حسابداری یکی از علوم پرکاربرد میباشد که در بسیاری از مشاغل و کسب و کارها به اشکال مختلف استفاده میشود. امروزه بسیاری از شرکتها از حسابداری به منظور مدیریت امور مالی و کنترل هزینههای خود استفاده میکند. در این میان شرکت های خدماتی نیز به صورت ویژه از حسابداری استفاده میکنند. این شرکتها با توجه به نوع فعالیتی که انجام میدهند حسابداری متفاوتی نسبت به سایر مشاغل دارند. به همین دلیل آشنایی با آن اهمیت زیادی دارد.حسابداری شرکت های خدماتی موضوع مهمی است که در این مقاله به بررسی آن میپردازیم.
حسابداری شرکت های خدماتی تنها محاسبه میزان درآمد و هزینهها نیست بلکه فعالیتهایی مانند خرید دارایی، ایجاد بدهی و یا افزایش سرمایه را نیز دربر میگیرد. در حسابداری شرکت های خدماتی، نرم افزار حسابداری اهمیت و کاربرد فراوانی دارد. نرمافزار حسابداری با امکاناتی که در اختیار این شرکتها قرار میدهند مدیریت و کنترل امور مالی آنها را آسان میکند. نرم افزارهای حسابداری محک یک نرمافزارهای حرفهای میباشد که با ارائه امکانات پیشرفته، پشتیبانی بی نظیر و امنیت بالا بستر امنی را برای حفاظت از اطلاعات مالی شرکتها فراهم میکند.
شرکتهای خدماتی چه شرکتهایی هستند؟
شرکتهای خدماتی ، شرکتهایی هستند که به جای فروش محصول، با ارائه خدمات درآمدزایی میکنند. یک نمونه خوب از یک شرکت خدمات یک شرکت حسابداری عمومی است. این شرکت با تهیه اظهارنامه مالیاتی، انجام خدمات حسابرسی و دارایی و حتی انجام امور دفتری مشاغل، کسب درآمد میکند. در واقع میتوان گفت که شرکتهای خدماتی در قبال خدماتی که انجام میدهد درآمد کسب میکنند. شرکتهای خدماتی محصولی برای فروش ندارند بلکه خدمات خود را به مشتری میفروشند و معمولاً به ازای هر ساعت خدماتی که ارائه میدهند هزینه دریافت میکنند.
این امر در مورد آژانسهای مسافرتی هم صدق میکند، به عنوان مثال، آژانسهای مسافرتی هنگام رزرو از طرف مشتری، هزینه خدمات را از مشتری خود میگیرند. آژانس مسافرتی وقت خود را به مشتری میفروشند و بنابراین مدت زمان صرف شده برای خدمات را حساب میکنند. امروزه شرکتهای خدماتی زیادی وجود دارد که در زمینههای مختلف و به اشکال متنوع ارائه خدمات میکنند. هتلها، اقامتگاهها، شرکتهای مسافربری و حمل بار، بانکها، بیمارستان و آژانسهای مسافر بری نمونههایی از شرکتهای خدماتی هستند.
حسابداری شرکت های خدماتی چگونه انجام می شود؟
یک شرکت خدمات معمولاً کالایی را نمیفروشد و هیچ موجودی را در ترازنامه خود ثبت نمیکند. حسابداری شرکت خدماتی از حسابداری سایر مشاغل آسانتر است زیرا نیازی به ثبت موجودی کالا نیست و حسابدار مجبور نیست هزینه کالاها را محاسبه کند. درواقع میتوان گفت که حسابداری شرکت های خدماتی شامل فعالیتهایی است که حسابدار شرکتهای خدماتی ستونهای بدهکار و بستانکار دفاتر حسابداری را از نظر همخوانی با ستونهای مشابه آن در تراز آزمایشی بررسی و تأیید میکند.
فعالیت حسابداری شرکت های خدماتی تنها در زمینه کسب درآمد و یا صرف هزینه نیست، بلکه فعالیتهایی همچون خرید دارایی، ایجاد بدهی و یا افزایش سرمایه را نیز در برمیگیرد. در حسابداری شرکت های خدماتی، هزینه خدمات، در صورت سود و زیان گزارش میشود. به طور کلی حسابداری شرکتهای خدماتی شامل سه مرحله میباشد که در ادامه مقاله با آن آشنا خواهیم شد. در واقع اصول حسابداری شرکت ها و مفروضات آن از جمله مفاهیم مهمی است که آشنایی با آن برای تمام افراد فعال در زمینه حسابداری شرکتها ضروری است.
مراحل حسابداری خدماتی
همانطور که گفته شد حسابداری شرکت های خدماتی شامل سه مرحله میباشد. در مرحله اول مجموعهای از فعالیتهایی که در طول دوره مالی انجام شده است مورد بررسی قرار میگیرد. در واقع اطلاعات رویدادهای مالی به منظور بررسی اطلاعات اولیه جمع آوری میشود. بررسی این اطلاعات به منظور دستیابی به میزان دقیق سرمایه، صدور سند حسابداری و ساماندهی مدارک بدهکاری و بستانکاری، دفتر نویسی و انتقال اطلاعات از دفتر روزنامه به دفاتر انجام میشود. در مرحله دوم، حسابدار ترازهای آزمایشی دفاتر کل و معین را تهیه میکند سپس طی یک دورهی مشخص، گردش حسابها و ستونهای بدهکار و بستانکار مورد بررسی قرار میگیرند. در مرحله سوم در پایان هر سال مالی صورت میگیرد. در این مرحله حسابدار با انجام فعالیتهایی اقدام به بستن یک سال مالی خواهند کرد. درواقع این فعالیتها شامل تهیهی کاربرگ حسابداری، تهیهی ترازنامه، ثبت تعدیلات جهت اصلاح حسابهای معین و کل و … میباشد.
شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله بدهکار و بستانکار در حسابداری را نیز مطالعه کنید.
چرخه حسابداری در شرکت های خدماتی چگونه است؟
چرخه حسابداری شرکت های خدماتی دربرگیرنده فعالیتهایی از جمع آوری اسناد تا تراز آزمایشی است و در پایان سال مالی به منظور بررسی و ارزیابی عملکرد شرکت خدماتی انجام میشود. هدف از این کار این است که هنگام انتقال اطلاعات مالی به سال بعد دفاتر قانونی مورد بررسی قرار گیرند. به طور کلی میتوان گفت که جهت ارزیابی عملکرد شرکت خدماتی در هر دوره مالی، صورتحساب سود و زیان و گزارش تراز نامه باید تهیه شود. قبل از تهیه این صورتحساب، انجام یکسری اقدامات حسابداری ضروری است و پس از تهیه آن نیز جهت بستن دفاتر مالی و انتقال اطلاعات مالی به دوره بعد، اقدامات دیگری باید انجام شود به مجموعه این اقدامات، چرخه حسابداری گفته میشود. چرخه حسابداری شرکتهای خدماتی، شامل سه بخش مهم است که هرکدام در زمان مربوط به خود انجام میشود. در ادامه با این بخشها آشنا میشویم.
بخش اول: فعالیتهایی که در طول دوره مالی انجام میشود.
مرحله ۱: جمع آوری اطلاعات رویدادهای مالی به منظور استخراج اطلاعات مالی از اسناد و مدارک رویدادها و عملیات مالی.
مرحله ۲: تجزیه و تحلیل رویدادهای مالی به منظور بررسی تأثیر آن بر دارایی، بدهی و سرمایه شرکت، همچنین تعیین حسابهایی که باید بدهکار و بستانکار شوند.
مرحله ۳: صدور سند حسابداری به منظور ثبت تأثیر مالی هر رویداد به ترتیب تاریخ وقوع، با بدهکار و بستانکار کردن حسابهای مربوط در سند حسابداری.
مرحله ۴: ثبت اسناد حسابداری در دفاتر روزنامه به ترتیب تاریخ آنها با بدهکار و بستانکار کردن حسابهایی که باید به دفتر کل منتقل شوند.
مرحله ۵: انتقال اقلام از دفتر روزنامه به دفتر کل و همچنین ثبت رویدادهای مالی
مرحله ۶: انتقال اقلام از اسناد حسابداری به دفاتر معین، در واقع انتقال مبالغ بدهکار و بستانکار شده حسابهای معین از اسناد حسابداری به حسابهای مربوط در دفتر معین.
بخش دوم: فعالیتهایی که در پایان هر ماه باید انجام شود.
مرحله ۷: در پایان هر ماه ترازهای آزمایشی دفاتر کل و معین توسط حسابدار تهیه میشود. فعالیتهایی که در این بخش انجام میشود با هدف مانده گیری حساب کل دفاتر یا محاسبه میزان گردش و مانده حسابهای کل و معین و همچنین محاسبه گردش عملیات حسابها با جمع ستونهای بدهکار و بستانکار دفاتر روزنامه است.
بخش سوم: فعالیتهایی که در پایان دوره مالی انجام میشود.
در این بخش فعالیتهای مهم مالی که منجر به بستن سال مالی میشود صورت میگیرد. این مراحل عبارتاند از:
مرحله ۸: تهیه کاربرگ و تعدیل کردن حسابها به منظور ارائه گزارشی از سود و زیان و ترازنامه شرکت قبل از تهیه و ارائه صورتهای مالی
مرحله ۹: ثبت تعدیلات و انتقال آنها به حسابهای کل و معین با هدف اصلاح این حسابها
مرحله ۱۰: تهیه صورت سود و زیان شرکت خدماتی
مرحله ۱۱: بستن حسابهای موقت (حساب سود و زیان) شرکت و تعیین نتیجه نهایی عملیات مالی آن
مرحله ۱۲: تهیه صورتحساب و ترازنامه مالی شرکت
مرحله ۱۳: تهیه تراز آزمایشی
مرحله ۱۴: بستن حسابهای دائمی
صورتهای مالی شرکت های خدماتی
شرکتهای خدماتی ابتداییترین صورت سود را از بین انواع شرکتها دارند. ازآنجاکه شرکتهای خدماتی معمولاً کالایی را نمیفروشند، صورت سود و زیان آنها حاوی هزینه کالاهای فروخته شده نخواهد بود؛ بنابراین، صورت سود و زیان، تجزیه و تحلیل اساسی درآمد و هزینهها خواهد بود. صورتهای مالی مهمترین بخش حسابداری شرکت های خدماتی است زیرا حاوی اطلاعات و گزارشهای مهم است و برای اینکه بتوانند جنبههای مختلف شرکت را پوشش دهد، در انواع مختلفی ارائه میشود. نام و عنوان شرکت، تاریخ صورت مالی از مهمترین مواردی هستند، که به کمک آنها میتوان وضعیت و عملکرد مالی شرکت را به بهترین وجه ممکن بررسی کرد. به طور کلی صورتهای مالی شرکتهای خدماتی به انواع زیر تقسیم میشوند.
صورت سود و زیان:
یکی از صورتهای مالی مهم در حسابداری، صورت سود و زیان است که برای ارائه گزارش عملکرد مالی یک شرکت در یک دوره مالی استفاده میشود. درواقع صورت سود و زیان، خلاصهای از هزینهها و درآمدهای کسب شده از فعالیتهای عملیاتی و غیر عملیاتی و همچنین سود و زیان به دست آمده در طول یک دوره مالی است. اهمیت صورت سود و زیان شرکتهای خدماتی به دلیل نوع گزارشی است که از هزینهها و درآمدهای شرکت در طی دوره زمانی مشخص تهیه میشود و میتوان از آن در تعیین سود و زیان شرکت استفاده کرد.
صورت سود و زیان جامع:
عملکرد یک شرکت از طریق صورت سود و زیان جامع مشخص میشود. هدف از تهیه صورت سود و زیان جامع، ارائه گزارشی از کلیه درآمدها و هزینههای شناسایی شده در یک دوره مالی است. در صورت سود و زیان جامع، کلیه هزینهها و درآمدهای تحققنیافته نیز بیان میشوند. درواقع در صورت سود و زیان جامع، تمامی هزینهها و درآمدهای شناسایی شده وجود دارند تا تصمیم گیرندگان و مدیران شرکت بتوانند نسبت به آینده مالی شرکت تصویر مناسبی داشته باشند و از آن در تصمیم گیریهای خود استفاده کنند.
صورتوضعیت مالی (ترازنامه):
صورت وضعیت مالی هر شرکت، نشاندهنده معادله اساسی حسابداری آن شرکت است که بر اساس آن باید داراییها مساوی مجموع بدهیها و حقوق صاحبان سهام شرکت باشد. در واقع صورت وضعیت مالی شامل داراییها و بدهیهای جاری و ثابت، و سرمایه صاحبان شرکت میباشد.
صورت جریانهای نقدی:
صورت جریان وجوه نقد نوعی صورت مالی است که اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی یک شرکت را که از طریق فعالیتهای عملیاتی، سرمایهگذاری و تأمین مالی صورت میگیرد را ارائه میدهد. در واقع صورت جریان وجوه نقد، تغییرات وجوه نقد را به خوبی نمایش میدهد و فعالیتهای مالی یک شرکت را به بهترین وجه منعکس میکند.
کدینگ حسابداری خدماتی
کدینگ حسابداری نوعی دستهبندیکردن حسابها در حسابداری میباشد که در اشکال مختلفی صورت میگیرد. تمامی امور مالی در یک شرکت توسط کدینگ حسابداری استاندارد سازی شده و با فرمتهای خاص، دسترسی به گزارشها را برای حسابداران فراهم میکند. به طور کلی استفاده از کدینگ حسابداری مزایای زیادی برای شرکتها به خصوص شرکتهای خدماتی دارد.
کدینگ حسابداری شرکت های خدماتی به وسیله نرمافزار حسابداری انجام میگیرد و در تهیه گزارشهای مالی با جزئیات دقیق کمک بسیاری به حسابداران میکند. همچنین باعث استاندارد شدن عملیاتهای مالی و یکپارچه سازی آنها نیز میشود. ساختار کدینگ حسابداری در یک شرکت خدماتی به عوامل مختلفی مانند حیطه فعالیت آن شرکت، کنترل و گزارشهای مورد نیاز شرکت و استانداردهای حسابداری آن بستگی دارد. یکی از مزیتهایی که نر م افزارهای حسابداری این است که قابلیت تنظیم کدینگ حسابها را مطابق با استانداردهای حسابداری برای شرکتها فراهم میکند.
نمونه کدینگ حسابداری خدماتی
۱ دارایی ها
۱۱ دارایی های جاری
۱۱۱ موجودی نقد و بانک
۱۱۱۱ موجودی ریالی نزد بانک ها
۱۱۱۲ تنخواه گردان
۱۱۱۳ موجودی ریالی نزد صندوق
۱۱۲ سرمایه گذاری های کوتاه مدت
۱۱۲۱ سپرده های کوتاه مدت نزد بانک های ریالی
۱۱۲۲ سپرده های کوتاه مدت نزد بانک های ارزی
۱۱۳ سپرده ها و ودایع
۱۱۳۱ سپرده ها
۱۱۳۲ ودایع
۱۱۳۹ سایر سپرده ها و ودایع
۱۱۴ حساب ها و اسناد دریافتنی
۱۱۴۱ اسناد دریافتنی تجاری
۱۱۴۲ حساب های دریافتنی تجاری
۱۱۴۳ اسناد درجریان وصول
۱۱۵ سایر حسابها و اسناد دریافتنی
۱۱۵۱ وام مساعده کارکنان
۱۱۵۲ اسناد دریافتنی غیر تجاری
۱۱۵۳ حسابهای دریافتنی غیر تجاری
۱۱۵۴ سود سهام دریافتی
۱۱۵۹ سایر حسابها و اسناد دریافتنی
۱۱۶ موجودی مواد و کالا
۱۱۶۱ موجودی کالا
۱۱۶۲ مواد اولیه غیر مستقیم
۱۱۶۳ کالای در جریان تولید
۱۱۶۴ کالای ساخته شده
۱۱۶۵ ضایعات مواد و کالا
۱۱۷ سفارشات و اقلام در راه
۱۱۷۰ بهای اصلی سفارش
۱۱۷۱ هزینه های ثبت سفارش
۱۱۷۲ هزینه های بیمه
۱۱۷۳ هزینه های بانکی
۱۱۷۴ هزینه های گمرکی
۱۱۷۵ هزینه بازرسی
۱۱۷۶ هزینه حق العمل ترخیص
۱۱۷۷ هزینه حمل
۱۱۷۸ هزینه قبل از گشایش اعتبار
۱۱۷۹ سایر هزینه ها
۱۱۸ پیش پرداخت ها
۱۱۸۰ پیش پرداخت عوارض قانونی و مالیات بر ارزش افزوده
۱۱۸۱ پیش پرداخت خرید مواد و کالا
۱۱۸۲ پیش پرداخت گمرک
۱۱۸۳ پیش پرداخت ترخیص
۱۱۸۴ پیش پرداخت مالیات
۱۱۸۵ پیش پرداخت بیمه دارایی ها
۱۱۸۶ پیش پرداخت خرید دارایی ها
۱۱۸۷ پیش پرداخت هزینه ها
۱۱۸۹ سایر پیش پرداخت ها
ثبت حسابداری شرکت های خدماتی
همانطور که در ابتدای مقاله توضیح دادیم شرکتهای خدماتی در ازای خدماتی که ارائه میدهند هزینه دریافت میکنند و بر همین اساس نحوه حسابداری آنها با سایر مشاغل متفاوت است. از آن جا که نحوه حسابداری شرکتهای خدماتی تنها محاسبه میزان درآمد و هزینهها نیست میتوان آن را در دربرگیرنده فعالیتهایی چون خرید دارایی، ایجاد بدهی و یا افزایش سرمایه نیز دانست به همین دلیل حوزه فعالیت حسابداری شرکت های خدماتی بسیار گسترده میباشد و نحوه ثبت حسابداری آنها نیز با سایر شرکتها تفاوت دارد.
هزینههای جاری در یک شرکت خدماتی شامل خرید وسایل خدماتی، افزایش سرمایه، بدهیها، خرید دارایی و … میشود و از همه آنها به منظور کسب درآمد برای شرکت استفاده میکنند. صورتهای مالی در شرکتهای خدماتی وابسته به عملیات مختلف حسابداری آن شرکت است و مهمترین خروجی یک سیستم حسابداری در شرکتهای خدماتی ثبت معاملات و رویدادهای مالی آن است. تمامی فعالیتها و معاملاتی که در شرکتهای خدماتی انجام میشود، در بخش خدماتی حساب ثبت میشود. به همین جهت ثبت معاملات و رویدادهای مالی در حسابداری خدماتی، دارای انواع مختلف به شرح ذیل میباشد:
سرمایه گذاری ابتدایی
با سرمایه گذاری ابتدایی صاحبان شرکت خدماتی، در دفاتر حسابداری داراییهای شرکت به عنوان بدهکار و سرمایه شرکت نیز به عنوان بستانکار ثبت میشود. با این کار داراییهای شرکت و سرمایه صاحبان شرکت افزایش مییابد.
ارائه خدمات به مراجعین
هنگامی که خدمتی به مشتریان ارائه میشود و در قبال آن هزینه دریافت میشود این رویداد مالی در دفاتر حسابداری ثبت میشود و نتیجه آن موجب افزایش داراییها و درآمد شرکت خواهد شد.
دریافت وجه خدمات در آینده
این رویداد مالی نیز هنگامی ثبت میشود که هزینه خدمات در آینده دریافت شود. در نتیجه موجب افزایش داراییها و درآمد شرکت میشود.
ارائه خدمات به صورت نقد و نسیه
ثبت این رویداد مالی در دفاتر حسابداری هنگامی صورت میگیرد که به ازای خدمات ارائه شده بخشی از هزینه به صورت نقد و بخش دیگر به صورت نسیه دریافت شود. ثبت این رویداد مالی در سه حساب شرکت از جمله دو حساب دارایی و یک حساب درآمد تأثیر میگذارد.
پرداخت هزینههای شرکت
این رویداد مالی هنگامی که مقداری از وجوه نقد به منظور پرداخت برخی از هزینههای شرکت مانند هزینه آب، برق و … صرف میشود ثبت خواهد شد و در نتیجه آن حساب هزینه به عنوان بدهکار و حساب دارایی به عنوان بستانکار ثبت میشود.
برداشت صاحبان شرکت
این رویداد مالی هنگامی ثبت میشود که صاحبان شرکت از حساب شرکت مقداری از داراییهای نقدی و غیر نقدی را برداشت کنند. در نتیجه حساب برداشت بدهکار و حساب دارایی به عنوان بستانکار ثبت میشود.
سرمایه گذاری مجدد
هنگامی که صاحبان شرکت اقدام به افزایش سرمایه شرکت به صورت نقدی یا غیر نقدی میکنند این رویداد مالی در دفاتر حسابداری ثبت میشود و در نتیجه آن حساب دارایی بدهکار و حساب سرمایه بستانکار میشود.
خرید دارایی
این رویداد مالی زمانی در دفاتر حسابداری ثبت میشود که صاحبان شرکت اقدام به خرید داراییهایی به منظور ارائه خدمات بهتر میکنند. این داراییها میتواند شامل زمین، وسایل و تجهیزات اداری، افزایش موجودی کالا و … باشد. بدین ترتیب ثبت این داراییها به دو صورت خرید نقدی و خرید نسیه خواهد بود. در خرید نقدی موجودی نقد در دفاتر حسابداری بستانکار و دارایی خریداری شده به عنوان بدهکار ثبت میشود. اما در خرید به صورت نسیه دارایی خریداری شده به عنوان بدهکار و حسابهای پرداختی به عنوان بستانکار ثبت میشوند.
دریافت وام
هنگامی که شرکت خدماتی به منظور توسعه و افزایش خدمات خود از مؤسسات مالی و بانکها، وام دریافت میکند. در دفاتر حسابداری شرکت وجه دریافت شده در حساب موجودی نقد شرکت به عنوان بدهکار و مبالغ پرداختی برای اقساط وام به عنوان بستانکار ثبت میشود.
سخن پایانی
شرکتهای خدماتی شرکتهایی هستند که در زمینه ارائه خدمات مختلفی به مشتریان فعالیت میکنند این شرکتها در قبال خدماتی که ارائه میدهند هزینه دریافت میکنند. شرکتهای خدماتی زیادی وجود دارد که در حوزههای مختلف فعالیت میکنند. حسابداری این شرکتها با توجه به نوع فعالیتهایی که انجام میدهند با حسابداری سایر مشاغل متفاوت میباشد. درواقع حسابداری شرکتهای خدماتی دربرگیرنده فعالیتهایی از جمع آوری اسناد تا تراز آزمایشی است.
به طور کلی حسابداری شرکت های خدماتی شامل سه مرحله میباشد و این نوع حسابداری تنها محاسبه میزان درآمد و هزینهها نیست بلکه میتوان آن را در دربرگیرنده فعالیتهایی چون خرید دارایی، ایجاد بدهی و یا افزایش سرمایه نیز دانست. در شرکتهای خدماتی، فعالیتها و معاملات مالی ویژهای وجود دارد که برای ثبت آنها نیاز به نرمافزار حسابداری حرفهای میباشد.
همچنین تهیه گزارشها و صورتهای مالی از روی اسناد و مدارک این شرکتها به صورت دستی بسیار زمانبر است و با خطای انسانی نیز همراه است. به همین منظور استفاده از نرم افزار حسابداری در این شرکتها بسیار ضروری است. نرم افزار حسابداری محک یکی از نرم افزارهای حرفهای حسابداری میباشد که با ارائه امکانات پیشرفته پاسخگوی تمام نیاز مالی مربوط به این شرکتها میباشد.
منبع: move2cloud