفتم، 1380
- فرهنگ اصطلاحات حسابداری (انگليسی- فارسی)، سازمان حسابرسی، جلد اول، 1376
- بررسی تحليلی يا استفاده از تجزيه و تحليل صورتهای مالی در حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1379
مقالات دکتر فضل الله اکبری
- سرگذشت يک استاد و سرگذشت يک علم مصاحبه با مجله حسابدار- مرداد 1372
- تجزيه و تحليل صورتهای مالی حسابرس 3، مجموعه مقالا ت- تابستان 1374
- واژه سرنوشت‌ساز فصلنامه حسابرس شماره 1، زمستان 1377
- نوبت من نيست فصلنامه حسابرس شماره 3، بهار 1378
- به ياد دوست مجله حسابدار، شماره 132، شهريور 1378
- چگونه تدريس حسابداری در دانشگاه برای اولين بار شروع شد فصلنامه حسابرس شماره 4 و5، پاييز و زمستان 1378
- آموخته های آموخته را نياموختيم فصلنامه حسابرس شماره 9، زمستان 1379
- مصطفی علی مدد: انديشمندی پرمايه، پرکار و پربار (فصلنامه حسابرس شماره 16، مهر و آبان 1381
- نرفته ام فصلنامه حسابرس شماره 23، بهار 1383
- منتخبات حسابرس فصلنامه حسابرس شماره 23، بهار 1383
سال‌های پس از انقلاب
از جمله افتخارات دیگر زندگی دکتر فضل الله اکبری تدریس در مقطع کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت بازرگانی در اواخر دهه 60 است. پس از آن نیز به مدت دو سال در دانشکده مدیریت دولتی انگلستان است. پس از بازگشت ایشان در اواسط دهه 70 به همکاری خود را در زمينه تحقيق و تاليف با مرکز تحقيقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی ادامه داد و در اين مدت است که مقالات متعددی هم برای مجله حسابرس تهيه کرد.
نقش ایشان در توسعه دانش حسابداری در ایران بسیار است. دکتر فضل الله اکبری با تلاش و علاقه فراوان توانستند پایه حسابداری و حسابرسی مدرن در ایران را تقویت کنند و جایگاه تلاش‌های ایشان به عنوان پدر علم حسابداری ایران همیشه محفوظ است. زنده ياد دکتر فضل الله اکبری در 13 فروردين 1384 جان به جان آفرین تسلیم نمودند.
