مالیات عملکرد چیست؟ نحوه محاسبه و پرداخت مالیات بر عملکرد

مالیات بر عملکرد یکی از انواع مالیات بر درآمد است که بر اساس سود خالص کسب و کارهای مختلف محاسبه و پرداخت می‌شود. این نوع مالیات از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا بخش مهمی از درآمد دولت را تشکیل می‌دهد و به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک می‌کند.

فهرست مطالب

مالیات عملکرد نوعی از مالیات است که بر اساس عملکرد مالی یک دوره معین از فعالیت اقتصادی اشخاص حقیقی یا حقوقی (مانند شرکت‌ها) محاسبه و وصول می‌شود. در این مطلب از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی این موضوع می پردازیم که مالیات عملکرد چیست؟ و نحوه محاسبه آن چگونه است.

مالیات عملکرد چیست؟

مالیات بر عملکرد نوعی از مالیات بر درآمد است که بر اساس سود خالص کسب و کارهای مختلف محاسبه و پرداخت می‌شود. برای محاسبه مالیات بر عملکرد، باید از درآمد کلی کسب و کار هزینه‌های جاری، استهلاک، دستمزد و غیره را کم کرده و مقدار باقی مانده را با نرخ مالیاتی مربوطه ضرب کنید. نرخ مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است و بستگی به نوع فعالیت و میزان درآمد دارد.

در نظر بگیرید که یک کسب و کار در زمینه حمل و نقل یا باربری به فعالیت مشغول است. یکی از مواردی که در کیفیت خدمات این شرکت اثر دارد و به درآمدزایی بیشتر آن هم منجر خواهد شد، وجود جاده‌های هموار و بدون ایرادات زیربنایی است. بخش مهمی از بودجه مورد نیاز برای این کار، از محل مالیات هایی که شرکت‌های مختلف پرداخت می‌کنند، تأمین می‌شود.
بنابراین یک شرکت حمل و نقل برای موفقیت در کار خود موظف به پرداخت مالیات است. یکی از انواع آن، مالیات عملکرد است. مالیات عملکرد نوعی از مالیات بر درآمد به شمار می‌رود.

همانگونه که از نام مالیات عملکرد مشخص است، به عملکرد یک شرکت، کسب و کار شخصی، یا مجموعه و بنگاه اقتصادی تعلق می‌گیرد. در واقع هر کدام از مجموعه‌های تجاری که گفته شد، موظف هستند تا کلیه مدارک مربوط به درآمد و داد و ستد خود را در بازه‌های زمانی مشخص به صورت رسمی در یک دفتر مالی ثبت کنند.

با ثبت این نوع مراودات مالی، محاسبه مالیات عملکرد آسان‌تر می‌شود، زیرا از درآمد هر مجموعه تجاری میزان هزینه‌های جاری از جمله هزینه مورد نیاز برای مواد اولیه، هزینه استهلاک ابزارآلات، دستمزد و …. کم می‌شود و عدد باقی مانده سود خالص است. مقداری از این سود خالص به عنوان مالیات بر درآمد یا عملکرد گرفته می‌شود. بررسی میزان سود واقعی و میزان مالیاتی که به آن تعلق می‌گیرد هم اغلب از طریق اظهارنامه‌های مالیاتی و اسنادی که پیوست با آن ارائه شده، برآورد می‌ شود.

تفاوت مالیات تکلیفی با مالیات عملکرد چیست؟

ممکن است برایتان جالب باشد که بدانید علاوه بر مالیات عملکرد، کسب‌ و کارها موظف به پرداخت مالیات تکلیفی نیز هستند. باید توجه داشت که مالیات تکلیفی با مالیات عملکرد از نظر ماهیت متفاوت است و نباید این دو را با یکدیگر اشتباه گرفت.

مالیات تکلیفی نوعی مالیات است که همه افراد و شرکت‌های تجاری باید آن را بپردازند. این مالیات شامل انواع مختلفی مانند مالیات بر حقوق، مالیات بر ملک و غیره است که از درآمد فرد کسر می‌شود. مالیات عملکرد بر اساس سود خالص کسب و کارهای سودآور محاسبه می‌شود و توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که در زمینه‌های خاصی فعالیت می‌کنند، به صورت مستقیم پرداخت می‌شود.

نحوه محاسبه مالیات بر عملکرد چگونه است؟

نحوه محاسبه مالیات بر عملکرد چگونه است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که مالیات بر عملکرد، یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که بر درآمد اشخاص حقوقی و حقیقی مشمول مالیات، در یک دوره مالی مشخص، تعلق می‌گیرد. این مالیات بر اساس میزان سود و زیان مجموعه یا کسب و کاری شخصی، محاسبه می‌شود.

برای محاسبه مالیات بر عملکرد، ابتدا باید میزان سود و زیان مجموعه یا کسب و کار، تعیین شود. سود، تفاوت بین درآمد و هزینه‌های قابل قبول مالیاتی است. هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، هزینه‌هایی هستند که برای کسب درآمد انجام می‌شوند و طبق قوانین مالیاتی، قابل کسر از درآمد هستند.

اگر پس از کسر هزینه‌ها از درآمد، عدد باقی مانده مثبت و نشان دهنده سودآور بودن کسب و کاری بود، مالک کسب و کار موظف است تا 25 درصد مبلغ از این سود خالص را برای مالیات بر درآمد پرداخت کند. البته نرخ مالیات بر عملکرد برای اشخاص حقوقی به طور کلی 25 درصد و برای اشخاص حقیقی به صورت پلکانی 15، 20 و 25 درصد است.

در صورت زیان ده بودن کسب و کار، مالیات بر عملکردی تعلق نمی‌گیرد، زیرا سود و درآمدی در یک دوره مالی کسب نشده است.

برای پرداخت هم نیاز به اظهارنامه مالیاتی است که در ادامه در روند دریافت و ارسال آن توضیح خواهیم داد.

ابزارهای لازم برای محاسبه مالیات تکلیفی

از آنجایی که اغلب مجموعه‌های تجاری موظف به پرداخت این نوع مالیات هستند، نیاز به محاسبه دقیق آن خواهد بود. برای محاسبه در قدم اول به ثبت دقیق موارد ذکر شده، یعنی درآمد و هزینه در دفاتر مالی نیاز خواهد بود. این کار بدون یک تیم حسابداری قوی امکان پذیر نیست. افرادی که آموزش لازم و تجربه کافی را زمینه مالیات عملکرد داشته باشند تا از میزان خطا کاسته شود.

اما فقط برخورداری از نیروی انسانی باتجربه کافی نیست. خوشبختانه به پیشرفت علوم رایانه، تحولات زیادی در زمینه حسابداری نوین نیز شکل گرفته است و نرم افزارهای متعددی برای این کار در دسترس هستند. یکی از بهترین برنامه‌های موجود در این زمینه، نرم افزار حسابداری محک است که در محاسبه دقیق سود خالص و ثبت درآمد و هزینه‌ها به شما بسیار کمک خواهد کرد.

 اظهارنامه مالیات عملکرد چیست؟

اظهارنامه مالیات بر عملکرد به فرمی گفته می‌شود که کسب و کارها و مجموعه‌های تجاری علاوه بر اطلاعات هویتی و مکانی مربوط به تجارت خود، موارد دیگری را هم در آن درج کرده و به سازمان مالیات تسلیم می‌کنند.

مواردی مهمی که در این اظهارنامه مالیاتی ذکر می‌شود عبارتند از: هزینه‌ها، درآمدها، دارایی‌های منقول و غیرمنقول، بدهی‌ها، میزان سرمایه، معافیت‌ها، درآمدهای مشمول مالیات، بخشودگی‌های مالیاتی و موارد از این دست.

بر اساس قانون مالیات های مستقیم، اشخاص حقیقی که دارای کسب و کار به شکل مشارکتی و فردی هستند، باید اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقیقی را طبق ماده ۹۵ و ۱۰۰ تهیه و ارسال نمایند. اشخاص حقوقی که شرکتی را ثبت کرده و مجوزهای لازم برای فعالیت را از مراجع ذی صلاح دریافت کرده‌اند، باید اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقوقی را طبق ماده ۱۰۶ تهیه و ارسال نمایند.

تمامی مودیان مالیاتی، برای تهیه اظهارنامه مالیات‌های عملکردی باید به وب سایت طرح جامع مالیاتی مراجعه کنند. برای این کار کافیست که به آدرس اینترنتی www.tax.gov.ir رفته و از بخش اظهارنامه‌های مالیاتی، آن نوع اظهارنامه‌ای را که می‌خواهید چه عملکردی، تکلیفی و… را دانلود کنید.

پیامدهای عدم ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی

اشخاص حقیقی و حقوقی که فعالیت اقتصادی دارند، باید اظهارنامه مالیات عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند. این اظهارنامه باید حداکثر تا پایان خرداد هر سال تکمیل و ارسال شود. در غیر این صورت، این اشخاص با پیامدهای منفی مواجه خواهند شد. برخی از این پیامدها عبارتند از:

• جریمه نقدی: اشخاص حقوقی باید 30 درصد و اشخاص حقیقی باید 10 درصد از مالیات متعلق به خود را به عنوان جریمه پرداخت کنند. این جریمه قابل بخشودگی نیست و در صورت تاخیر در پرداخت، ممکن است افزایش یابد.
• محرومیت از معافیت‌ها و بخشودگی‌ها: اشخاصی که سه سال متوالی اظهارنامه مالیات عملکرد خود را ارسال نکنند، از کلیه معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی قانونی محروم خواهند شد. این امر باعث افزایش مالیات قابل پرداخت آنها خواهد شد.
• تبعات قانونی: اشخاصی که اظهارنامه مالیات عملکرد خود را ارسال نکنند، ممکن است با اعتراضات و شکایات سازمان امور مالیاتی کشور مواجه شوند. این اعتراضات و شکایات ممکن است به دادگاه منتقل شده و به حکم قضایی منجر شوند.

در صورتی که اشخاص حقیقی یا حقوقی به دلیل عدم ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد، محکوم به پرداخت جریمه شوند، این جریمه به عنوان بدهی مالیاتی آنها محسوب می‌شود و باید در اولین فرصت پرداخت شود. بنابراین، توصیه می‌شود که اشخاص حقیقی و حقوقی اظهارنامه مالیات عملکرد خود را در مهلت مقرر به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند.

مزایای تهیه و ارسال اظهارنامه مالیات بر عملکرد

شاید با توجه به مدارک و اطلاعات لازم و نحوه محاسبه مالیات عملکرد، به نظر برسد که این کار بسیار زمان‌بر خواهد بود به ویژه برای تیم حسابداری و به همین دلیل تمایل به انجام آن کمتر شود. اما فراموش نکنید که با استفاده از نرم افزارهای مناسب این کار راحت خواهد شد و نیازی به صرف انرژی و زمان زیاد هم نیست.

علاوه بر این، شما با تهیه و ارسال این نوع اظهارنامه مالیاتی از مزایای آن نیز بهره‌مند خواهید شد. شاید سوال شود که چه مزایایی؟ در پاسخ به این سوال باید گفت طبق قانون مودیان که سه سال پی در پی اظهارنامه خود را به درستی پر کرده و همراه با مدارک به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. در صورتی که صحت اطلاعات نیز تأیید شود، به عنوان مودی خوش حساب شناخته خواهند شد. به همین خاطر هم به این مودیان به میزان ۵ درصد بخشودگی مالیاتی نسبت به مالیاتهای پرداخت شده در ۳ سال، جایزه خوش حسابی تعلق خواهد گرفت.

سخن پایانی

با توجه به تمام نکاتی که در مورد نحوه محاسبه، عواقب عدم ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقوقی و حقیقی گفته شد، لازم است نهایت دقت و وسواس برای محاسبه و ارسال آن انجام داد تا یکی از مودیان مالی خوش حساب به شمار بیایید و از بخشودگی‌های مالیاتی بهره‌مند شوید. بدون شک برای انجام درست این کار هم باید ابزار مفید و کارآمدی را در اختیار داشته باشید.

در صورتی که انتخاب شما برای محاسبه مالیات عملکرد نرم افزار حسابداری محک است و به راهنمایی‌های بیشتری در این زمینه نیاز دارید، کارشناسان ما به صورت چت آنلاین و تلفنی در خدمت شما عزیزان هستند تا راهنمایی لازم را به شما ارائه دهند.