هوش تجاری (BI) یا هوشمندی کسب‌ و کار چیست و چه اهمیتی دارد؟

هوش تجاری یا هوشمندی کسب‌ و کار در عصر امروز که عصر رقابت‌ها و عصر اطلاعات است، بسیار مهم و راهبردی است. هوش تجاری باعث‌ می‌شود شما بتوانید اطلاعات درست و مفیدی از کسب‎ و کار خود داشته باشید و با تحلیل درست و به‌موقع اطلاعات، به سمت خلق اهداف و دستاوردهای خود حرکت کنید. در این مقاله با چیستی هوشمندی کسب‌ و کار، ضرورت هوش تجاری، تحلیل داده‌ها و ابزارهای لازم برای هوشمندی هر‌چه بهتر و بیشتر کسب‌وکارها آشنا خواهیم شد.

فهرست مطالب

می‌توانید فایل صوتی «هوش تجاری چیست» را گوش کنید

هوشمندی کسب‌ و کار یا هوش تجاری یعنی چه؟

هوشمندی کسب‌ و کار یا هوش تجاری (Business intelligence) یا (BI) در یک کلام یعنی بازی هوشمندانه با اطلاعات به منظور ارتقاء و رشد کسب‌وکار. هوش تجاری مواردی مانند سازماندهی اطلاعات، تجزیه و تحلیل آن، ارائه گزارش از داده های پردازش شده و … را شامل می‌شود. هوش تجاری تحلیل مناسبی از عملکرد گذشته یک کسب و کار ارائه داده و مسیر پیش روی آن در راستای رشد و ارتقاء را به شما نشان می دهد.

اهمیت هوشمندی کسب‌ و کار در محیط کاری

مشاوره در زمینه هوشمندی کسب‌وکار بسیار مهم و استراتژیک است. عصر امروز عصر اطلاعات است و شاید هیجان‌انگیزترین سرفصل برای صاحبان کسب‎وکار اطلاعات ناب و کاربردی است. شرکت‌هایی که بتوانند در مسیر اطلاعات موفقیت بیشتری به دست بیاورند، بیش از دیگران می‌توانند اقدامات مناسب و راهبردی را به نتیجه برسانند و از کسب‌وکار پویاتری برخوردار خواهند بود. هوشمندی کسب‌ و کار در دوران فعلی، کلید طلایی موفقیت در مسابقه با رقیبان و تثبیت برند کسب و کار در ذهن مشتریان است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در انتهای سال 2021، سودآوری صنعت هوش تجاری چیزی حدود 26.50 میلیارد دلار باشد. استفاده از قواعد هوش تجاری باعث می‌شود تصمیمات کسب‌وکار شما 5 برابر سریع‌تر و آگاهانه تر از دیگران باشد.

تفاوت کسب‌وکارهای موفق و شکست خورده در میزان استفاده بهینه آن‌ها از اطلاعات است.

مشاور هوش تجاری، حرفه‌ ای امن و پردرآمد

اگر تا این بخش از مقاله به فعالیت در زمینه هوش تجاری علاقه‌مند شدید و دوست دارید دلایل بیشتری برای انتخاب چنین شغلی داشته باشید، در ادامه با 5 مزیت کاربردی برای انتخاب این شغل آشنا می‌شوید:

1. هوشمندی کسب‌وکار انعطاف پذیر است. شاید تخصص حرفه‌ای شما برنامه‌نویسی باشد و با این حال برونگرا بوده و علاقه‌مند به برقراری ارتباط با سایر همکاران و یا حتی مشتریان باشید. اگر بخواهید صرفا ساعت‌های متمادی را صرف نگارش کدهای مختلف کنید، فرصتی برای ارتباط با دیگران وجود نخواهد داشتت؛ اما هوشمندی کسب‌وکار به شما کمک می‌کند تا در کنار کدنویسی به اندازه کافی فرصت برای برقراری ارتباط با دیگران داشته باشید.
2. می‌توانید اینفلوئنسر هوش تجاری باشید. اگر بتوانید مهارت‌های کافی برای هوش تجاری داشته باشید، می‌‌توانید مانند اینفلوئنسرها با چندین شرکت همکاری داشته باشید. این مسئله به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید بیشتر ثروت‌اندوزی داشته باشید و در نتیجه از رفاه بیشتری برخوردار باشید. مثلا اگر علاقه مندید هم در زمینه لوازم بهداشتی و هم در زمینه رستوران‌ها فعالیت کنید، می‌توانید به شکل همزمان مشاور هوش تجاری برای شرکت لوازم بهداشتی و رستوران باشید.
3. پرطرفدار خواهید بود. علی رغم افزایش محبوبیت مشاوران هوشمندی کسب‌وکار، افراد محدودی در این زمینه مهارت کسب کردند و هنوز نیاز زیادی به افراد مختلف در این زمینه احساس می‌شود. اگر علاقه‌مند هستید تا در این زمینه فعالیت کنید، بدانید متقاضی زیادی خواهید داشت. پس با قدرت حرکت کنید و بدانید در مسیری حرکت می‌کنید که امنیت شغلی بسیار خوبی خواهد داشت.
4. به مسیرهای شغلی آینده جهت دهی خواهید کرد. پیروی کردن از این شغل به شما کمک می‌کند تا تجربه هیجان انگیزی از این حرفه برای خودتان داشته باشید. چون این فرصت‌را خواهید داشت که درکنار جمع‌آوری و تحلیل داده ها و بررسی مشکلات و سرفصل‌های وضعیت موجود، وضعیت مطلوبی برای آینده کسب‌وکار کشور خود ترسیم کنید. در واقع شما به عنوان یک مشاور هوش تجاری این فرصت را خواهید داشت که هم استراتژی‌های جدید برای کسب‌وکارهای فعلی طراحی کنید و هم ابزارهای لازم و کاربردی برای انجام هرچه بیشتر و بهتر کسب‌وکارها پیشنهاد دهید.
5. تنوع شغلی خواهید داشت. جدای از تمام سرفصل‌هایی که در بخش قبل مطرح شد، شما در مسیر شغلی هوشمندی کسب‌وکار تنوع شغلی خوبی را مشاهده خواهید کرد. در این بخش به چند شغل مهم در مسیر هوش تجاری اشاره خواهیم کرد:
   تحلیلگر هوش تجاری؛ وظیفه اصلی شما به عنوان تحلیلگر هوش تجاری این است که داده‌های مختلف و متنوع را مطالعه و درک کرده و بتوانید آن‌ها را تحلیل کنید و بر اساس آن استراتژی‌های مهم کسب‌وکار را ارائه دهید.
   توسعه دهنده هوش تجاری؛ فعالیت در این زمینه بیشتر جنبه فنی دارد. افراد فعال در این زمینه ابزارهای لازم برای هوشمندی کسب‌وکار را مرتبا بررسی کرده و با کشف نقاط مثبت و منفی، به سمت استفاده بهتر از ابزارهای کسب‌وکار حرکت می‌کنند. آن‌ها به این فکر می‌کنند که چگونه داده ‌های تحلیل شده با زبان ساده‌تری بیان شوند. همچنین این افراد مسئول مدیریت برنامه پایگاه‌های داده هستند.
   مهندس هوش تجاری؛ کارویژه اصلی مهندس هوش تجاری تعامل سازنده میان تحلیلگران و توسعه ‌دهندگان با سایر همکاران و مشتریان شرکت است. مهندس هوش تجاری باید مهارت‌های نرم را به خوبی فرابگیرد تا بتواند در مسیر شغلی خود موفق عمل کند.
   مدیر پروژه هوش تجاری؛ یک مدیرپروژه باید بر تمام اجزای هوشمندی کسب‌وکار مدیریت کند. او موظف است نظارت‌های لازم برای تحویل موفقیت آمیز انواع پروژه‌های مربوط به هوش تجاری را انجام دهد و آگاه باشد که تمام اتفاقات و سرفصل‌ها به موقع و کاملا دقیق صورت می‌پذیرد. در همین راستا باید اقدامات لازم صورت بگیرد تا هیچ کس از وظیفه ای که بر عهده او است تخطی نکند. البته مدیر پروژه هوش تجاری به یک معنا پاسخگوی اصلی تیم هوشمندی کسب‌وکار محسوب شده و باید بتواند دفاع قابل قبولی از عملکرد زیردستان خود داشته باشد.
   البته باید دانست شما به عنوان یک مشاور هوشمندی کسب‌وکار می‌توانید در چندزیرشاخه از این زیرشاخه‌ها به صورت همزمان فعالیت کنید. البته مشروط بر اینکه مهارت‌های لازم را داشته باشید و اشتغال شما به چند وظیفه باعث کاهش کیفیت کاری شما نشود. توجه به این مسئله بسیار ضروری و راهبردی است.
6. فرصت یادگیری مداوم خواهید داشت. اگر علاقه‌مندید مرتبا آموزش ببینید و جلوتر از دیگران در عرصه فناوری باشید، مشاور هوش تجاری شدن گزینه بسیار مناسبی برای شما خواهد بود. این حرفه به شما کمک می‌کند تا مرتبا خود را ملزم کنید با ابزارها و مهارت‌های جدید آشنا شوید تا هم فرآیند جمع‌آوری و تحلیل داده برای شما آسان‌تر و دقیق‌تر صورت بگیرد و هم بتوانید اطلاعات تحلیل‌شده را با زبان ساده‌تر به مخاطبین خود ارائه دهید.
7. برای موفقیت در هوش تجاری صرفا به سابقه فنی نیاز ندارید. در بخش مهارت‌های لازم به تفصیل درباره مهارت‌های مورد نیاز یک مشاور هوشمندی کسب‌وکار سخن خواهیم گفت؛ اما اجمالا بدانید که تعداد زیادی از این مهارت‌ها به حوزه IT مربوط نیست. البته باید برخی مهارت‌ها آشنا باشید اما مهارت‌های مهم تری برای فعالیت در این عرصه وجود دارد. مهارت‌های نرم مانند حل مسئله، مهارت‌های ارتباطی، کار تیمی، توجه به جزئیات و … سرفصل‌هایی هستند که از شما شخصیتی ایده‌آل برای انجام مشاوره هوش تجاری خواهد ساخت. (حتی شاید از مهارت‌های سخت مهم‌تر باشد). باید بدانید که شما رابط میان داده‌ها و کاربران تجاری هستید و در کنار آشنایی با مهارت‌های جمع‌آوری و تحلیل داده، باید بتوانید آن را با زبان ساده به مخاطبین خود که کاربران تجاری هستند به اشتراک بگذارید.

مهارت‌های لازم برای هوش تجاری

هوشمندی کسب‌وکار، دانشی است که از ترکیب دو دانش در کنار هم تشکیل شده است:

• الف. استراتژی تجارت
• ب. علوم کامپیوتری

مهارت‌هایی که افراد فعال در زمینه هوش تجاری باید یاد بگیرند، دقیقا ناظر به این دو دانش است. در کنار این‌ها فراگیری مهارت‌های نرم بسیار راهبردی و اثرگذار است و از آنجا که یک فرد فعال در زمینه هوشمندی کسب‌وکار مرتب باید در تعامل با سایر افراد باشد، لازم است که این مهارت‌ها را نیز یاد بگیرد. با توجه به توضیحات ارائه شده در ادامه به بررسی برخی مهارت‌های لازم برای هوشمندی کسب‌وکار خواهیم پرداخت.

تحلیل داده‌ها

شما باید با استفاده از ابزارهای موجود در زمینه تحلیل داده، بتوانید داده‌های خام دریافتی را تحلیل کنید و به نتایج مطلوب برسید. شاید این مهم‌ترین مهارتی باشد که افراد فعال در زمینه هوشمندی کسب‌وکار باید آن را یاد بگیرند.

حل مسئله

تحلیل داده‌ها تنها مهارت مهم موردنیاز برای انجام اتفاقات خوب نیست. در کنار این‌ها نیازمند مهارت حل مسئله هستیم. مهارت حل مسئله به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید از شرایط موجود به سمت شرایط مطلوب حرکت کنید. حل مسئله باعث طراحی استراتژی موفق کسب‌وکار برای انجام فعالیت‌های درست در راستای شکوفایی شرکت شما خواهد بود.

توانایی حل مسئله یعنی حرکت از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب.

شناخت حرفه‌ ای که در آن مشغول فعالیت هستید

اگر می‌خواهید مشاوره شما در زمینه هوش تجاری به بالاترین میزان خودش برسد، لازم است آشنایی نسبتا خوبی با حرفه‌ای که قرار است در آن فعالیت کنید داشته باشید. هر حرفه‌ای زیر و بم ها و ساختارشناسی خاص خودش را دارد و شما زمانی می‌توانید در این زمینه به نتیجه مطلوب برسید که بدانید دقیقا قرار است به هوشمندی چه کسب‌وکاری کمک کنید؟

مهارت‌های ارتباطی

علاوه بر مهارت‌های تحلیل و حل مسئله و شناخت حرفه‌ای که در آن مشغول فعالیت هستید، لازم است حتما مهارت‌های ارتباطی را بلد باشید. شما باید بتوانید گزارش‌های اطلاعاتی خود را به شیوه‌ای کاملا حرفه‌ای با سایر همکاران خود در میان بگذارید. شما باید بتوانید مفاهیم فنی را به زبان کاملا ساده بیان کنید و این مسئله به مهارت‌های ارتباطی قوی نیازمند است.  

جزئی نگربودن

در هوش تجاری جزئی ترین سرفصل‌ها و مسائل حائز اهمیت است  یک مشاور هوشمندی کسب‌وکار باید با دقت کافی بتواند ظرافت‌های موجود در کسب‌وکار را تحلیل کند. برای موفقیت در دنیای پرسرعت امروز چاره‌ای جز توجه به جزئیات وجود ندارد. گاهی اوقات اتفاقات کوچک در طول زمان می‌تواند منجر به تغییرات بزرگ و شگفت‌انگیز شود.

ذکاوت

ذکاوت مسئله بسیار مهم و استراتژیک است و فرد باهوش با سرعت بسیار زیادی از رقبای خود متمایز می‌شود. برای موفقیت در هوش تجاری باید بسیار زرنگ باشید. در مواجهه با هر کسب‌وکار باید بتوانید مدل کسب‌وکاری آن شرکت را پیدا کنید و سپس متناسب با مدل کسب‌وکار بتوانید استراتژی‌های مهم و لازم برای هر کسب‌وکار را طراحی کنید.

مهارت‌های دیگری هم در این زمینه وجود دارند که در این جا به خاطر اختصار از بیان آن‌ها اجتناب کردیم.  

ابزارهای کاربردی برای هوش تجاری

ابزارهای متعددی برای هوشمندی کسب‌وکار وجود دارند که در این بخش به چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم و درباره هرکدام از آن‌ها توضیحاتی ارائه خواهیم کرد:

Microsoft Power BI

این ابزار یکی از مشهورترین ابزارهای هوش تجاری محسوب می‌شود. این ابزار برای گزارش‌گیری، ترکیب، مصورسازی داده‌ها، فیلتر و مواردی از این قبیل استفاده می‌شود. این ابزار داده‌های خود را از منابع متعددی مانند دیتابیس، فایل اکسل، سرویس‌های آنلاین و … دریافت ‌می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با این ابزار می‌توانید از پژوهش‌های اینترنتی استفاده کنید.

Yellowfin BI

این ابزار فضایی ترکیبی داشته و از ترکیب تصویرسازی داده‌های جمع‌آوری شده و یادگیری ماشین تشکیل شده است. این ابزار می‌تواند در زمینه‌هایی مانند حسابداری، تبلیغات، بیمه، بانکداری و … قابل استفاده باشد. شاید مهم‌ترین مزیت این ابزار، این است هم با موبایل و هم با لپ‌تاپ می‌توانید از آن استفاده کنید. در انتها جمله‌ای از تولیدکنندگان این محصول را با شما در میان خواهیم گذاشت:

هر ابزار هوش تجاری به شما می‌گوید چه اتفاقی در گذشته، حال و آینده برای کسب‌وکار شما رخ می‌دهد؛اما Yellowfin به شما یاد می‌دهد که این اتفاقات به چه دلایلی محقق شده است.

SAS Visual Analytics

این ابزار توسط موسسه SAS تولید شده و شاید نسل آخر ابزارهای هوش تجاری این موسسه محسوب می‌شود. این ابزار توانسته امتیاز بالایی در میان رقبای خود کسب کند و همین مسئله یعنی محبوبیت بالای این ابزار. یکی از مزیت‌های مهم این ابزار، ایجاد ارتباط عمیق میان داده‌ها است.

Looker

یکی از مزیت‌های مهم این ابزار، تحت‌وب بودن آن است. در کنار این مسئله باید دانست که این ابزار رویکردی چند منظوره برای خدمت به مشتریان در نظر دارد.

Sisense

اگر خیلی به فناوری روز علاقه ندارید اما می‌خواهید ابزار هوش تجاری قدرتمند داشته باشید، پیشنهاد ما استفاده از ابزار Sisense می‌باشد. موتورهای استفاده شده در این ابزار نسبت به سایر ابزارهای هوش تجاری شاید نزدیک 10 برابر قدرتمندتر و سریع‌تر باشد و این یعنی هنگام کار با داده‌های سریع و بزرگ خیال ما از بابت خیلی از مسائل راحت خواهد بود.

Qlik

شاید فلسفه ایجاد این ابزار با سایر ابزارهای هوش تجاری قدری متفاوت باشد. هدف اصلی این ابزار، دستیابی تمام کاربران و افراد یک سازمان به تمام اطلاعات حیاتی و مورد نیاز خود سازمان است. در کنار این مسئله توجه به موتور پرسرعت و قدرتمند این ابزار شاید شما را برای امتحان کردن آن ترغیب کند.

Dundas BI

هدف اصلی این ابزار، ساخت داشبوردهای مدیریتی و نمودارهای پیشرفته است

Tableau

شاید این ابزار بزرگترین رقیب Microsoft Power BI باشد. این ابزار بیش از 14 سال بر روی مقوله هوش تجاری متمرکز بوده و روز‌به‌روز در حال پیشرفت و تکامل است. شاید یکی از دلایل محبوبیت این ابزار، قابلیت مصورسازی داده‌های آن باشد.

Domo

این ابزار یک پلتفرم ابری است که به کمک نرم‌افزارهای هوش تجاری در بخش‌های مختلف مانند تولید، آموزش، بهداشت و درمان و سرویس‌های مالی استفاده می‌شود. این ابزار برای طیف گسترده‌ای از افراد با شغل‌های مختلف بسیار مناسب است.

Board

این ابزار از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

• هوش تجاری
• تحلیل پیش‌گویانه
• مدیریت عملکرد

این ابزار برای تمام سازمان‌ها مناسب بوده و همچنین افراد مختلف با مشاغل گوناگون می‌توانند از این ابزار استفاده کنند. همچنین این ابزار از زبان‌های مختلف پشتیبانی کرده (انگلیسی، اسپانیایی، چینی، ژاپنی، فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی) و همین مسئله استفاده از این ابزار هوش تجاری را برای خیلی از کشورها آسان کرده است.

نرم‌ افزار حسابداری محک و نقش آن در تحلیل هوش تجاری

درباره اهمیت نرم‌افزار حسابداری محک و نقش آن در تحلیل هوش تجاری در ادامه صحبت خواهیم کرد.

نرم‌ افزار حسابداری محک با کاربری آسان و روان یکی از ابزارهای کاربردی و مهم برای تقویت هوش تجاری کسب‌وکار شما محسوب می‌شود.

هوش تجاری و نرم‌ افزارهای حسابداری

یکی از ابزارهای بسیار راهبردی و مهم برای تحلیل داده‌های مالی کسب‌وکار، نرم‌ افزارهای حسابداری هستند. نرم‌افزارهای حسابداری جدای از این‌که به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کنند تا داده‌های مالی خود را سریع و بدون خطا ثبت ‌کنند، ابزار مهمی برای تحلیل و ارائه خروجی مالی از داده‌ها محسوب ‌می‌شوند. در این میان نرم‌ افزار حسابداری محک از جایگاه بسیار ویژه‌ در این زمینه برخوردار است. نرم‌افزار حسابداری محک با کاربردی ساده خود به شما این امکان را می‌دهد که داده‌های مالی خود را ساده و با کمترین میزان خطا ثبت کنید.

در کنار همه این‌ها، نرم‌ افزارحسابداری محک افزونه‌هایی دارد که به شما کمک می‌کند با استفاده از آن‌ها در زمینه هوش تجاری فعالیت داشته باشید. در این مقاله به دو افزونه از این افزونه‌ها اشازه خواهیم کرد.

افزونه سیستم پروژه‌های محک

در صورتی‌که بر روی چند پروژه به صورت هم‌زمان در حال فعالیت هستید و می‌خواهید هزینه‌ها و درآمدهای هر پروژه را به‌صورت مجزا گزارش ‌گیری نمایید می‌توانید از افزونه سیستم پروژه‌های محک استفاده کنید. در برخی دیگر از موارد شاید شما تمایل به تفکیک هزینه های واحدها از هم داشته باشید؛ مثلا می خواهید هزینه حقوق هر واحد را به صورت جداگانه گزارش بگیرید که در اصطلاح به این کار جدا سازی مراکز هزینه هم گفته می‌شود که این افزونه باز متولی انجام این کار هم خواهد بود. استفاده از افزونه سیستم پروژه‌های محک به شما کمک می‌کند تا هوشمندی کسب‌وکار خود در بخش‌ها و واحدهای مخلف را تا حد بسیار زیادی افزایش دهید.

افزونه تحلیلگر محک

افزونه تحلیلگر نرم‌ افزار حسابداری محک ابزاری تحلیل‌کننده است که بر اساس داده‌های موجود در نرم‌ افزار حسابداری شما می‌توانید داده‌های مالی خود را تحلیل کرده و خروجی‌های نموداری و زیبایی از داده‌های مالی خود داشته باشید. همچنین این افزونه به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید گزارشات مالی خود را ذخیره کنید و با سایر گزارشاتی که بعدا آماده می‌کنید مقایسه‌های لازم را انجام دهید.

با توجه به توضیحاتی که درباره هوش تجاری و همچنین افزونه‌های نرم‌ افزار حسابداری محک ارائه شد، ضرورت استفاده از نرم‌ افزار حسابداری محک برای افزایش هوش تجاری دیگر نیازمند اثبات نخواهد بود. در همین راستا اگر علاقه‌مند هستید با سری‌های مختلف نرم‌ افزار حسابداری محک آشنا شوید، به آدرس زیر مراجعه کنید.

سخن پایانی

مطالعه این مقاله به ما نشان می‌دهد که مقوله هوش تجاری بسیار مهم و کلیدی است و لازم است توجه ویژه ای به این عرصه داشته باشیم. هوش تجاری باعث می‌شود شما بتوانید عملکرد مجموعه کاری خود را چندین برابر کنید و با سرعت بیشتر و کاملا هوشمندانه عمل کنید. همان‌طور که در بخش انتهایی مقاله گفته شد، شما با استفاده از نرم‌ افزار حسابداری محک می‌توانید گام بلندی در راستای هوشمندی کسب‌وکار خود بردارید. امیدواریم محتوای تولید شده برای شما مفید بوده باشد. موفقیت شما آرزوی ما است. انتقادات و پیشنهادات شما راهگشای ما در مسیر خلق اهداف و دستاوردها خواهد بود.

منبع: fdmgroup و datapine

Podcast: Play in new window | Download