فهرست مطالب
امور حسابداری به مجموعه خدماتی گفته می‌شود که حسابداران در همه انواع حسابداری به واحدهای اقتصادی ارائه می‌دهند. حسابداری دانش و دنیایی گسترده است که به مدیریت امور مالی و تحلیل و طبقه‌بندی اطلاعات در کسب‌وکارهای مختلف می‌پردازد. حسابداری براساس نیازهای متفاوت انواع واحدهای اقتصادی در زمینه‌های مختلف بازرگانی، صنعت، تولید، پیمانکاری، بانکها و اصناف به شاخه‌های گوناگون تقسیم‌بندی شده است. امروزه نرم‌افزارهای حسابداری برای ثبت، محاسبه و تحلیل انبوه داده‌های مالی و روندهای کاری به یاری حسابداران آمده‌اند. استفاده از این نرمافزارها باعث سرعت‌بخشیدن به فرآیندهای حسابداری و پیشگیری از خطاهای فردی می‌شود. گروه نرم‌افزاری محک افتخار دارد که توانسته است با تکیه بر دانش نوین نرم‌افزاری و تخصص کارکنان خود، انواع نرم‌افزارهای حسابداری را در سطوح مختلف، برای کسب‌وکارهای گوناگون، طراحی و تولید کند. با نرم‌افزارهای محک دقیق‌ترین اطلاعات مالی را مبنای پیشرفت و توسعه کسب‌وکار خود قرار دهید.
امور حسابداری ؛ ابزار چابکی و انعطاف پذیری واحدهای اقتصادی
هر واحد اقتصادی اعم از سازمان‌ها، ادارات، کارخانجات، شرکت‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ برای پیشرفت، نیازمند اطلاعاتی هستند که مبنایی برای تصمیم‌گیری، پیش‌بینی شرایط مالی پیش رو و انطباق با شرایط کنونی بازار باشد. حسابداری این مبنا را فراهم می‌کند. امور حسابداری نیز به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که حسابداران در انواع رشته‌های حسابداری به کارفرمایان خود ارائه می‌دهند. در این مطلب از سایت محک با انواع امور حسابداری آشنا می‌شویم.
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله ” وظایف حسابدار چیست؟ ” را مطالعه بفرمایید.
حسابداری چیست؟
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که در آن فعالیت‌هایی مانند: گردآوری اطلاعات، طبقه‌بندی و تحلیل داده‌ها، محاسبات ریاضی و آماری، ثبت اسناد شرکتی و تهیه گزارش‌های مالی انجام می‌شود. هدف از تمامی این فرآیندها فراهم کردن اطلاعاتی است که مدیران واحدهای اقتصادی بتوانند براساس آن در زمان مناسب تصمیم‌گیری کنند. در تعریف دیگری از حسابداری، آن را به زبانی تشبیه می‌کنند که موقعیت مالی یک سازمان یا شرکت را توضیح می‌دهد. برخی از انواع کلی حسابداری عبارتند از:
- حسابداری دولتی
- حسابداری منابع انسانی
- حسابداری مدیریت
- حسابداری مالی
- حسابداری صنعتی
- حسابداری مالیاتی
- حسابداری پیمانکاری
- حسابداری بازرگانی
- حسابداری بانکی
- حسابداری شخصی
تفاوت امور حسابداری و حسابرسی در چیست؟
انجام امور حسابداری و حسابرسی در گروه وظایف حسابداران قرار می‌گیرد؛ به عبارت دیگر حسابرسی نیز شاخه‌ای از دانش حسابداری به شمار می‌آید. خدمات حسابداری عموما متمرکز بر ثبت و حفظ اسناد و مدارک و تهیه صورت‌های مالی است؛ اما حسابرسی یک فعالیت تاییدکننده و مبتنی بر ارزشیابی صورت‌های مالی است. برخی از مدارک و اطلاعاتی که توسط حسابرسان مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد، عبارتند از:
- گزارش مالی سالانه شرکت
- ترازنامه
- صورت درآمد
- صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام شرکت
- صورت گردش نقدی
آشنایی با امور حسابداری بانکی
حسابداری بانکی یکی از شاخه‌های حسابداری است که خدمات ثبت اسناد و مدارک، طبقه‌بندی مدارک و اطلاعات و تهیه گزارشات از رویدادهای مالی در بانکها در آن انجام می‌شود. در حال حاضر رشته حسابداری بانکی به‌عنوان یک رشته دانشگاهی نیز به علاقمندان تحصیل در این رشته ارائه می‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته علاوه بر شعب بانکها و صندوق‌های قرض‌الحسنه می‌توانند در با این عناوین شغلی در موسسات مالی دیگر نیز مشغول به کار شوند:
- کارشناس حسابداری
- کارشناس مسئول دایره حسابداری
- کارشناس مسئول هزینهها و وصول درآمدها
- حسابدار فروشگاه‌ها و شرکت‌های زنجیره‌ای
- حسابدار شرکت‌های هلدینگ
- حسابدار شرکت‌های تلفیقی
- حسابدار موسسات بیمه
دانش و تخصص حسابداران بانکی
حسابداران بانکی باید در امور گوناگونی آگاهی و تخصص داشته باشند. از جمله این امور می‌توان به این موارد اشاره کرد: بانکداری الکترونیک، حسابرسی بانکی، بانکداری داخلی، بانکداری خارجی، سازمان پولی و بانکی، اصول بودجه‌بندی، بازار پول و سرمایه، سیستم‌های بانکداری نوین، مدیریت مالی پیشرفته، حقوق بازرگانی پیشرفته، نرم‌افزارهای حسابداری پیشرفته، مدیریت سرمایه‌گذاری و تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم‌های مالی.
یکی دیگر از امور کلی و حساس در زمینه حسابداری بانکی بررسی و تحلیل موضوع تجهیز منابع بانکی و تخصیص آن‌ها است. در واقع هرچه از عمر یک بانک می‌گذرد، باید منابع بیشتری را جذب و تسهیلات بیشتری را پرداخت کرده باشد. همچنین بخشی از منابع بانکی طی این مدت باید صرف دارایی‌های غیرتسهیلاتی شده باشد. اطلاعات حسابداری بانکی، مبنای تمامی فعالیت‌های بانکی در تمامی کشورهای دنیا است.
حسابداری فروشگاهی؛ مدیریت خرید و فروش کالا در فروشگاه‌ها
امور حسابداری فروشگاه چه به‌صورت سنتی و دستی و چه به‌صورت مدرن شامل: ثبت تمامی موارد خرید، موارد فروش، مقدار سود و زیان، موعد پرداخت‌ها، موعد چک‌ها، بایگانی اسناد مالی و رسیدها، حساب‌های نسیه و امانی، میزان موجودی انبار و میزان موجودی کالای حاضر در فروشگاه است. فروشگاه‌ها در دسته‌بندی شرکت‌های بازرگانی قرار می‌گیرند؛ زیرا کالاهای این مراکز، بعد از خرید، بدون هیچ‌گونه تغییر به خریداران عرضه می‌شوند. فروش کالا در فروشگاه‌ها به این دو روش انجام می‌شود:
- فروش نقدی (Cash Sale): در این نوع از معامله، زمان پرداخت بهای کالا بلافاصله پس از دریافت کالا است و موعدی در آینده برای پرداخت، تعیین نمی‌شود.
- فروش نسیه (Credit Sale): فروش نسیه در هر دو صورت خرده‌فروشی و عمده‌فروشی انجام می‌شود. در این روش، خریدار کالا، ابتدا کالای خود را دریافت می‌کند و سپس موعد پرداخت کالا را با رضایت فروشنده، زمانی در آینده تعیین می‌کند. عمده‌فروشان، این زمان را عموما بین 30 تا 90 روز تعیین می‌کنند.
آشنایی با اصطلاحات مهم در حسابداری فروشگاهی
در هر نوعی از حسابداری، انواعی ویژه از اصطلاحات و مفاهیم وجود دارد که معمولا براساس کاربرد و نوع رویدادهای مالی در آن نوع از حسابداری رواج می‌یابند. حسابداری فروشگاهی نیز برمبنای انواع فعالیت‌ها و روندهای خرید و فروش کالا در فروشگاه دارای اصطلاحاتی است که بعضی از آن‌ها را با هم مرور می‌کنیم:
- فاکتور فروش یا صورتحساب: مدرکی است که نشان از فروش یک یا چند کالا دارد. برخی از اجزای هر فاکتور فروش عبارتند از: شماره فاکتور، تاريخ فروش کالا، نام فروشنده یا فروشگاه، نام خريدار (در صورت لزوم)، شرايط حمل و تحويل کالا (در صورت لزوم)، بها‌ى کالا، مشخصات کالا از نظر نوع، مقدار، قیمت فروش واحد کالا و جمع مبلغ فروش.
- تخفیف: یکی از روش‌های افزایش فروش در فروشگاه‌ها ارائه تخفیف است. از انواع تخفیف‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: تخفیف تجاری، تخفیف براساس توافق، تخفیف به‌دلیل نقص کالا، تخفیف نقدی خرید یا فروش و تخفیف در روش وفاداری مشتریان.
- حساب فروش کالا: مانند حساب درآمد است؛ افزایش آن به‌صورت بستانکار و کاهش آن به‌صورت بدهکار، محاسبه می‌شود.
- هزینه حمل کالای خریداری شده: اگر هزینه حمل کالا برعهده خریدار باشد، این هزینه محاسبه و ثبت می‌شود.
استفاده از نرم‌افزار حسابداری در حسابداری فروشگاهی
گسترش فعالیت‌های بازرگانی خرید و فروش در فروشگاه‌های بزرگ و کوچک و فروشگاه‌های زنجیره‌ای به‌صورتی است که روش‌های سنتی حسابداری دفتری، پاسخگوی این حجم از معاملات نیست. به‌همین دلیل بسیاری از فروشگاه‌ها برای انجام امور مربوط به حسابداری خود از نرم‌افزارهای پیشرفته و جامع حسابداری فروشگاهی استفاده می‌کنند.
یکی جامع‌ترین نرم‌افزارهای حسابداری فروشگاهی، نرم‌افزار حسابداری فروشگاهی محک است. این نرم‌افزار تمامی روندهای مالی، محاسبات و گزارش‌های مالی را در یک واحد فروشگاهی به‌صورت یکپارچه پوشش می‌دهد و ابزاری برای مدیریت بهینه و آسان فروشگاه‌ها به‌شمار می‌آید.
حسابداری پیمانکاری؛ حسابداری قراردادها و عملیات پیمانکاری
حسابداری امور پیمانکاری یکی از شاخه‌های مهم رشته حسابداری است. این نوع از حسابداری مبتنی بر خرید و فروش کالا نیست؛ هرچند خرید مواد اولیه و ابزارآلات مورد نیاز برای عملیات پیمانکاری نیز در آن نقش دارد؛ به‌همین دلیل حسابداری پیمانکاری تفاوت‌های زیادی با شاخه‌های دیگر حسابداری دارد. روندهای حسابداری پیمانکاری از زمانی پیش از شروع مناقصه پیمانکاری آغاز می‌شود و تا بعد از تحویل پروژه ادامه می‌یابد.
شرکت پیمانکاری چیست و چه انواعی دارد؟
شرکت پیمانکاری مجموعه حقیقی یا حقوقی است که طی قراردادی با کارفرمای خود انجام فعالیتی را در قالب یک پروژه برعهده می‌گیرد. این فعالیت‌ها عموما از نوع تهیه مواد اولیه، ابزار و ماشین‌آلات اجرای پروژه، حمل مواد و تجهیزات، نصب، ساخت و اجرا هستند. پروژه‌های پیمانکاری از طریق مناقصه‌ها به پیمانکاران واگذار می‌شود و زمانی برای اتمام پروژه در قرارداد کاری بین پیمانکار و کارفرمای دولتی یا بخش خصوصی تعیین می‌شود. برخی از انواع شرکت‌های پیمانکاری عبارتند از:
- پیمانکاری راه و ترابری
- پیمانکاری کشاورزی
- پیمانکاری آب
- پیمانکاری ساختمان
- پیمانکاری کاوش‌های زمینی
- پیمانکاری ارتباطات
- پیمانکاری نفت و گاز
- پیمانکاری مرمت آثار باستانی
- پیمانکاری تاسیسات و تجهیزات
- پیمانکاری صنعت و معدن
وظایف حسابداران شرکت‌های پیمانکاری
یکی از موارد تفاوت بین حسابداری پیمانکاری با دیگر انواع حسابداری، فهرست وظایف حسابداران پیمانکاری است. در بین این وظایف می‌توان به هزینههای اجرای قرارداد اشاره کرد که به سه نوع هزینه مستقیم، غیر مستقیم و بی‌ارتباط تقسیم می‌شوند.
از موارد هزینه مستقیم می‌توان به دستمزد مدیران پروژه، مهندسان، ناظران و کارگران اشاره کرد. هزینههای غیر مستقیم شامل: هزینه کارگاه، هزینه تعمیرگاه و هزینههای طراحی وسایل و ماشین‌آلات مورد نیاز است و از هزینههای بی‌ارتباط می‌توان از هزینه تحقیق و توسعه پروژه نام برد. برخی از وظایف دیگر حسابداران شرکت‌های پیمانکاری عبارتند از:
- تنظیم و ثبت اسناد: این سندها شامل مواردی از این دست هستند: هزینه شرکت در مناقصه، هزینه تحقیق در مورد پروژه، هزینههای بانکی، ضمانت‌نامه‌ها، وثیقه و فاکتورهای خرید.
- تنظیم صورت مالی: صورت مالی یک گزارش وضعیت شرکت است که به تصمیم‌گیری مدیران پروژه کمک می‌کند و شامل چهار روند است: تنظیم صورت وضعیت، تنظیم صورت مالی، تهیه و ارائه صورت گردش نقدینگی شرکت و تهیه صورت سود و زیان شرکت.
- تنظیم ترازنامه: بررسی میزان دارایی‌های شرکت پیمانکاری، مبلغی که در ازای انجام مراحل یا کل یک پروژه دریافت می‌شود و میزان پولی که در زمان اجرای پروژه خرج می‌شود، در ترازنامه ثبت و مقایسه می‌شوند.
- تهیه صورت سود و زیان: با محاسبه سود و زیان شرکت، مدیران پروژه خواهند دانست که چه عواملی باعث سود یا مازاد بیشتر شده است.
- تهیه صورت گردش نقدینگی: صورت کلی میزان سود و زیان شرکت از بدو تاسیس آن است.
نرم‌افزار مناسب برای تسهیل امور حسابداری پیمانکاری
حسابداری پیمانکاری یکی از انواع پیچیده حسابداری است که در آن گاهی روندهای حسابداری در چند پروژه به‌صورت همزمان باید محاسبه، بررسی و انجام شوند. بنابراین استفاده از یک نرم‌افزار قوی و جامع با انعطاف‌پذیری بالا در این زمینه به یک ضرورت مبدل شده است. یکی بهترین و کاربردی‌ترین این نرمافزارها، نرم‌افزار حسابداری شرکتی محک است. شرکت محک برای ارائه خدمات حسابداری شرکتی، دو دسته از محصولات نرم‌افزاری در قالب دو سری عمومی و سری تجاری ارائه کرده است.
حسابداری صنعتی؛ مبنای مدیریت تولید و سودآوری در صنایع
حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده یکی از دشوارترین شاخه‌های دانش حسابداری است. امور حسابداری صنعتی شامل: محاسبه هزینههای واقعی روندهای تولید، هزینه مواد اولیه، تنظیم بودجه صنعت، تعیین هزینه استانداردهای صنعتی، تحلیل انحراف‌های مالی، هزینه وجوه اجتماعی و تعیین سودآوری در صنایع می‌شود. حسابداری صنعتی در صنایع، کارخانجات، شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی کاربرد دارد. برخی از وظایف حسابداران بخش صنعت و تولید عبارتند از:
- محاسبه هزینههای انجام شده و مقایسه با سود به‌دست آمده
- همکاری در برنامه‌ریزی در روندهای تولید
- سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌ها و بودجه
- گردآوری و طبقه‌بندی اطلاعات، اسناد و مدارک
- ارائه گزارش‌های مالی به مدیران بخش‌های مختلف و سهام‌داران
- برنامه‌ریزی برای ساختارها و تدوین قوانینی برای بهبود وضعیت کنترل و کاهش هزینهها
- تعیین ارزش دارایی‌ها و موجودی بخش‌های مختلف
- هزینه‌یابی و تعیین قیمت کالا
انواع هزینه‌یابی در حسابداری صنعتی
در کارخانه‌ها و شرکت‌های تولیدی اطلاعات بهای تمام شده انواع تولیدات برای مدیریت روندهای تولید بسیار مهم و ارزشمند است؛ به‌همین دلیل، حسابداری صنعتی را “حسابداری بهای تمام شده” نیز می‌نامند. بهای تمام شده محصول در حسابداری صنعتی تنها در صورتی قابل محاسبه است که حسابداران صنعتی بتوانند تمامی هزینهها را محاسبه کنند؛ این کار با این روش‌های هزینه‌یابی انجام می‌شود:
- هزینه‌یابی جذبی: عبارت است از محاسبه انواع هزینههای تولید، مانند دستمزد، مواد اولیه، سربار ثابت ساخت و سربار متغیر ساخت کالا.
- هزینه‌یابی متغیر یا مستقیم: محاسبه هزینه‌هایی که با تغییر میزان تولید، تغییر می‌کند. دستمزد مستقیم سربار ساخت، یکی از اجزای این هزینه است و در بهای تمام شده موجودی آخر دوره یا صورتحساب سود و زیان و حساب کالای در حال ساخت منظور می‌شود.
- هزینه‌یابی تخمینی یا برآوردی: شامل دو نوع هزینه است: هزینه قراردادها یا تصمیمات پیش‌بینی نشده و هزینههای بعد از فروش کالا.
- هزینه‌یابی سفارش کار: عبارت است از گردآوری، ثبت و تخصیص انواع هزینه در مراحل تولید و تفکیک سفارش‌ها از ابتدای فرآیند تا آخرین مرحله از تولید کالا. سفارش‌ها در این نوع هزینه‌یابی به‌طور مجزا گردآوری و ثبت می‌شوند. کارت ساعت کار، برگه ساعات کارکرد کارکنان و کارمندان، کارت سفارش کالا و کار و برگه درخواست مواد اولیه از انبار از جمله اسنادی هستند که در این روش، ثبت می‌شوند.
- هزینه‌یابی مراحل تولید: در موسسات تولیدی که کالاها را به‌صورت انبوه تولید می‌کنند و تولید محصول نهایی، نیازمند عبور از چندین مرحله و خط تولید باشد، از روش هزینه‌یابی مرحله‌ای یا مراحل تولید استفاده می‌شود.
- هزینه‌یابی استاندارد: در روش کنترل بودجه، نتایج واقعی عملیات تولید در یک بخش از کارخانه یا شرکت تولیدی با نتایج مورد انتظار و برنامه‌ریزی شده مقایسه می‌شود؛ ولی در روش هزینه‌یابی استاندارد، نتایج واقعی تولید کالاها و فروش آن‌ها با نتایج پیش‌بینی شده یا برنامه‌ریزی شده، مقایسه می‌شود.
طبقه‌بندی هزینهها در حسابداری صنعتی
به‌طور کلی انواع گوناگون رشته‌های حسابداری دارای وجوه اشتراک زیادی هستند؛ اما وجوه تفاوت این رشته‌ها نه در کاربرد آن‌ها در موارد گوناگون، بلکه در روندهای مالی است که فقط در بعضی شاخه‌های حسابداری کاربرد دارد. برای مثال روندهای مالی یا مفاهیمی مانند؛ مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار در حسابداری مالی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد اما در حسابداری صنعتی کاربرد دارد. بنابراین طبقه‌بندی هزینهها در حسابداری صنعتی با این روش‌ها قابل محاسبه است:
- طبقه‌بندی طبیعی هزینهها
- طبقه‌بندی براساس ارتباط آن‌ها با تولید
- هزینههای مستقیم
- هزینههای غیر مستقیم یا سربار ساخت
- طبقه‌بندی هزینهها با توجه به حجم تولید
نرم‌افزار مناسب برای حسابداری صنعتی
برآورد هزینه و بهای تمام شده در واحدهای تولیدی، کاری بسیار پیچیده و زمان‌بر است. در حسابداری صنعتی برآورد تمام هزینههای مراحل تولید محصولات مختلف و قیمت‌گذاری روی آن‌ها انجام می‌شود. امروزه با طراحی و تولید نرم‌افزارهای پیچیده محاسباتی، ویژه حسابداری صنعتی و شرکت‌های تولیدی، کار حسابداری صنعتی با اطمینان، سرعت و دقتی بالا انجام می‌شود. نرم‌افزار حسابداری تولیدی محک یکی از این نرمافزارها است که تمامی روندهای محاسباتی تولید را در انواع واحدهای تولیدی پوشش می‌دهد.
حسابداری امور مالی؛ تحلیل اطلاعات مالی در انواع کسب‌وکار
حسابداری امور مالی یکی رشته‌های گسترده و پرکاربرد از دانش حسابداری است. در این نوع از حسابداری، تمرکز حسابداران بر روی تمامی داده‌ها و اطلاعات مالی کسب‌وکارهای مختلف است. در واقع نتیجه کار حسابداران مالی، مدیریت امور مالی شرکت‌های بازرگانی و تجاری و کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ است. در ادامه برخی از اهداف این نوع از حسابداری را با هم مرور می‌کنیم:
- تهیه صورت مالی: صورت مالی گزارشی درون‌سازمانی یا برون‌سازمانی است که وضعیت مالی یک شرکت را در یک دوره، نشان می‌دهد. این صورت‌ها معمولا در دوره‌های زمانی سه‌ماهه یا سالیانه تهیه می‌شوند. برخی از اجزای صورت مالی عبارتند از: سود، زیان، هزینهها و حقوق صاحبان سهام.
- بررسی گزارش‌های مالی با هدف ارزیابی عملکرد: یکی از فرآیندهای حسابداری مالی است که با تحلیل صورت‌های مالی انجام می‌شود. اطلاعات حاصل از تجزیه و تحلیل صورت‌ها و گزارش‌های مالی به مدیران سازمان‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا شناخت بهتری نسبت به عملکرد بخش‌های سازمان داشته باشند و بتوانند در مورد آینده تصمیم‌گیری کنند.
- تعیین چشم‌انداز با بررسی تاریخچه مالی شرکت: این فرآیند عموما زمانی مورد نیاز قرار می‌گیرد که مدیران شرکت بخواهند اهداف جدیدی را برای اقدامات و روندهای شرکت تعیین کنند، در این‌صورت از حسابداران مالی می‌خواهند تاریخچه مالی شرکت را به‌طور کامل بررسی کنند. اطلاعات برآمده از این روش، به آن‌ها کمک می‌کند با دلایل منطقی و موثق، سیاست‌های کاری جدیدی برای شرکت اتخاذ کنند.
- آگاهی از درآمد و هزینه شرکت در صورت‌حساب‌ها: دستیابی به هدف سودآوری در کسب‌وکارها و واحدهای تجاری و بازرگانی، بدون مدیریت هزینه و درآمد ممکن نیست؛ به‌همین دلیل حسابداران مالی با بررسی این موارد، اطلاعات مناسبی را در اختیار مدیران قرار می‌دهند.
نرم‌افزارهای اختصاصی حسابداری مالی برای کسب‌وکارهای مختلف
یکی از خدمات گروه نرم‌افزاری محک تولید انواع نرم‌افزارهای اختصاصی برای حسابداری مالی در زمینه‌های مختلفی از کسب‌وکار است. این نرمافزارها در پاسخ به نیازهای حسابداری، متناسب با انواع کسب‌وکار، طراحی و تولید شده‌اند. برخی از این نرمافزارها عبارتند از:
- نرم‌افزار حسابداری لوازم‌التحریر محک
- نرم‌افزار حسابداری ویژه صنف میوه و تره‌بار محک
- نرم‌افزار حسابداری ویژه صنف فروشندگان موبایل و لوازم جانبی موبایل محک
- نرم‌افزار حسابداری سوپرمارکت و هایپرمارکت محک
- نرم‌افزار حسابداری ویژه صنف کامپیوتر و لوازم جانبی سخت‌افزار و نرم‌افزار محک
- نرم‌افزار حسابداری پوشاک محک
- نرم‌افزار حسابداری آجیل و خشکبار محک
- نرم‌افزار حسابداری لوازم آرایشی و بهداشتی محک
حسابداری مالیاتی؛ بررسی امور مالیاتی شرکت‌ها و سازمان‌ها
حسابداری مالیاتی (Tax Accounting) یکی از شاخه‌ها یا روش‌های حسابداری به‌شمار می‌آید که به‌جای تمرکز بر امور مالی، تنها بر امور مالیاتی شرکت‌ها و سازمان‌ها تمرکز دارد. امور مالیاتی یکی از مهم‌ترین امور مالی در هر کسب‌وکار و تجارت است و حساسیت آن باعث شده است، حسابداری مالیاتی، به یک تخصص مجزا تبدیل شود. هدف از حسابداری مالیاتی، محاسبه انواع مالیات مرتبط با کسب‌وکار و پیشگیری از سهل‌انگاری در این زمینه است.
مالیات چیست؟
مالیات یکی از راه‌های اساسی تامین بودجه کشورها است؛ مالیات را می‌توان هزینه‌ای دانست که افراد جامعه و صاحبان کسب‌وکار می‌پردازند تا هزینههای عمومی جامعه تامین شود. بنابراین تعریف، مالیات، یک پرداخت بلاعوض و الزامی است که به افراد حقیقی و حقوقی، موسسات، سازمان‌ها، شرکت‌ها، صنایع و دارایی‌ها تعلق می‌گیرد. برخی از اهداف اخذ مالیات عبارتند از:
- تامین بخشی از هزینههای عمومی دولت: تامین مخارج جامعه با هدف برطرف ساختن نیازهای اساسی و عمومی افراد جامعه
- تقسیم عادلانه درآمد و ثروت در جامعه: یک سیستم مالیاتی کارامد باعث می‌شود، درآمد مالیاتی حاصل از اخذ مالیات از صاحبان درآمد، در راستای حمایت از اقشار کم‌درآمد صرف شود.
- کنترل نرخ تورم در کشور: بالا بردن نرخ مالیات بر مصرف می‌تواند در زمان افزایش نرخ تورم، مفید واقع شود و روند صعودی تورم را کنترل کند.
- کنترل حجم صادرات و واردات: از این روش برای جهت‌دهی جامعه به سمت مصرف برخی کالاها مانند کالاهای تولید داخل و ترغیب صادرکنندگان به صدور کالاهای داخلی به خارج از کشور استفاده می‌شود.
وضع و اجرای قوانین مالیاتی
کشورها تنها زمانی می‌توانند به سیاست‌های مالی خود در زمینه مالیات دست پیدا کنند که قوانین مالیاتی را به‌خوبی اجرا و مدیریت کنند. برای دستیابی به این هدف، قوانین مختلف مالیاتی وضع می‌شود و یکی مهم‌ترین وجوه این قوانین، تقسیم‌بندی انواع مالیات است. این تقسیم‌بندی نشان‌دهنده گروه‌ها و اصنافی است که باید مالیات بپردازند و در هر بخش قوانین دقیقی وجود دارد. مالیات‌ها در کل به دو بخش مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند.
مالیات‌های مستقیم
مشخصات و هویت پرداخت کنندگان مالیات‌های مستقیم از پیش برای سازمان مالیاتی کشور مشخص است. این نوع از مالیات از درآمد و دارایی افراد کسر می‌شود. مالیات مستقیم به دو نوع مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم می‌شود که انواع هریک به این شرح است:
- مالیات بر دارایی: شامل مالیات بر ارث، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بر املاک و مستغلات مسکونی خالی، مالیات بر حق تمبر و مالیات سالانه املاک می‌شود.
- مالیات بر درآمد: نرخ مقرر سالیانه دارد و از اشخاص حقیقی و حقوقی اخذ می‌شود. از انواع مالیات بردرآمد می‌توان به: مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات درآمد اتفاقی، مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف، مالیات بر درآمد کشاورزی و مالیات بر درآمد املاک اشاره کرد.
مالیات‌های غیرمستقیم
مشخصات پرداخت‌کنندگان مالیات‌های غیر مستقیم برای سازمان امور مالیاتی کشور نامشخص است. به‌همین دلیل این مالیات‌ها بر بهای نهایی محصولات و خدمات افزوده می‌شود. در واقع این نوع از مالیات از مصرف‌کنندگان دریافت می‌شود. این نوع از مالیات به دو گروه مالیات بر واردات و مالیات بر فروش و مصرف تقسیم می‌شود که جزئیات هریک عبارتند از:
- مالیات بر واردات کالا: عبارت است از انواع: مالیات بر حقوق گمرکی، مالیات بر حق ثبت سفارش کالا، مالیات بر سود بازرگانی، مالیات بر حق ثبت و مالیات بر واردات خودرو.
- مالیات بر فروش و مصرف: عبارت است از انواع: مالیات بر فروش خودرو، مالیات بر فرآورده‌های نفتی، مالیات بر نوشابه‌های غیر الکلی، مالیات بر نقل و انتقال خودرو، مالیات بر تولید الکل طبی و بهداشتی، مالیات بر فروش سیگار، مالیات بر نوار ضبط صوتی و تصویری، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات فروش خاویار و مالیات بر حق اشتراک تلفن و خدمات مخابراتی بین‌المللی.
توانایی‌های حسابداران مالیاتی
حسابداران مالیاتی علاوه بر انجام امور حسابداری و مالیاتی باید بر انواع قوانین مالیاتی به‌ویژه قانون مالیات مستقیم مسلط باشند. این تسلط باعث می‌شود بتوانند با ارائه اطلاعات دقیق مالیاتی، سازمان یا شرکت مورد نظر را در زمینه امور مالیاتی در مسیر درست قرار دهند. برخی از توانایی‌های مورد انتظار از حسابداران مالیاتی عبارتند از:
- شناخت دقیق تکالیف مالیاتی
- تسلط بر نحوه تشکیل پرونده مالیاتی برای سازمان یا شرکت
- تسلط بر اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر عملکرد
- آگاهی از مالیات بر درآمد اجاره و اظهارنامه ملک
- تنظیم و ارائه مدارک مالیاتی و پرداخت مالیاتی به سازمانهای ذی‌ربط
- آگاهی از قوانین اعتراض و تجدید نظر بر پرونده مالیاتی
- آگاهی از ساختار و قوانین مالیات بر ارزش افزوده
موارد بررسی در حسابداری مالیاتی
در حسابداری مالیاتی، اسناد، قوانین، پرونده‌ها و اطلاعات گوناگونی باید مورد بررسی قرار بگیرند، تا گزارش‌های مالیاتی دقیق تهیه و تنظیم شوند. از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: صورت‌های گردش کالا و مواد اولیه، تعدیل‌های سالیانه، تراز حساب‌ها و دفاتر مالی و بررسی هماهنگی آن‌ها، حقوق، مبادلات با افراد ثالث، مقدار درآمدها و هزینههای سازمان یا شرکت، صورت‌های واردات و صادرات کالا، صورت‌های گردش مواد اولیه و کالا، بهای تمام شده کالا و خدمات و مالیات تکمیلی.
حسابداری امور مرتبط با تنخواه‌گردان
حسابداری تنخواه‌گردان (Imprest Funds Accounting) بخشی از دانش حسابداری و یکی از وظایف حسابدار تنخواه‌گردان یا تنخواه‌دار است. تنخواه‌گردان مقدار وجه نقدی است که برای پرداخت در امور جانبی کنار گذاشته می‌شود. تنخواه‌دار موظف است تمامی مدارک مرتبط با موارد پرداخت از تنخواه‌گردان را به‌صورت رسید، فاکتور خرید یا قبض، ثبت و نگهداری کند. عموما هریک از این پرداخت‌ها مقداری جزئی هستند، اما در پایان دوره مالی، هزینه قابل توجهی را نشان می‌دهند.
اهدف و موارد تنخواه‌گردان حسابداری
ایجاد حساب تنخواه‌گردان حسابداری با سه هدف عمده انجام می‌شود که عبارتند از: پرداخت آسان و سریع هزینههای جانبی و جزئی پیش‌بینی نشده، کاهش حجم عملیات‌های کلی حسابداری و کنترل بهینه وجوه نقد مجموعه.
مواردی که می‌توان برای آن‌ها از ذخیره تنخواه استفاده کرد، به وسعت و توانایی مالی شرکت‌ها بستگی دارد؛ اما از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: هزینه صدور کارت‌ها، هزینههای وعده‌های غذایی کارمندان، کارگران و میهمانان مجموعه‌های اداری و تجاری، خرید اقلام مصرفی پیش‌بینی نشده یا تزیینی و بازپرداخت برخی از هزینه‌هایی که کارکنان یک مجموعه برای انجام کاری خرج کرده‌اند.
انواع تنخواه‌گردان
از انواع تنخواه‌گردان می‌توان به تنخواه‌گردان‌های ثابت، متغیر، نقدی، تعهدی، اصلی و رفعی اشاره کرد. اما از این میان، دو نوع ثابت و متغیر بیشتر از انواع دیگر رواج دارند. در نوع تنخواه‌گردان ثابت، مدیر شرکت یا مدیر امور مالی، مبلغی را با توجه به متوسط هزینههای تنخواه در هر ماه یا سال، برای ماه یا سال پیش رو تعیین و به تنخواه‌دار پرداخت می‌کند. در پایان دوره مالی مورد نظر، تنخواه‌دار باید مدارک پرداخت‌ها از محل تنخواه‌گردان را به دایره حسابداری شرکت تحویل دهد.
در نوع تنخواه متغیر، مدیر مجموعه مبلغی را به‌عنوان تنخواه در نظر می‌گیرد تا هزینههای جانبی شرکت از محل آن تامین شود. تنخواه‌دار در موارد تعیین شده، مبالغی را پرداخت می‌کند و مدارک این پرداخت‌ها را گردآوری و ثبت می‌کند. در پایان دوره، این اسناد به دایره حسابداری تحویل داده می‌شوند.
تفاوت تنخواه‌گردان و صندوق
تنخواه‌گردان و صندوق در برخی موارد با هم تفاوت دارند؛ حساب تنخواه‌گردان در اختیار فردی است که او را تنخواه‌دار یا مسئول خرید می‌نامیم؛ اما حسابدار صندوق، مسئول خرید نیست. زمانی که ذخیره تنخواه به پایان می‌رسد، امکان شارژ آن وجود دارد اما در مورد صندوق، چنین مکانیزمی وجود ندارد.
تنخواه‌گردان حسابداری یک سقف مجاز دارد، اما صندوق دارای چنین محدودیتی نیست. تنخواه‌دار در هیچ شرایطی، مبلغی از کسی دریافت نمی‌کند، اما دریافت یکی از وظایف مهم صندوق‌داران است؛ و مورد آخر اینکه پرداختی‌های صندوق، به‌طور روزانه و پرداختی‌های تنخواه در زمان واریز هزینه ثبت می‌شوند.
حسابداری بازرگانی؛ محاسبات خرید، فروش، صادرات و واردات
شرکت‌های بازرگانی از مهم‌ترین ارکان اقتصادی کشورها هستند. شرکت بازرگانی نوعی شرکت است که کالایی را از تولیدکننده یا بازار داخلی یا خارجی خریداری می‌کند و بدون آن‌که تغییری در آن ایجاد کند، در بازار داخلی یا خارجی به فروش می‌رساند.
حسابداری بازرگانی سیستم مدیریت حساب‌ها در یک شرکت بازرگانی است. گردآوری، محاسبه و ثبت موارد خرید و فروش، تعیین موجودی کالا، ثبت اسناد و بایگانی آن‌ها و آشنایی با قوانین گمرکات و صادرات و واردات از جمله وظایف و توانایی‌های مورد نیاز برای حسابداران شرکت بازرگانی است.
سیستم‌های ثبت در حسابداری بازرگانی
ثبت اطلاعات خرید و فروش یکی از مهم‌ترین امور حسابداری بازرگانی است که به دو شیوه صورت می‌گیرد. شیوه اول روش یا سیستم ادواری نام دارد؛ در این روش، بها و موجودی کالا در یک زمان مشخص در دفاتر ثبت نمی‌شود. بلکه در پایان سال، موجودی پایان دوره سالیانه و موجودی ابتدای دوره سال جدید ثبت می‌شود. روش دوم سیستم دائمی نام دارد. در این روش، بها و موجودی کالا در هر پروسه خرید یا فروش ثبت می‌شود و در هر زمان، این اطلاعات، قابل دسترسی است.
وظایف حسابداران بازرگانی
حسابداران بازرگانی باید وظایف خود را به‌گونه‌ای انجام دهند که این موارد کاملا مشخص باشد: قیمت تمام شده کالای خریداری شده، میزان موجودی کالا، میزان فروش و قیمت تمام شده کالای فروش رفته. این حسابداران همچنین باید در روند خرید و فروش کالا با این چهار نوع تخفیف، آشنا باشند: تخفیف تجاری، تخفیف توافقی، تخفیف نقدی و تخفیف به علت نقص کالا. برخی دیگر از وظایف حسابداران بازرگانی را با هم مرور می‌کنیم:
- تهیه صورت سود و زیان: صورت سود و زیان، گزارشی است که در آن درآمدها و هزینهها قابل مقایسه و بررسی باشند. صورت سود و زیان، باینگر عملکرد شرکت در دوره‌های مالی است. اطلاعات موجود در این صورت عبارتند از: فروش خالص، مبلغ تمام شده کالای به فروش رسیده، سود یا زیان ناخالص، هزینههای عملیاتی و سود یا زیان خالص.
- تنظیم ترازنامه: گزارشی است از میزان دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه شرکت در یک زمان مشخص. در واقع اگر سرمایه با بدهی جمع گردد، بیانگر میزان دارایی شرکت است و ترازنامه به این موضوع می‌پردازد. طبقه‌بندی دارایی‌ها در ترازنامه برمبنای سرعت تبدیل آن‌ها به وجه نقد است. این دارایی‌ها به‌ترتیب عبارتند از: دارایی‌های جاری، دارایی‌های غیرجاری، بدهی‌های جاری، بدهی‌های بلند مدت.
انواع شرکت‌های بازرگانی
مالکیت یک شرکت بازرگانی می‌تواند با یک یا چند شخص حقیقی یا یک مجموعه حقوقی باشد. انواع شرکت‌های بازرگانی نیز عبارتند از: شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف.
نرم‌افزار مناسب برای شرکت بازرگانی
هدف از حسابداری بازرگانی ایجاد شفافیت در وضعیت گردش مالی، حساب‌های شرکت و ثبت و دسترسی به اطلاعات انواع معاملات در شرکت بازرگانی است. امروزه با طراحی و تولید نرم‌افزارهای حسابداری شرکتی، امور حسابداری بازرگانی به‌راحتی و با سرعت و دقت بیشتر انجام می‌شوند. ما در این زمینه نرم‌افزار حسابداری شرکتی محک را به حسابداران و مدیران شرکت‌های بازرگانی پیشنهاد می‌کنیم. شرکت محک این نرم‌افزار را در دو سری عمومی و چندین سطح ارائه کرده است.
حسابداری شخصی؛ ابزار پیشرفت در زندگی شخصی
مدیریت امور مالی فقط به جنبه‌های شغلی و کسب‌وکار محدود نمی‌شود؛ بلکه هر کسی باید بتواند میزان دخل و خرج خود را در زندگی فردی یا خانوادگی معین کند. بر این اساس حسابداری شخصی دانشی است که به ما برنامه‌ریزی مناسب برای درآمدهای به دست آمده و مخارج انجام شده را می‌آموزد و نتیجه آن توازن بین هزینهها و درآمد خواهد بود. برخی از مزایای حسابداری شخصی عبارتند از:
- محاسبات دقیق وام، اقساط، سرمایه‌گذاری، خرید کالا، فروش دارایی‌ها و پس‌انداز
- مدیریت مالی در دوره‌های روزانه، ماهانه و سالیانه
- اولویت‌بندی موارد هزینه و نیازها براساس درآمد
- موفقیت در پرداخت اقساط و وام‌ها
- ایجاد پس‌انداز برای روزهای سخت
- ایجاد اندوخته مالی و ثروت
- صرفه‌جویی و قناعت در مواردی که از اولویت کمتری در زندگی برخوردار هستند
تکنیک‌های حسابداری شخصی
مدیریت حساب‌های شخصی یا خانوادگی تنها در صورتی قابل انجام است که به‌طور اصولی انجام شود. شاید بگویید میزان درآمد من مشخص است و موارد هزینه هم بسیار است، پس نیاز به روش خاصی وجود ندارد؛ اما حقیقت این است که تکنیک‌های حسابداری شخصی باعث موفقیت افراد بسیاری در مدیریت درآمد و هزینه و رشد و توسعه زندگی مالی فردی یا خانوادگی آن‌ها شده است. در ادامه برخی از مراحل و تکنیک‌های این نوع از حسابداری را با هم مرور می‌کنیم:
- اهداف خود را از حسابداری شخصی مشخص کنید
- ابزار خود را برای مدیریت مالی فردی معلوم کنید
- تمامی منابع و میزان درآمد و همچنین میزان دارایی‌های خود را محاسبه و ثبت کنید
- تمامی موارد هزینه و میزان آن‌ها را مشخص کنید و سپس آن‌ها را دسته‌بندی و اولویت‌بندی کنید
- تمامی هزینههای و افراد خانواده را به‌صورت روزانه یادداشت و ثبت کنید
- هزینههای ثابت متغیری مانند اقساط، وام‌ها و چک‌ها را یادداشت کنید
- هزینههای اضافی و غیر ضروری را شناسایی و در صورت امکان، حذف کنید
- درآمد و هزینه ماهیانه و سالیانه را معلوم و تحلیل کنید
- شیوه‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را مشخص و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنید
- در اجرای برنامه‌های مالی شخصی و خانوادگی، صبر، امید و پشتکار داشته باشید
نرم‌افزار مناسب برای حسابداری شخصی
کاملا درست است! حتی برای حسابداری شخصی هم نرم‌افزارهایی طراحی شده‌اند که کار تنظیم دخل و خرج و مدیریت امور مالی فردی و خانوادگی را برای ما آسان می‌سازند. یکی از آن‌ها نرم‌افزار حسابداری شخصی کیف پول محک است. برخی از مزایای نرم‌افزار کیف پول محک عبارتند از:
- مدیریت امور مالی فردی در یک اپلیکیشن تلفن همراه
- تعیین لحظه‌ای میزان دارایی و موجودی مالی
- آگاهی از میزان بدهی به اشخاص و طلب از اشخاص در هر لحظه
- ثبت سررسید چک‌ها
- دریافت پیامک از بانک و ثبت آن‌ها در موارد برداشت و واریز در نسخه اندروید
- تعیین بودجه مناسب برای موارد هزینه مانند: مواد غذایی، پوشاک و حمل‌ونقل
- پیشگیری از موارد غیر ضروری هزینه
- یادآوری سررسید چک و موعد پرداخت اقساط
- موفقیت در برنامه‌ریزی‌های مالی فردی و خانوادگی
مدیریت بهینه امور حسابداری با نرم‌افزارهای حسابداری محک
با پیشرفت فناوری‌های نو بر پایه اینترنت، و استفاده کسب‌وکارها از روش‌های بازاریابی اینترنتی، میزان معاملات و اطلاعات مالی در تمامی کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ همواره در حال افزایش است. از سوی دیگر رمز موفقیت در این کسب‌وکارها شفافیت در صورت‌ها و گزارشات مالی و مالیاتی است. به‌همین دلیل نرم‌افزارهای حسابداری به کمک حسابداران در تمامی شاخه‌های حسابداری آمده‌اند تا امور حسابداری با سرعت، دقت و شفافیت بیشتر انجام شوند.
گروه نرم‌افزاری محک یکی از پیشروترین مجموعه‌هایی است که در این زمینه قدم به میدان گذاشته است و با تولید انواع نرم‌افزارهای حسابداری با سطوح مختلف، حسابداران و صاحبان واحدهای اقتصاد و تولید را در رسیدن به اهداف مالی خود یاری می‌کند.
نرم‌افزارهای حسابداری محک، تمامی شاخه‌های حسابداری را پوشش می‌دهند. این نرمافزارها در گروه‌های حسابداری فروشگاهی، حسابداری شرکتی، حسابداری تولیدی، حسابداری صنفی و مشاغل، حسابداری صندوق فروشگاهی و حسابداری شخصی دسته‌بندی شده‌اند. با نرم‌افزارهای محک، دقیق‌ترین اطلاعات مالی را مبنای پیشرفت خود در کسب‌وکار قرار دهید.
