با مفاهیم پایه حسابداری آشنا شوید (بخش دوم) +(به همراه فایل صوتی)

حسابداری یا همان زبان تجارت، که یکی از زیرشاخه‌های مهندسی محسوب می‌شود، دارای مفاهیم بسیاری است که این مفاهیم پایه حسابداری اطلاعات لازم در زمینه مالی را ثبت و ضبط می‌کند و به اطلاع مدیران و ذی‌نفعان یک کسب و کار می‌رساند. شناسایی، اندازه‌گیری، ثبت و گزارش‌گیری اطلاعات اقتصادی مربوط به معاملات روزمره، اساس کار یک واحد مالی را شکل می‌دهد. این معاملات روزمره شامل خرید و فروش در واحد بازرگانی، خرید ماشین‌آلات و ادوات اداری، پرداخت هزینه‌های جاری و … می‌شوند.

فهرست مطالب

فایل صوتی مقاله را در زیر میتوانید گوش کنید.

مفاهیم پایه حسابداری به شرح زیر است:

• دارایی
• بدهی
• سرمایه
• درآمد
• هزینه
• برداشت

که در بخش اول آشنایی با مفاهیم پایه حسابداری، دارایی‌های جاری و انواع آن را دیدیم و شناختیم و دانستیم که دارایی‌های جاری، مشهود و نامشهود، دارایی یک شرکت و کسب و کار را تشکیل می‌دهند.

• بدهی

منظور از مفهوم بدهی در حسابداری، تعهدات مالی یک کسب و کار در مقابل افراد یا کسب و کارهای دیگر است. مبالغی که بازپرداخت آن‌ها در تاریخی معین و ناشی از معاملات گذشته است، به عنوان بدهی‌های یک شرکت محسوب شده و می‌بایست در دفاتر مالی شرکت ثبت شوند. این بدهی‌ها می‌تواند در قالب وجه نقد، کالا، خدمت یا با انتقال سایر دارایی‌های شرکت به طرف مقابل پرداخت و تصفیه شوند.

معاملات گذشته یک شرکت که در پی آن ممکن است بدهی شکل بگیرد نیز شامل دریافت وام، مالیات، خرید نسیه و … می‌شود که هر کدام از این بدهی‌ها مبلغ مشخص و تاریخ بازپرداخت معینی نیز دارند. این بدهی‌ها حقی است که طلبکاران نسبت به تمام دارایی‌های شرکت و نه فقط بخشی از اموال و دارایی‌ها، دارند.

بدهی‌ها نیز مانند دارایی‌ها انواع مختلفی دارد که در ادامه آن‌ها را خواهیم دید.

• بدهیجاری یا بدهی کوتاه مدت

بدهی جاری یا همان بدهی کوتاه مدت، می‌بایست در طول یک سال یا یک دوره عملیاتی از تاریخ تنظیم ترازنامه، پرداخت شوند. هر کدام از این بازه‌های زمانی که طولانی‌تر باشد، برای بازپرداخت این نوع از بدهی‌ها مدنظر قرار می‌گیرد. اسناد پرداختنی، بستانکاران، حساب‌های پرداختنی، پیش دریافت‌های درآمد، هزینه‌های پرداختنی مثل حقوق کارمندان و اجاره‌ بها، جزو بدهی‌های جاری به حساب می‌آیند که باید در طول این بازه زمانی یا تصفیه شوند یا به بدهی جاری دیگری تبدیل شوند.

• بدهی ثابت یا بدهی بلند مدت

بدهی‌های بلندمدت که در مقابل بدهی‌های جاری قرار دارند، مهلت پرداخت آن‌ها بیش از یک سال مالی و یک دوره مالی است. اوراق قرضه، وام‌های بلندمدت، دیون رهنی و اوراق قرضه‌ای که یک کسب و کار برای رفع نیازهای مالی خود منتشر می‌کند، جزو بدهی‌های ثابت به شمار می‌روند. این اوراق قرضه در حساب‌ها می‌بایست ثبت و منعکس شوند.

اجزای اصلی بدهی‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• حساب‌های پرداختنی

بدهی‌های شرکت یا موسسه به افراد یا کسب و کارهای دیگر که در ازای آن چک و سفته‌ای تحویل نشده است، حساب‌های پرداختنی هستند.

• اسناد پرداختنی

در مقابل حساب‌های پرداختنی، اسناد پرداختنی قرار دارد. این نوع از بدهی، بدهی‌هایی هستند که شرکت در قبال آن‌ها به طلبکاران چک، سفته یا برات تحویل داده است. اسناد پرداختنی نیز زمان بازپرداخت مشخصی دارند. اگر این زمان بازپرداخت کم‌تر از یک‌ سال مالی باشد، جزو اسناد پرداختنی کوتاه مدت و اگر این زمان بیش‌تر از یک دوره مالی باشد، به عنوان اسناد پرداختنی بلندمدت شناخته خواهند شد.

• وام پرداختنی

اگر یک کسب و کار از بانک‌ها یا موسسات اعتباری، مبلغی را به عنوان وام دریافت کرده باشد، باید طبق برنامه و زمان‌بندی توافق شده با آن بانک یا موسسه، کل مبلغ را به صورت اقساطی یا یک‌جا پرداخت نماید. به این نوع از بدهی‌ها وام پرداختنی گفته می‌شود. اگر مدت بازپرداخت این نوع از بدهی‌ها بیش از یک دوره مالی باشد، به عنوان وام بلند مدت شناخته می‌شود و اگر کم‌تر از یک سال باشد، وام کوتاه مدت ثبت خواهد شد.

مسئول تطبیق کیست و چه وظایفی دارد؟

• پیش دریافت

پیش دریافت وجهی است که یک کسب و کار قبل از ارائه خدمت یا تحویل کالا به مشتری، دریافت می‌کند. این وجه دریافت شده تا زمان تحویل کالا یا ارئه خدمت جزو بدهی‌ها محاسبه خواهد شد.

• بستانکاران

میزان طلب افراد یا شرکت‌های دیگر، که بابت خرید نسیه یا هر چیز دیگری شکل گرفته باشد، به عنوان مانده حساب بستانکاران شناخته می‌شود.

• اوراق قرضه

در صورت کمبود بودجه و سرمایه شرکت، کسب و کار مجبور می‌شود سرمایه جذب کند. جذب سرمایه می‌تواند از طریق منتشر کردن اوراق قرضه باشد، این اوراق بین افراد یا موسساتی توزیع می‌شود و در قبال آن سود دریافت می‌کنند. این برگه‌ها به عنوان اوراق قرضه در حساب‌های موسسه یا شرکت ثبت می‌شود.

• دیون رهنی

دیون رهنی به بدهی‌هایی گفته می‌شود که کسب و کار برای ملک یا املاکی که در اختیار دارد، باید به صاحب ملک پرداخت کند. 

• درآمد

درآمد یک کسب و کار، پول یا دارایی است که در قبال خدمات یا کالایی که به مشتری تحویل می‌دهد، دریافت می‌کند. این درآمد ممکن است در قالب پول نقد باشد یا طلبی برای شرکت یا موسسه ایجاد کند. این درآمد زمانی توسط حسابداران شناسایی می‌شود که خدمت ارائه شده باشد یا کالای مورد نظر به مشتری تحویل داده شود.

در صورتی که درآمد به صورت نقد به شرکت از سوی مشتری پرداخت شود، این درآمد مستقیما به حساب وجوه نقد افزوده خواهد شد و اگر این درآمد طلبی را برای شرکت ایجاد کرده باشد، به حساب‌های دریافتنی یا اسناد دریافتنی اضافه می‌شود. بعد از نقد شدن و دریافت طلب، آن مورد از حساب‌ها یا اسناد دریافتنی کم و به حساب وجوه نقد افزوده خواهد شد.

افزایش در حساب وجوه نقد می‌تواند دلیل جز درآمد هم داشته باشد. جذب سرمایه، سرمایه‌گذاری مجدد، فروش اوراق قرضه و … جزو مواردی است که با افزایش وجوه شرکت مواجه می‌شویم ولی درحالی‌که این افزایش برابر با درآمد و فروش حاصل از خدمت یا کالا نبوده است.

• سایر درآمدها

در حساب‌های مالی، عنوانی به نام سایر درآمدها نیز دیده می‌شود که عبارت است از درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت یا کوتاه مدت که اغلب در موسسات و شرکت‌های تجاری این درآمد مشاهده می‌شود. سود حاصل از این سرمایه‌گذاری که از بانک‌ها و موسسه‌ها دریافت می‌کند، جزو سایر درآمدها محسوب می‌شود.نوع دیگری از درآمد، درآمدهای ثبت نشده یا وصول نشده است، این نوع درآمدها به درآمدهایی گفته می‌شوند که در طی یک دوره مالی محقق شده‌اند ولی دریافت و ثبت نشده‌اند. به عنوان مثال اگر موسسه قراردادی بسته باشد تا خدمتی را به مشتری ارائه دهد یا کالایی را در تاریخ معینی به مشتری تحویل دهد، اما دریافت وجه در زمان اتمام قرارداد یا اتمام کار موکول شده باشد، این درآمد جزو درآمدهای وصول نشده محسوب خواهد شد.

درآمد ارائه خدمت یا فروش کالای هر دوره می‌بایست در همان دوره ثبت شود و درآمدهای وصول نشده که مربوط به آینده هستند، در درآمدهای دوره فعلی به حساب نمی‌آید.

ادامه دارد…

Podcast: Play in new window | Download