حسابداری یا مدیریت
بسیاری از افراد از تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی خبر ندارند و تصور می‌کنند از آنجایی که هر دو با اعداد و ارقام سروکار دارد، پس یکسان است. شاید علم حسابداری در شاخه‌های مختلف خود شباهت‌های بسیاری داشته باشد؛ با این حال این شباهت‌ها در نقطه‌ای به پایان می‌رسند.
فهرست مطالب
اگر از نزدیک به حسابداری و اهداف آن نگاهی بیندازید، بیشتر متوجه تفاوت حسابداری مدیریت و مالی می‌شوید. حسابداری مدیریتی که آن را با نام حسابداری مدیریت نیز می‌شناسند، برای اهداف داخلی یک کسب‌وکار استفاده می‌شود؛ این در حالی است که در حسابداری مالی به تجمیع اطلاعات صورت‌های مالی می‌پردازند.
در ادامه بیشتر با تعریف هریک از این شاخه‌ها و ویژگی‌های هریک از آنها آشنا می‌شویم؛ سپس به بیان تفاوت‌ها می‌پردازیم. همراه ما باشید.
برای تشخیص تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی باید آنها را شناخت
قبل از اینکه تفاوت‌های این دو شاخه از علم حسابداری را بررسی کنیم، باید تعریف درستی از آنها داشته باشیم. درواقع زمانی بیان تفاوت‌ها قابل درک خواهد بود که یک تعریف پایه و مشترک که شامل ویژگی‌ها شود، در دسترس باشد. به همین دلیل ابتدا به معرفی این دو شاخه می‌پردازیم.
حسابداری مدیریتی چیست؟!
اگر می‌پرسید حسابداری مدیریتی چه نقش‌ها و عملیاتی دارد باید گفت حسابداری مدیریتی شاخه‌ای است که برای ارتقا و رشد نیازهای داخلی تجارت خود به آن نیازمند هستید. درواقع سنجش و مدیریت نیازهای داخلی در یک کسب‌وکار به کمک حسابداری مدیریتی برطرف می‌شود.
بگذارید با یک مثال درک دقیق‌تری از این تعریف داشته باشیم. تصور کنید یکی از کارکنان به شما اطلاع دهد در حال از دست دادن یکی از مشتریان با منابع مالی پرقدرت هستید. برای جبران این از دست دادن سرمایه، وجود حسابداری مدیریتی یک ضرورت است که بتواند منبعی جایگزین برای این موضوع برنامه‌ریزی کند.
درواقع حسابداری مدیریتی با برنامه‌ریزی دقیق، میزان درآمد جدید را برای جبران ضرر تخمین می‌زند و تجارت شما را در یک مسیر سودده قرار می‌دهد.
به همین دلیل است که حسابداری مدیریتی با بررسی پتانسیل و عملکرد تجاری شرکت، در برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری‌های آینده تأثیر بسیاری دارد. در حقیقت این شاخه از علم حسابداری بر حل مسئله، تدوین استراتژی‌هایی برای سودآوری و کارایی بیشتر تجارت تمرکز دارد.
اما تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی در چیست؟! بیایید نگاهی به حسابداری مالی هم داشته باشیم.
حسابداری مالی چیست؟
برخلاف حسابداری مدیریتی که بر امور داخلی شرکت متمرکز است، تمرکز حسابداری مالی بر امور خارجی یک تجارت است. حسابداری مالی با ایجاد صورت‌های مالی دقیق که می‌توانند در خارج از شرکت یا کسب‌وکار به اشتراک گذاشته شوند، به رونق کسب‌وکارها می‌پردازد.
فرآیندهای حسابداری در هر شرکت یا کسب‌وکاری باید با توجه به مجموعه‌ای از قوانین جمع‌بندی شوند. این استانداردها در کشورهای مختلف، متفاوت بوده و صورت‌های مالی هر تجارت باید چارچوب و قوانین حاکم بر کشور را پوشش دهند.
حسابداری مالی از تمام نمودارها و اطلاعات صورت‌های مالی استفاده کرده و با توجه به تمام اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP)، منبعی برای برنامه‌ریزی سرمایه‌گذاری در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
البته باید در نظر داشت حسابداری مالی امور روتینی همچون ایجاد فاکتور، پیگیری مانده‌حساب‌ها و موارد دیگر را نیز بر عهده دارد. به‌عبارت‌دیگر حسابداری مالی می‌تواند سلامت مالی تجارت شما را تضمین کرده و برای مؤسسات مالی، سرمایه‌گذاران و صنایع مختلف یک ضرورت محسوب می‌شود.
تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی
حال که به تعریف دقیق و قابل درکی از این دو شاخه از علوم حسابداری رسیدیم، می‌توانیم تفاوت‌های آنها را ساده‌تر درک کنیم. در ادامه مهم‌ترین تفاوت‌های این دو شاخه را برجسته‌تر کرده‌ایم که تفاوت حسابداری مالی و مدیریتی را متوجه شوید. شاید تصور کنید هر دو این شاخه‌ها حول اعداد می‌چرخند، اما نحوه استفاده از این اعداد کاملاً متفاوت است.
شاید مهم‌ترین تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی در این باشد که حسابداری مدیریت به مسائل خاص و جزئیات در یک تجارت توجه دارد؛ درحالی‌که حسابداری مالی نگاهی کلی به شرکت می‌اندازد.
نگاه به جلو در مقابل نگاه به پشت
بررسی فعالیت‌های مالی در حسابداری مالی و مدیریتی کاملاً متفاوت است. همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، از حسابداری مدیریتی برای طراحی و ایده‌پردازی‌های برنامه‌های استراتژیک استفاده می‌کنند.
از طرف دیگر ایجاد بودجه، تخمین درآمد و هزینه‌های آتی نیز برعهده حسابداری مدیریتی است. به همین دلیل است که نگاه این شاخه از حسابداری همیشه رو به جلوست.
بااین‌حال حسابداری مالی نتایجی را که به دست آمده، به کار می‌گیرد و صورت‌های مالی گذشته را تجزیه‌وتحلیل می‌کند. به همین دلیل از اصلاح نگاه به پشت برای آن استفاده می‌کنند.
تفاوت در تمرکز گزارش‌ها
دومین تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی را می‌توان به گزارش‌گیری در آنها نسبت داد. در حسابداری مدیریتی تمرکز بر گزارش‌گیری روزانه است و از این گزارش‌ها برای برداشتن قدم‌های بعدی و حتی هدف‌گذاری‌های کوتاه‌مدت استفاده می‌شود.
این در حالی است که در حسابداری مالی گزارش‌ها در یک بازه زمانی به‌خصوص معنا دارند. تفاوت دیگر این است که از گزارش‌های مدیریتی به‌صورت داخلی استفاده می‌شود؛ اما گزارش‌های حسابداری مالی در اختیار افراد خارج از تجارت ازجمله تنظیم‌کننده‌ها، سرمایه‌گذاران و مؤسسات مالی گذاشته می‌شود.
تخمین در برابر واقعیت‌ها
اگر تابه‌حال تجربه شرکت در جلسات بودجه‌بندی را داشته باشید، می‌دانید که اعداد و ارقام در این جلسات به طور دلخواه تنظیم می‌شوند. این در حالی است که در صورت‌های مالی اعداد نقشی پررنگ و واقعی دارند. به بیان دیگر از اعدا واقعی و نتایج حسابداری مالی به‌عنوان نقطه شروع بودجه‌بندی استفاده می‌کنند.
برآورد بودجه‌ها برای هدف‌گذاری‌های آینده اغلب بر اساس نیازها و انتظارات مدیران بخش‌های مختلف انجام می‌شود و به‌نوعی تخمین زدن در آن حرف اول را می‌زند.
اگر بخواهیم ساده بگوییم حسابداری مدیریتی با اعداد و ارقام واقعی سروکار ندارد و بیشتر سعی در تخمین بودجه‌ها و برنامه‌های پیش رو را دارد. درحالی‌که اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی و حسابداری مالی کاملاً دقیق بوده و با واقعیت منطبق هستند.
تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی را می‌توان در استفاده از اعداد در آنها نیز دانست. واقعیت‌هایی که در صورت‌های مالی وارد می‌شود، در حسابداری مدیریتی برای تخمین و بودجه‌بندی نقش دارد.
الزامات قانونی متفاوت
مورد دیگری که تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی را پررنگ می‌کند، تفاوت الزامات قانونی آنهاست. هیچ استانداری تجارت‌های مختلف را ملزم به داشتن حسابدار مدیریتی نمی‌کند؛ درحالی‌که وجود حسابدار مالی و تنظیم صورت‌های مالی در هر کسب‌وکاری یک الزام است.
البته بسیاری از شرکت‌ها و تجارت‌های بزرگ و کوچک از ترکیب این دو حسابداری استفاده می‌کنند که به بهترین نتایج دست یابند.
ابزارهای متفاوت
برای پیگیری دقیق فعالیت‌های مالی در یک تجارت، نرم‌افزارهای حسابداری مشترکی وجود دارد که حسابداری مالی و مدیریتی را پوشش می‌دهد.
اما تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی را می‌توان به استفاده از ابزارهای مختلف از آنها هم نسبت داد؛ چرا که نرم‌افزارهای حسابداری تنها برای رصد فعالیت‌های مالی کفایت می‌کنند. این در حالی است که برای انجام حسابداری مدیریتی به منابع و ابزارهای دیگری برای برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی نیاز خواهید داشت.
نتیجه‌گیری
حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی دو شاخه کاملاً مستقل از علم حسابداری محسوب می‌شوند که هرکدام اهداف خاص خود را در یک کسب‌وکار دنبال می‌کنند. ازآنجایی‌که این دو شاخه مقاصد مخصوص به خود را دارند، وجود تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری مالی امری طبیعی است. اما شباهت‌هایی نیز در این دو دیده می‌شود.
حسابداری مدیریتی و مالی، هردو برای پیشبرد اهداف یک تجارت به اعداد و ارقام وابسته‌اند و به ارقام دقیق نیاز دارند. حسابداری مدیریتی برای برداشتن قدم‌های آتی کسب‌وکار به کمک شما می‌آید؛ قدم‌هایی که بدون وجود حسابداری مالی نمی‌توانید آنها را برنامه‌ریزی کنید.
به همین دلیل است که تجارت‌های بزرگ و موفق اغلب از هر دو شاخه حسابداری مدیریتی و حسابداری مالی برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند.
در این بخش تعاریف، ویژگی‌ها و تفاوت‌های این دو شاخه از حسابداری را به طور کامل بررسی کردیم. برای حرکت به جلو به واسطه حسابداری مدیریتی، به ارزیابی گذشته به کمک حسابداری مالی نیاز خواهید داشت. پس هیچ‌کدام از آنها را نادیده نگیرید.
