سواد مالی چیست؟ | روش‌های کسب دانش مالی

سواد مالی یکی از مفاهیم نوین اقتصادی است که بسیاری از نظریه‌پردازان اقتصادی روی آن تمرکز کرده و درباره اهمیت آن بحث می‌کنند. این مفهوم به فرد کمک می‌کند تا انتخاب‌های مالی صحیحی انجام دهد و بتواند با اطمینان سرمایه خود را مدیریت کرده و رشد دهد. وقتی در زمینه مالی باسواد هستید، می‌توانید درآمد خود را همزمان به اهداف مختلف از جمله هزینه‌های جاری، بلکه برای پس انداز، بازپرداخت بدهی و.. اختصاص دهید.

فهرست مطالب

با داشتن سواد در این زمینه شما می‌توانید با اطمینان خاطر در بازار مالی گشت بزنید و ابزار لازم را برای تحقیق دقیق در مورد مواردی مانند وام، کارت های اعتباری و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در اختیار داشته باشید. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی چیستی سواد مالی و اصول مهم آن پرداخته ایم.

تعریف سواد مالی چیست؟

دانش مالی چیست؟ تعریف دقیق این مفهوم عبارت است از آموزش و درک دانش در مورد نحوه کسب درآمد، هزینه و پس انداز پول و همچنین به مهارت‌ها و توانایی استفاده از منابع مالی برای تصمیم‌گیری هم اشاره دارد. این تصمیمات شامل نحوه تولید پول، سرمایه گذاری، هزینه و صرفه جویی در هزینه است.

سواد مالی شخصی توانایی درک و استفاده موثر از مهارت های مالی است. این مهارت های مالی به سادگی بودجه‌بندی، سرمایه‌گذاری، مدیریت اعتبار و مدیریت مالی است. به عبارت دیگر، این دانش، توانایی و مهارت مدیریت پول است. پایه قوی این مهارت های مالی به دستیابی به اهداف مختلف زندگی مانند بازنشستگی، تحصیلات و حتی تعطیلات کمک می کند. این مفهوم شامل مهارت های بسیاری است. با این حال، محبوب‌ترین  این مهارت‌ها شامل بودجه بندی، مدیریت هزینه‌ها، پرداخت بدهی و درک بازده ریسک در سرمایه‌گذاری است. دستیابی به این مهارت ها نیاز به درک مفاهیم اساسی مالی مانند ارزش زمانی پول، سود مرکب، بازده سالانه و هزینه فرصت دارد.

با این تفاسیر در پاسخ به این سوال که تعریف سواد مالی چیست؟ می‌توان گفت که توانایی مدیریت پول است. هدف از این کار کمک به درک مفاهیم مالی است که به فرد کمک می‌کند تا پول خود را بهتر مدیریت کند. این نوع سواد و دانش یک مهارت زندگی است که فرد باید برای رفاه اقتصادی خوب آن را درک کند. این مفهوم شامل بخش‌هایی چون بودجه بندی، سرمایه گذاری، بیمه و وام و سود است.

تعریف مدیریت مالی به زبان ساده

مدیریت مالی به معنای استفاده از مفاهیم و اصول اقتصادی برای تصمیم‌گیری صحیح در امور مالی است. برای ارائه تعریف مدیریت مالی به زبان ساده باید بگوییم که مدیریت مالی، در واقع همان اقتصاد کاربردی است. مدیریت مالی با استفاده از اصول مدیریت مالی به برنامه‌ریزی، کنترل و هدایت منابع مالی سازمان خواهد پرداخت. از روش های معروف مدیریت مالی می‌توان به مدیریت پول کاکی بو اشاره کرد.

ضرورت سواد مالی در زندگی

داشتن دانش اولیه مالی به افراد کمک می‌کند تا با مسئولیت‌پذیری راجع به درآمد و دخل و خرج خود تصمیم بگیرند. سواد مالی اغلب به افراد می‌آموزد که چگونه تصمیمات عمده مالی بگیرند. علاوه بر این، انضباط مالی و توانایی مالی را افزایش می دهد. این امر منجر به تغییرات عمده ای در سبک زندگی مانند پس انداز و سرمایه‌گذاری منظم، مدیریت بدهی‌ها و تحقق اهداف زندگی خواهد شد.

علاوه بر این، اهمیت سواد مالی در وهله بعد خود را آنجایی نشان می‌دهد که سلامت مالی فرد را تضمین می‌کند و همچنین از افراد در برابر تقلب‌های مالی محافظت می کند. فقدان این مهارت‌ها منجر به بی‌سوادی مالی می‌شود. بیسوادی مالی منجر به عدم تطابق بودجه، هزینه کردن بیشتر از درآمد، انباشت بدهی‌ها، کاهش اعتبار فرد، قربانی تقلب‌های مالی شدن و سایر عواقب منفی می‌شود.

علاوه بر موارد فوق اهمیت سواد مالی شخصی از این جهت نیز قابل توجه است که فرد را به دانش و مهارت مدیریت موثر پول مجهز می‌کند. بدون این مهارت، اقدامات و تصمیماتی که شخص در رابطه با پس‌انداز و سرمایه‌گذاری اتخاذ می‌کند، پایه و اساس محکمی ندارند. دانش مالی به درک بهتر مفاهیم مالی کمک می‌کند و فرد را قادر می‌سازد تا امور مالی خود را به طور کارآمد مدیریت کند. علاوه بر این، به مدیریت موثر پول، تصمیم‌گیری مالی و دستیابی به ثبات مالی کمک می‌کند. علاوه بر این استراتژی‌های مختلف را فراهم می‌کند که برای رشد و موفقیت مالی ضروری است.

چهار مولفه مهم در آموزش سواد مالی

برای دستیابی به دانش مالی 4 مولفه مهم و اساسی وجود دارد که درک آنها به درک بهتر اهمیت و مفهوم سواد یا همان دانش مالی نیز کمک خواهد کرد. این چهار مولفه مهم عبارتند از:

بودجه بندی

 بودجه بندی یک مهارت اساسی در زندگی است که به کسب دانش مالی برای برنامه‌ریزی و مدیریت پول کمک می‌کند. این مورد یکی از مهمترین مولفه‌های سواد مالی به شمار می‌رود. لازم است هزینه‌های جاری خود را به صورت روزانه برای این کار یادداشت کنید تا از میزان دقیق بودجه باقی مانده باخبر شوید. مدیریت بهینه پول به ایجاد یک برنامه عملی مالی کمک خواهد کرد. این طرح عملی در رهگیری هزینه‌ها، تفکیک هزینه‌های غیرضروری و کمک به صرف هزینه‌ به صورت عاقلانه کمک خواهد کرد. با این روش می‌توان بیشتر پس‌انداز کرد.

 قانون اصلی در بودجه بندی این است که درآمد باید بیشتر از هزینه‌ها باشد. تفاوت این دو (درآمد و هزینه) چیزی است که به شما کمک می‌کند تا پس‌انداز کنید. بودجه در برنامه‌ریزی برای هزینه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت کمک می‌کند. این امر افراد را قادر می‌سازد تا بر این اساس، مقدار ثابتی پول پس‌انداز کنند. ازاین‌رو، بودجه‌بندی برای امنیت و استقلال مالی حیاتی است.

بدهی

بدهی چیزی نیست جز وام گرفتن از یک شخص یا یک موسسه مالی. در واقع خرج کردن پولی است که مال خود فرد نیست و باید اقساط آن را بپردازد. به عنوان مثال، اگر فردی از بانک وام بگیرد یا از کارت اعتباری استفاده کند یا وام کوتاه مدت بگیرد، همه اینها بخشی از بدهی می شوند. عمدتاً، بدهی دارای بار منفی است. در صورتی که همیشه اینگونه نیست. اگر قرض و وام نباشد همه نمی‌توانند خانه یا اتومبیل بخرند یا شهریه تحصیل را با پول نقد بپردازند. در چنین حالاتی تنها راه نجات، گرفتن وام یا قرض کردن پول است. اما همین امر باعث می‌شود تا درک بدهی به معنای واقعی برای داشتن سواد مالی مهم باشد.

مهمترین نکته این است که بین بدهی خوب و بدهی بد تفاوت قائل شوید. همچنین، همیشه باید هدف خود را این مورد قرار دهید که تا آنجا که ممکن است از بدهی بد جلوگیری شود. این موارد مهمترین اصول مدیریت بدهی است.

بدهی خوب، قرض گرفتن پول یا وام گرفتن برای چیزهایی است که در جهت امرار معاش ضروری است. به عنوان مثال، خرید خانه یا پرداخت هزینه‌های تحصیل جز این موارد است. از طرف دیگر، بدهی بد، قرض گرفتن پول برای هزینه‌های غیر ضروری است. به عنوان مثال، برای خرید لباس‌های گران قیمت یا ابزارهای الکترونیکی و … که ضروری نیستند. بنابراین، تفاوت بین هزینه‌های ضروری و غیرضروری به فرد کمک می‌کند تا در بدهی‌های سنگین غرق نشود.

پس انداز

سلامت مالی به پس انداز کمک می‌کند. پس انداز یکی از مفاهیم و مولفه‌های مهم در رابطه با سواد مالی که زندگی حال حاضر و آینده مالی امن را تضمین می‌کند. از طریق برنامه‌ریزی صحیح مالی می‌توان در بلند مدت ثروت ایجاد کرد.

نگه داشتن برگه‌ای در مورد عادت‌های هزینه‌های شخصی به پس انداز شما هم کمک می‌کند. بنابراین، از طریق پس انداز، می‌توان به راحتی به موارد زیر دست یافت:

• دستیابی به اهداف مهم مالی: به عنوان مثال، پرداخت کامل وام مسکن، هزینه تحصیلات کودکان و پس انداز برای ایام بازنشستگی.
• ایجاد صندوق مالی اضطراری:  صندوق اضطراری در هنگام  بروز وقایع غیر منتظره زندگی مانند یک حساب بانکی پر پول برای شما عمل می‌کند. این صندوق باید حداقل ارزشی برابر شش ماه  درآمد یک شخص را داشته باشد.
• ایجاد انضباط مالی: از طریق پس انداز منظم پول، می‌توان به نظم مالی دست یافت و در زندگی مالی خود سرآمد بود.

سرمایه گذاری

سرمایه‌گذاری یکی دیگر از مفاهیم مهم در رابطه با سواد مالی به شمار می‌رود. به جای بیکار نگه داشتن پول در حساب بانکی، می‌توان آن را به سمت ابزارهای پول ساز سوق داد. سرمایه گذاری در واقع امری برای تولید و رشد ثروت برای داشتن آینده‌ای امن و شاد است.

 سرمایه گذاری‌ها به داشتن  درآمد اضافی ماهانه و بازده قابل توجه پول کمک می‌کند. همچنین می‌توان به اهداف مالی مختلف با کمک آن دست یافت و همزمان بودجه‌ای را برای پس انداز ایام بازنشستگی اختصاص داد. برخی از گزینه‌های سرمایه گذاری که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: خرید سهام، صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، خرید املاک و مستغلات و طلا .

بنابراین، افزایش سواد مالی به موارد زیر کمک می‌کند:

• ایجاد ثروت
• محافظت از خود در مواقع اضطراری
• دستیابی به اهداف
• تأمین آینده خانوادگی
• برنامه‌ریزی برای بازنشستگی
• داشتن زندگی بدون استرس

چگونه دانش مالی را بهبود ببخشیم؟

آموزش سواد مالی و توسعه مهارت‌های فردی در این زمینه با توجه به مواردی که گفته شد، ضروری است. این امر به بهبود استراتژی‌ها و تصمیم‌گیری‌های مهم برای مدیریت مالی شخصی کمک می‌کند. این کار در واقع فرآیندی است که شامل یادگیری، تمرین و بکارگیری مهارت های مالی مختلف می‌شود. موارد زیر به بهبود مهارت‌های سواد مالی کمک می‌کند:

یک صندوق اضطراری راه اندازی کنید

یکی از مهمترین تکنیک‌ها که در افزایش سواد مالی باید مورد توجه قرار بگیرد این است که باید شرایط غیرعادی و اضطراری را در بودجه‌بندی خود مدنظر داشته باشید. برای این کار بخشی از درآمد خود در وهله اول برای این صندوق در نظر بگیرید. این کار برای جلوگیری از این است که وقتی حوادث مالی ناگزیر و سختی برای شما پیش می‌آید، از مدار زندگی عادی خارج شوید.

یادداشت کردن مدام هزینه‌ها و درآمدها را یاد بگیرید

یک دفترچه یا نرم افزار حسابداری شرکتی و شخصی داشته باشید که بتوانید در طول روز کلیه درآمد و هزینه‌های خود را ردیابی کند. این امر به تفکیک هزینه‌های ضروری و غیرضروری کمک می‌کند. این روند شامل موارد زیر است:

• درآمد (فیش حقوقی، سرمایه گذاری و …)
• هزینه های ثابت (قبض، اجاره، پرداخت وام و …)
• سایر هزینه ها (خرید، مسافرت و …)
• مدیریت صورتحساب‌ها

برای آموزش سواد مالی و داشتن مهارت در این زمینه شخص باید اطمینان حاصل کند که قبض‌ها را به سرعت پرداخت می‌کند. پرداخت قبوض و سررسیدهای وام نباید به تعویق افتد و یا مورد غفلت قرار گیرد. ازاین‌رو لازم است که آن را به عنوان یک اولویت در بودجه‌بندی خود قرار دهند. پرداخت به موقع قبض‌ها و سررسید وام باعث می‌شود که اعتبار خود را حفظ کنید.

اگر هنوز بدهکار هستید، از شر آن خلاص شوید

 خودتان دیده‌اید که چقدر بدهی باعث کند شدن پیشرفت مالی می‌شود. برای خلاص شدن از شر بدهی‌های مزاحم، فقط لازم است که آنها را از کوچکترین تا بزرگترین آنها لیست کنید. سپس از روش گلوله برفی بدهی برای بازپرداخت آنها استفاده کنید. همانطور که کوچکترین بدهی را پرداخت می‌کنید، کاغذ خود را رول کنید تا به بزرگترین بدهی برسید. این روند را تکرار کنید تا همه بدهی‌های شما پاک شود!

15٪ از درآمد خود را برای دوران بازنشستگی سرمایه‌گذاری کنید

 همانطور که تحقیقات نشان داده، برنامه‌ریزی برای بازنشستگی باید از دوران جوانی باشد. طبق از این تحقیقات هشتاد و هفت درصد دانشجویانی که در کلاس‌های آموزش سوادمالی  شرکت می‌کنند، موافقند که باید هرچه سریع‌تر برای دوران بازنشستگی سرمایه‌گذاری کرد. با سرمایه گذاری 15% از درآمد خود می‌توانید اطمینان حاصل کنید که تورم را در طولانی مدت هزینه لازم برای دوران بازنشستگی خواهید داشت.

به ثروت اندوختن و بخشش سخاوتمندانه ادامه دهید

 هدف از سواد مالی و اقتصادی فقط دانش سروکار داشتن با اعداد نیست. هدف واقعی این است که بتوانید از پول خود برای انجام کارهایی که واقعاً می‌خواهید انجام دهید، استفاده کنید، مانند داشتن بازنشستگی با وقار، گذراندن اوقات فراغت در کنار خانواده و صرف آن برای امور خیریه و مواردی از این قبیل.

یک نرم افزار خوب تهیه کنید

خرید یک نرم افزار حسابداری شخصی و یا شرکتی به شما در آسان کردن روند بودجه‌بندی و داشتن سوادمالی شخصی کمک بسیاری خواهد کرد. همچنین این کار را راحت‌تر از حساب و کتاب به صورت دستی می‌کند. در همین راستا گروه نرم افزار حسابداری محک، پکیج‌های مناسبی در این زمینه دارد.

کیف پول شخصی محک یکی از کاربردی ترین محصولات گروه نرم افزاری محک است که با دارا بودن امکانات کاربردی به عنوان راهکاری عالی جهت مدیریت امور مالی هر فرد محسوب می‌شود. شما چنانچه قصد دارید هزینه‌های خود را به بهترین شکل مدیریت کنید استفاده از کیف پول محک را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

مدیریت مالی شخصی به روش کاکی بو

کاکی بو (kakei-bo)، یک روش پس‌انداز ژاپنی است. کلمه “kakeibo” را می‌توان تحت عنوان دفتر کل خانگی ترجمه کرد و به معنای واقعی کلمه، این روش برای مدیریت مالی خانوار مناسب است. کاکی بوها در ساختار متفاوت هستند، اما ایده اصلی روش‌هایی که تحت کاکی بو پیاده سازی می‌شوند یکسان است.

طبق این روش، در ابتدای ماه، درآمد و هزینه‌های لازم برای آغاز ماه را یادداشت می‌کنید و به نوعی برای پس انداز، هدف تعیین می‌کنید. سپس هزینه‌های خود را به صورت روزانه ثبت می‌کنید که بعدها، ابتدا در پایان هفته و بعداً در پایان ماه این هزینه‌ها را با هم جمع می‌کنید. در پایان ماه، خلاصه‌ای از هزینه‌های آن ماه را به زبان ساده می‌نویسید. علاوه بر مخارج و درآمد، افکار و مشاهدات با هدف افزایش آگاهی نسبت به مصرف شخصی و خانوار در کاکیبو نوشته می‌شود.کاکی بو مثل یک کتاب یا دفترچه دستورالعمل امور مالی است که خود شما آن را نوشته‌اید.

سخن پایانی

سواد مالی دانش و توانایی به کارگیری مهارت‌های مالی مختلف است. این دانش ممکن است شامل ایجاد بودجه، درک نحوه عملکرد اعتبار و پس انداز برای دوران بازنشستگی باشد. سواد مالی شامل درک ابزارهای مالی مختلف مانند سهام، اوراق قرضه، صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) و ایجاد یک طرح سرمایه گذاری می‌شود. و در نهایت سواد مالی چیزی است که باید از سنین کم به کودکان آموزش دهیم چرا که آموزش سواد مالی به آن‌ها باعث می‌شود راه مدیریت اموال شخصی خود را یاد بگیرند و به موفقیت‌های بزرگ مالی دست یابند.

فراموش نکنید که دانش، همواره حس قدرت به همراه دارد. افزایش سواد مالی و اقتصادی یک نیاز لوکس نیست، بلکه یک ضرورت است. درک مدیریت پول به شما کمک می‌کند تا کنترل امور مالی خود را در دست بگیرید. در حالت ایده‌آل، با داشتن دانش مالی قوی، وقتی که به مدیریت پول اطمینان دارید، می‌توانید انرژی خود را در جاهای دیگر زندگی متمرکز کنید؛ بخش هایی از زندگی که پول نمی‌تواند آنها را بخرد.

منبع: investopedia