اصول حسابداری به زبان ساده | مزایا و کاربردهای اصول اولیه حسابداری

اصول حسابداری موضوعی است که تسلط بر آن امتیازات فراوانی به همراه خواهد داشت. در این مطلب سعی کرده ایم راجع به مهمترین اصول حسابداری، مزایای استفاده از این اصول و … توضیحات کاربردی را برای شما بیان کنیم. مطالعه این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک را از دست ندهید.

فهرست مطالب

چرا اصول حسابداری اهمیت دارند؟

نیاز گسترده اغلب کسب و کارها به یک حسابدار یا تیم حسابداری بر کسی پوشیده نیست و همین امر باعث شده فرصت‌های شغلی فراوانی برای این رشته وجود داشته باشد. با این وجود نیاز به تجربه و علم کافی برای این کار است. اصول حسابداری از مهمترین مفاهیم در این باره است که می‌توان با اشراف به آنها امور مالی را راحت‌تر انجام داد و در این زمینه تجربه کافی و آگاهی لازم را کسب کرد. در ادامه برخی از این اصول که دارای اهمیت بیشتری در انجام امور حسابداری هستند و مزایای استفاده از آنها بررسی خواهد شد.

اصول حسابداری چیست؟

این اصول به رهنمودهای جامعی که هنگام تهیه صورت های مالی دنبال می‌شود، اشاره دارد. برای اطمینان از سازگاری و امکان مقایسه با سایر شرکتها، باید یک مجموعه اصول مشترک برای تهیه گزارشگری مالی کلیه شرکتها در یک کشور خاص استفاده شود. استفاده از این اصول منجر می‌شود عملکرد مالی واقعی شرکت در گزارش‌های مالی نشان داده شود. برخی از اصول حسابداری که به طور کلی و جهانی پذیرفته شده‌اند، عبارتند از : اصل درآمد، هزینه، تطبیق، سازگاری و مواردی از این قبیل که در ادامه بررسی شده‌اند.

در یک کلام می‌توان گفت که اصول مختلف حسابداری به مجموعه‌ای از قواعد و مفاهیم عملیاتی و کلی گفته می‌شود که یک الگو برای انجام امور مالی را در اختیار حسابدار قرار می‌دهد. آشنا شدن با این اصول، باعث می‌شود تا به اصلی‌ترین مفروضات حسابداری آشنا شوید و رشته حسابداری را دقیق‌تر بشناسید.

می‌توانید فایل صوتی «اصول حسابداری به زبان ساده» را گوش کنید

مزایای استفاده از اصول اولیه حسابداری

استفاده از اصول ذکر شده به شکل یک راهنمای جامع برای تمام مجموعه‌ها و کسب و کارها مزایایی به همراه خواهد داشت که مهمترین آنها به شرح زیر است:

امکان مقایسه

شرکت‌هایی که از این اصول استفاده می‌کنند به راحتی می‌توانند عملکرد خود را با سایر شرکت‌های هم ردیف خود که از همان اصول استفاده می‌کنند، مقایسه کنند، به این دلیل که آنها یک راهنما و روش مشترک برای تهیه گزارش‌ها دارند که همین اصول است.

مقایسه مهم است زیرا به شرکتها کمک می‌کند تا عملکرد مالی خود را با دیگران بسنجند و در مواردی که اشتباه می‌کنند، اصلاح کنند. اصول حسابداری علاوه بر فراهم آوردن امکان مقایسه یک شرکت با شرکت مشابه، امکان مقایسه‌های بین دوره‌ای عملکرد یک شرکت را نیز فراهم می‌کند. در کنار آن، مقایسه یک دوره به نسبت دوره دیگر را هم ممکن می‌کند. را از یک دوره به دوره دیگر نشان می‌دهد.

کنترل حسابداری

کنترل حسابداری از دیگر مزایای استفاده از این اصول است. شرکت‌هایی که اصول حسابداری را در تهیه گزارش‌های مالی خود به کار می‌برند، می‌توانند روند تهیه صورتهای مالی خود را کنترل کنند. کنترل این گزارشات بسیار ضروری است؛ زیرا مانع تهیه صورتحساب‌هایی می شود که نمایشی درست و منصفانه از عملکرد مالی شرکت را نشان نمی‌دهد. اظهارات نادرست ممکن است شرکت را به پریشانی مالی و ورشکستگی سوق دهد.

سهولت حسابرسی

سهولت حسابرسی هم مزیت دیگری است که باید به آن اشاره کرد. شرکتهایی که از اصول حسابداری استفاده می‌کنند به راحتی می‌توانند حسابرسی شوند زیرا حسابرسان قبلاً از این اصول آگاهی داشته‌اند. حسابرسان از این اصول برای حسابرسی صورتهای مالی شرکتها استفاده می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که اصول مذکور رعایت شده است.

حسابرسی برای شرکت‌ها مهم است زیرا سهامداران را قادر می‌سازد اطمینان حاصل کنند که منابع مالی آنها برای هدف مناسب استفاده می‌شود. همچنین حسابرسی قادر به کشف تقلب است و اعتبار صورتهای مالی را افزایش می‌دهد.

انعطاف پذیری

اصول حسابداری را می‌توان در شرایط مختلف استفاده کرد. به عنوان مثال، اصل تطبیق اظهار می‌دارد که درآمد و هزینه‌ها یک شرکت به چه صورت است و به چه شکل صرف می‌شود. این اصل را می‌توان در هر نوع شغلی اعم از لیزینگ خودرو یا مراقبت‌های بهداشتی یا بانکی به کار برد، زیرا تمام شرکت‌ها هزینه‌هایی را متحمل می‌شوند و درآمد کسب می‌کنند. بنابراین از این اصول می‌توان برای هر نوع معامله، ثبت آنها و ثبت رویدادهای مالی استفاده کرد.

مهمترین اصول حسابداری به زبان ساده

نکات زیر هشت اصل مهم حسابداری است که کاربرد فراوانی در روابط مالی دارد و به صورت مشترک در کسب و کارهای مختلف و مشاغلی که نیاز به حسابداری دارند استفاده می‌شود. این اصول مهم و اساسی در حسابداری عبارتند از:

اصل هزینه

اصل هزینه یکی از مهمترین اصول حسابداری است. اصل هزینه مستلزم این است که دارایی‌ها با قیمت مبادله آنها، یعنی هزینه خرید، یا هزینه تاریخی ثبت شوند. هزینه تاریخی به عنوان مبنای ارزیابی مناسب برای شناخت مالکیت کلیه کالاها و خدمات، هزینه‌ها و حقوق صاحبان سهام شناخته می‌شود. به عبارت دیگر، یک کالا در تاریخ خرید به قیمت مبادله ارزیابی می‌شود و در صورت‌های مالی با ارزش واقعی آن یا کسر قسمت استهلاک شده آن نشان داده می‌شود.

میزان انعکاس هزینه و ارزش در حساب‌ها در بسیاری از بحث‌های جاری حسابداری مهم است. بنابراین این اصل، میزان هزینه، عینیت بیشتر آن و امکان‌پذیر شدن حسابرسی دقیق‌تر را برای صورتهای مالی در یک مجموعه فراهم می‌کند.

 اصل درآمد

در مقابل اصل هزینه که یکی از مهمترین اصول حسابداری شخصی و مالیاتی به شمار می‌رود، اصل درآمد  یا در اصطلاح Revenue principle قرار دارد که به همان میزان دارای اهمیت است. اگر جایی دیدید که از اصل تحقیق نام برده شده، بدانید منظور همین مفهوم درآمد است. به زبان ساده این اصل می‌گوید که درآمد زمانی محقق خواهد شد که فروش کالا و ارائه خدمات صورت بگیرد و هزینه آنها دریافت شود.

 در واقع می‌توان گفت که دو نکته در اصل درآمد دارای اهمیت است: اول اینکه کالا و خدماتی برای ارائه وجود داشته باشد. دوم اینکه مالکیت کالا یا ارائه خدمات به مشتری انجام شده باشد و هزینه آن دریافت شود. اصل درآمد و اصل هزینه برای برآورد میزان سوددهی یک مجموعه یا حتی برای برآورد کردن میزان پس انداز یک خانواده دارای اهمیت هستند. همچنین در امور مالیاتی نیز جایگاه ویژه خود را دارند.

اصل دو وجهی ثروت

این مورد از اصول حسابداری مالی در اصل در قلب کل فرآیند حسابداری یک مجموعه نهفته است. حسابدار وقایع موثر بر ثروت یک نهاد خاص را ثبت می‌کند. بنابراین سیستم‌های حسابرسی به گونه‌ای توسعه یافته‌اند که دو چیز اصلی را نشان می‌دهند: (الف) منبع ثروت و (ب) شکلی که ثروت دارد. این امر در تشخیص میزان دارایی یک شرکت به اشکال مختلف از جمله زمین، تجهیزات و … به خصوص برای سهامداران دارای ارزش بسیار زیادی است.

اصول محافظه‌کاری

این مورد از اصول حسابداری شخصی و مالی غالباً به این صورت توصیف می‌شود که “هیچ گونه سود پیش بینی نکنید و تمام ضررهای احتمالی را در نظر داشته باشید “. این ویژگی ممکن است به عنوان نسخه واکنشی از فلسفه مدیریتی مینیمکس در نظر گرفته شود، به عنوان مثال، احتمال حداکثر ضرر را به حداقل برسانید. مفهوم محافظه کاری حسابداری نشان می‌دهد که عدم اطمینان و در معرض خطر بودن سرمایه در چه زمان و کجا باید در نظر گرفته شود. این اصل به نوعی عمل محتاطانه و مراقبتی است تا در زمان ظهور مشکلات مالی پیش‌بینی‌های لازم برای آن شده باشد.

محافظه‌کاری در حسابداری به معنای کمرنگ کردن عمدی درآمد و دارایی نیست. این فقط در شرایطی اعمال می‌شود که در آنها تردیدهای منطقی وجود دارد. به عنوان مثال، موجودی‌ها در پایین‌ترین قیمت تمام شده یا ارزش جایگزینی فعلی ارزیابی می‌شوند و ضررها در بیشترین حد تا برای شرایط بد مالی آماده بود. در یک کلام اصل محافظه‌کاری در صورت سود و زیان، تشویق به رسمیت شناختن تمام ضررهایی است که رخ داده یا احتمالاً وجود دارد رخ دهد و  تأیید نکردن سود تا زمانی است که به صورت کامل محقق شود.

اصل تطبیق درآمد و هزینه‌ها

در این مورد از اصول حسابداری مالی فرآیند تطبیق (مرتبط کردن) دستاوردها یا درآمدها (اندازه‌گیری شده توسط قیمت فروش کالا و خدمات ارائه شده) با تلاش یا هزینه‌ها (که با هزینه کالاها و خدمات استفاده شده اندازه گیری می‌شود) برای یک دوره خاص است. با کسر میزان درآمد از هزینه‌ها سود به دست می‌آید.

مهمترین ویژگی مفهوم تطبیق این است که باید رابطه مثبتی بین درآمد و هزینه‌های مربوطه وجود داشته باشد تا یک شرکت به سودآوری برسد. همچنین باید هزینه‌ها و درآمدهای ناشی از فروش کالا یا ارائه خدمات در یک گزارش مالی واحد ثبت شود. با این وجود، به دلیل ذهنی بودن روند تخصیص هزینه برای یک کالا یا خدمات قبل از فروش یا ارائه آن نیاز به تجربه بالا در زمینه حسابداری است.

اصل سازگاری

 این مورد از اصول حسابداری مالیاتی ایجاب می‌کند که یک سازمان در مورد یک روش واحد برای امور مالی خود تصمیم بگیرد و بعد از آن باید از همان روش یا روش مشابهی برای همه معاملات بعدی و ثبت رویدادهای مالی استفاده کند، مگر اینکه تغییر آن ضروری باشد.

اگر روش‌های حسابداری به طور مکرر تغییر کند، مقایسه صورت‌های مالی یک دوره با دوره دیگر دشوار است. استفاده مداوم از روش‌ها و رویه‌های ثابت حسابداری در طول زمان، تحریف حساب سود و زیان و ترازنامه و دستکاری احتمالی این صورتها را تا حد زیادی کم کرده و تشخیص آنها را آسان‌تر می‌کند. همچنین اصل سازگاری برای کمک به شرکای تجاری و سهامداران در مقایسه صورتهای مالی یک شرکت معین در طول زمان و تصمیم‌گیری آنها ضروری است.

اصل اهمیت

مفهوم اهمیت که یکی دیگر از اصول حسابداری شخصی و مالی به شمار می‌رود و بهتر است نه تنها شرکت‌ها بلکه اشخاص برای حسابرسی امور مالی خود از آن استفاده کنند. اصل اهمیت به معنی است که معاملات و رویدادهایی که دارای تأثیرات ناچیزی هستند، نباید در صورتهای مالی ثبت و گزارش شوند. ادعا می‌شود که ضبط رویدادهای ناچیز از نظر سودمندی ضعیف آنها، قابل توجیه نیست. در مورد معنادار بودن رویدادها و معاملات توافق واحدی وجود ندارد.

در واقع این اصل کاملاً ذهنی بوده و به عهده شخص حسابدار است که تعیین کنند چه چیزی دارای اهمیت با فاقد اهمیت برای ذکر کردن یا نکردن در صورتهای مالی است. با این وجود اغلب حسابرسان و کارشناسان این حوزه با هم توافق دارند که می‌توان اصل اهمیت را  برای یک رویداد یا معامله از نظر تأثیر آن بر وضعیت مالی، نتایج عملیاتی، تغییر در وضعیت مالی و تصمیمات یک سازمان و یا شرکت ارزیابی کرد.

اصل افشای کامل

 مفهوم افشای نیز یکی دیگر از اصول مهم حسابداری محسوب می‌شود. افشای کامل مستلزم این است که یک بنگاه اقتصادی باید تمام اطلاعات مالی مربوطه را به منظور تصمیم‌گیری مناسب اقتصادی در اختیار افراد مرتبط اما خارج از مجموعه قرار دهد.  این مفهوم حاکی از آن است که هیچگونه اطلاعات اساسی یا مورد علاقه ​​سرمایه‌گذاران در صورتهای مالی واحد تجاری حذف یا پنهان نمی‌شود. این امر یکی از اصول حسابداری مالیاتی نیز به شمار می‌رود و به ویژه برای شرکت‌ها و صنایع فعال در بورس دارای اهمیت است؛ زیرا با توجه به همین اطلاعات است که سهامداران در مورد ارزندگی یک سهم، نگهداری یا فروش آن تصمیم می‌گیرند.

آموزش اصول حسابداری 1 به زبان ساده و روان

برای اینکه آموزش اصول حسابداری به طور تمام و کمال ارائه گردد نیازمند این است که سرفصل های تصویب شده برای این مطلب توسط مدرسین بدون کم و کاست ارائه گردد که هر چه موارد آموزش داده شده تکمیل تر باشد برای استفاده بهینه در آینده شغلی ارآمد تر خواهد بود:

سخن پایانی

در کنار تمام مواردی که به آنها اشاره شد اصولی مانند عینیت، بهای تمام شده، فرض تداوم و مواردی از این دست وجود دارد که فرصت اشاره به آنها نبود و تنها به ذکر مهمترین و اصلی‌ترین اصول حسابداری مالی بسنده کردیم.

در نهایت نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که اصول گفته شده برای تسهیل روند حسابداری است. به همین دلیل علاوه بر داشتن نیروی انسانی ماهر و آشنا به این اصول که گفته شد، به مجموعه نرم افزارهای حسابداری و مالی نیز برای پیاده کردن اصول نیاز خواهد بود. نرم افزارهای مالی و حسابداری درصد خطا در برآورد و تنظیم صورت‌ها و گزارش‌ها را تا حد بسیار زیادی خواهد داد. فرقی ندارد یک فروشگاه دارید، یک شرکت یا مجموعه تجاری، یا برای انجام امور حسابداری شخصی به نرم افزار نیاز دارید، انواع این نرم افزارهای تخصصی از طریق مجموعه نرم افزاری محک در اختیار شماست.