بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست؟

در هر شغل، حرفه و تجارتی که فعالیت داشته باشید در بخش مربوط به حسابداری به منظور بررسی دقیق حساب‌ها، قبل از شروع محاسبه سود مشاغل خود، باید بهای تمام شده کالای فروش رفته خود را بدانید. اما اینکه میزان بهای تمام شده کالای فروش رفته چقدر است؟ چه میزان حائز اهمیت است؟ و چگونه و به چه روشی محاسبه می شود؟ تمامی این سوالات مواردی است که باید اطلاعات کافی در مورد آن ها داشته باشید، تا بتوانید کسب و کار کوچک و یا بزرگ خود را اداره کنید.

فهرست مطالب

ما در این مقاله قصد داریم که به شما آموزش دهیم که چگونه و به چه روشی هزینه تمام شده کالای فروش رفته (COGS) را محاسبه کنید و با دلایل اهمیت آن برای تجارت و کسب و کارتان آشنا شوید. بنابراین اگر شما نیز به دنبال آموزش روش‌های محاسبه بهای تمام شده کالا خود هستید و می خواهید که با نرم افزارهای محاسبه دقیق حسابداری آشنا شوید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

می‌توانید فایل صوتی «بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست» را گوش کنید

بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست؟

به هزینه های مستقیم مرتبط با کالا یا کالاهای فروخته شده در یک شرکت بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) گفته می‌شود. این هزینه‌ها شامل هزینه مواد مصرفی برای تولید کالا، هزینه‌های مستقیم نیروی کار و… است. در هزینه تمام شده کالای فروش رفته هزینه‌های غیر مستقیم مانند میزان توزیع و فروش در نظر گرفته نمی‌شود. به عبارت دیگر بهای تمام شده کالای فروش رفته زمانی ظاهر می شود که بحث سود و زیان به میان آید، و برای محاسبه حاشیه سود ناخالص شرکت کافیست این میزان را از درآمد کسر کنید.

به طور مثال، بهای تمام شده کالای فروش رفته برای یک سازنده قطعات خودرو شامل هزینه‌های مواد اولیه برای ساخت قطعات است که در کنار هزینه‌های نیروی کار استفاده شده، برای تولید نهایی قطعات به کار می‌رود.

هزینه ارسال قطعات خودروها به نمایندگان فروش و هزینه نیروی لازم برای فروش و سایر موارد غیر مستقیم که نقشی در تولید نداشته‌اند حذف می‌شوند و در محاسبه بهای تمام شده کالا فروش رفته منظور نمی‌شوند.

ماهیت قیمت تمام شده کالای فروش رفته چگونه است؟

هزینه کالاهای فروخته شده (COGS) شامل کلیه هزینه‌های مستقیم مربوط به تولید کالا است. COGS هزینه‌های غیرمستقیم مانند سربار و فروش و بازاریابی را شامل نمی‌شود. COGS برای محاسبه سود ناخالص و حاشیه ناخالص از درآمد (فروش) کسر می‌شود. نتایج COGS بالاتر حاشیه کمتری دارد.

روش محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته

روش های مختلفی برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته وجود دارد اما یکی از پایه ای ترین راه‌ها این است که با آغاز فهرست موجودی برای آن دوره و اضافه کردن مقدار کل خریدهای انجام شده در آن بازه و سپس کم کردن فهرست موجودی پایان دوره، شروع به محاسبه کنیم. این محاسبه مقدار کل فهرست موجودی یا به بیان دقیق‌تر هزینه این فهرست را که توسط شرکت در این بازه فروخته شده نشان می‌دهد.

در این روش که یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال متداول‌ترین روش برای محاسبه (COGS) است مقدار اولیه موجودی سالانه را جمع کنید، تمام خریدها را اضافه کنید و سپس موجودی پایان سال را از آن کم کنید.

بنابراین، اگر شرکتی با 10 میلیارد تومان در فهرست موجودی خود را آغاز کند، 2 میلیارد تومان از خریدها درآمد داشته و در نهایت دوره را با 9 میلیارد تومان در فهرستش به پایان ببرد، بهای تمام شده کالا فروش رفته برای این دوره 3 میلیارد تومان خواهد بود.

فرمول قیمت تمام شده کالاهای فروخته شده

برای یافتن هزینه کالاهای فروخته شده طی یک دوره حسابداری، از فرمول COGS استفاده کنید:

COGS = موجودی اول دوره+ خریدها در طول دوره – موجودی پایان دوره

موجودی اولیه شما هر موجودی از دوره قبلی است که باقی مانده است. سپس، هزینه آنچه را که در طول دوره خریداری کرده‌اید به آن اضافه کنید و هر موجودی که در پایان دوره فروخته‌اید کم کنید.

دوره‌های حسابداری ممکن است ماهانه، فصلی و یا سالانه باشد.

آیا روش سریع تری برای محاسبه آن وجود دارد که به طور دقیق و بدون خطا به بررسی سود و زیان یک شرکت، هزینه بهای تمام شده و سایر موارد بپردازد؟

ما در گروه نرم افزاری محک این مشکل را برای همه شما عزیزان حل کرده ایم و با ارائه نرم افزارهای حسابداری و حسابرسی متفاوت ارائه شده این امکان را برای شما فراهم کرده ایم که در کمترین زمان ممکن به بررسی حساب های کسب و کار خود بپردازید.

تفاوت بهای تمام شده کالای ساخته شده با بهای تمام شده کالای فروش رفته

• بهای تمام شده کالای ساخته شده شامل مواردی از قبیل موجودی مواد اولیه، دستمزد و سربارهای ساخت و… است که در ترازنامه شرکت در سمت راست ترازنامه با عنوان موجودی کالا با ماهیت دارایی قرار می‌گیرد.
• پس از فروش محصولات، بهای تمام شده کالای ساخته شده از آن کم شده و به بهای تمام شده کالای فروش رفته تبدیل می‌گردد که به نوعی در صورت حساب سود و زیان کاهنده حساب درآمد فروش است.
• بهای تمام شده کالای ساخته شده را می توان یک حساب دائمی و بهای تمام شده کالای فروش رفته را یک حساب موقت دانست.

بهای تمام شده کالای فروش رفته در صورت سود و زیان و ترازنامه

در صورت سود و زیان، موجودی فروخته شده تحت حساب COGS ظاهر می‌شود. موجودی اولیه سال، موجودی باقیمانده از سال قبل است، یعنی کالایی که در سال قبل فروخته نشده است. هر گونه تولید یا خرید اضافی که توسط یک شرکت تولیدی یا خرده فروشی انجام شود به موجودی اولیه اضافه می شود. در پایان سال، محصولاتی که فروخته نشده اند، از مجموع موجودی اولیه و خریدهای اضافی کسر می شود. عدد نهایی حاصل از محاسبه، بهای تمام شده کالای فروخته شده در سال است.

ترازنامه دارای حسابی به نام حساب دارایی های جاری است. در زیر این حساب کالایی به نام موجودی وجود دارد. ترازنامه فقط سلامت مالی شرکت را در پایان یک دوره حسابداری نشان می دهد. این بدان معناست که ارزش موجودی ثبت شده تحت دارایی های جاری، همان موجودی نهایی است.

تفاوت بین COGS و هزینه ها چیست؟

هزینه‌های شما شامل پولی است که شما برای اداره تجارت خود خرج می‌کنید. تفاوت این دو در این است که هزینه کالاهای فروخته شده فقط شامل هزینه‌های مربوط به ساخت محصولات فروخته شده شما برای سال است در حالی که هزینه های شما شامل تمام هزینه‌های دیگر شما برای اداره تجارت است.

شیوه‌های حسابداری و COGS

ارزش بهای تمام شده کالای فروش رفته بستگی به شیوه‌هایی دارد که یک شرکت برای هزینه یابی فهرست کالاهای موجود خود اتخاذ کرده است. یک شرکت می‌تواند با سه روش موجودی کالای فروخته شده خود را در یک دوره زمانی مشخص ثبت کند: اولین ورودی اولین خروجی (FIFO)، آخرین ورودی اولین خروجی (LIFO)، و روش هزینه میانگین.

روش اولین ورودی اولین خروجی (FIFO)

در این روش کالاهایی که اول خریداری شده یا تولیده شده‌اند اول به فروش می‌رسند. از آنجایی‌که قیمت اجناس به مرور زمان بالا می‌رود، شرکت‌هایی که از روش FIFO استفاده می‌کنند، ارزانت‌ترین کالاهای خود را اول می‌فروشند. این یعنی اینکه بهای تمام شده کالای فروش رفته به روش FIFO کمتر از LIFO ثبت خواهد شد. بنابراین، با استفاده از روش FIFO، درآمد خالص به مرور زمان افزایش می‌یابد.

روش آخرین ورودی اولین خروجی (LIFO)

در این روش آخرین کالایی که به فهرست موجودی اضافه شده اول به فروش می‌رسد. در زمانی‌که قیمت‌ها رو به افزایش هستند، کالاهایی که هزینه بالاتری دارند اول فروخته می‌شوند. این موضوع باعث افزایش مبلغ بهای تمام شده کالای فروش رفته می‌شود. به مرور زمان، درآمد خالص کاهش می‌یابد.

روش هزینه میانگین

در این روش قیمت میانگین تمامی کالاهای موجود در انبار، بدون توجه به تاریخ خریداری، برای تعیین ارزش کالاهای فروخته شده استفاده می‌شود. با اتخاذ این روش، هزینه میانگین محصولات در دوره زمانی مشخص تاثیر کم‌تری می‌پذیرد و همین موضوع باعث می‌شود بهای تمام شده کالای فروش رفته نیز کمتر تحت تاثیر عوامل دیگر قرار بگیرد.

بیشتر شرکت‌های خدماتی چیزی به نام بهای تمام شده کالای فروش رفته ندارند چرا که COGS اصولا برای هزینه کالاهای فروش رفته از فهرست موجودی تعریف می‌شود. در حالی‌که شرکت‌های خدماتی معمولا فهرست کالای موجود ندارند. از جمله شرکت‌هایی که صرفا خدمات ارائه می‌دهند می‌توان به موسسات مالی و حسابداری، دفاتر حقوقی و وکالت، مشاورین تجاری و غیره نام برد. اگرچه تمامی این نوع شرکت‌ها مخارج تجاری دارند و برای ارائه خدمات خود باید هزینه پرداخت کنند، اما فهرست COGS ندارند. در عوض چیزی به نام “بهای خدمات” دارند.

محدودیت های COGS

حسابداران یا مدیرانی که به حساب سازی هستند به راحتی می توانند بهای تمام شده کالای فروش رفته را دستکاری کنند. COGS را می‌توان از طرق زیر تغییر داد و دستکاری کرد:

• تخصیص هزینه های سربار تولید به موجودی بالاتر از هزینه های انجام شده
• بزرگنمایی تخفیفات اعمال شده
• بزرگنمایی مرجوعی ها به تامین کنندگان
• تغییر مقدار موجودی انبار در پایان یک دوره حسابداری
• ارزش گذاری بیش از حد موجودی فعلی
• عدم حذف موجودی منسوخ

هنگامی که موجودی به طور مصنوعی بیشتر می‌شود، COGS کمتر گزارش می‌شود که به نوبه خود منجر به بالاتر رفتن حاشیه سود ناخالص از مقدار واقعی و در نتیجه، درآمد خالص تورمی می‌شود.

سرمایه‌گذارانی که صورت‌های مالی شرکت را بررسی می‌کنند، می‌توانند با بررسی موجودی‌های فعلی، مانند افزایش سریع موجودی کالا از درآمد یا کل دارایی‌های گزارش‌شده، به دستکاری حساب‌ها در حسابداری موجودی پی ببرند.

از سنتی تا مدرن

از آنجا که سیستم‌های سنتی محاسبه بهای تمام شده و اشکالات آن از جمله درصد خطای آن سبب اختلال در کار و نحوه عملکرد مدیران می‌شود؛ بهترین و کاربردی ترین روش استفاده از روش های مدرن و به‌روز و نرم افزارهای متنوع حسابداری برای ثبت بهای تمام شده کالای خریداری شده است. اما از آنجا که نرم افزارهای حسابداری و حسابرسی بسیار زیادی در بازار وجود دارند که با هزینه‌های هنگفت در اختیار کاربران قرار می‌گیرند و در عین حال کاربردی نیستند چگونه می‌توان نرم افزاری استاندارد و کاربردی تهیه کرد؟

گروه نرم افزاری محک با استفاده از بهترین و درعین‌حال، قابل‌ اطمینان‌ترین تکنولوژی‌های روز، محصولات و نرم افزارهای ساده و نوآورانه ای را برای ساده‌تر، دقیق‌تر و سریع‌تر شدن امور مالی و مدیریتی کسب‌ وکارها طراحی و ایجاد کرده است؛ بنابراین شما می توانید متناسب با کسب و کار و تجارت خود با مشاوره گرفتن از کارشناسان ما نرم افزار موردنیاز خود را انتخاب و خریداری نمایید.

چرا به گروه نرم افزاری محک اعتماد کنیم؟

ما در محک علاوه بر مشاوره قبل از خرید نرم افزار با داشتن نمادهای استاندارد ملی و پشتیبانی از نرم افزارها نظیر گارانتی و خدمات پس از فروش به شما این اعتماد را می دهیم که پس از تهیه نرم افزار در کنار شما باشیم .

** نحوه محاسبه توضیح داده شده در بالا در شیوه ادواری مورد استفاده قرار میگیرد و نحوه محاسبه در شیوه دائمی متفاوت است.

منبع: https://www.investopedia.com/

Podcast: Play in new window | Download