مرخصی قانون کار | مرخصی کرونا و درخواست غرامت دستمزد

مرخصی کرونا از مهم‌ترین چالش‌های امروز کارمندان و کارگران ادارات دولتی و خصوصی در دوران شیوع کرونا است. در حقیقت، هم‌زمان با اعلام مثبت بودن تست کرونا، این نگرانی برای کارمندان پیش می‌آید که مرخصی آنها قرار است بر اساس کدام یک از انواع مرخصی در قانون کار محاسبه شود؟ برای پاسخ به این سؤال، گروه نرم افزاری محک به بررسی انواع مرخصی و روش‌های محاسبه مرخصی طبق قانون کار می‌پردازد.

فهرست مطالب

مرخصی چیست؟

منظور از مرخصی قانون کار حقی است که برای کارگر هنگام ترک کار برای روزهای غیر تعطیلش در نظر گرفته می‌شود و این حق از زمان‌های قدیم برای کارگر و کارمند به رسمیت شناخته شده است و طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران مورد تأیید قرار گرفته است.

انواع مرخصی قانون کار:

مرخصی‌ها ایامی هستند که کارگر در آن ها به کار محول شده مشغول نمی‌باشد و بر حسب نوع مرخصی دستمزد دریافت کرده یا نمی‌کند. مرخصی‌ها در قانون کار به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند :

• مرخصی استحقاقی
• مرخصی ساعتی
• مرخصی استعلاجی
• مرخصی بدون حقوق
• مرخصی ازدواج / فوت
• مرخصی تحصیلی

مرخصی استحقاقی چیست؟

با استناد بر ماده 62 قانون کار، مرخصی استحقاقی شامل روزهایی از سال می‌شود که به انتخاب خود کارمند و بدون آنکه مبلغی از حقوق او کسر شود، می‌تواند از محل کار خود غیبت کند. این مرخصی شامل کارگران و کارمندان بخش خصوصی می‌شود و مدت‌زمان استفاده از این مرخصی به‌صورت سالیانه مشخص شده است.

مدت زمان مرخصی استحقاقی چقدر است؟

میزان مرخصی استحقاقی برای هر کارگر و کارمندی به‌اندازه دو و نیم روز در سال برآورد شده است. به عبارتی در مجموع 192 ساعت و معادل 26 روز در سال می‌توانید بدون کسر حقوق و نگرانی به مرخصی بروید. کارمندان می‌توانند از مرخصی‌های مقرر شده استفاده نکنند و 9 روز از این 26 روز را ذخیره کنند تا در سال بعد از آن استفاده کنند. در صورت استفاده نکردن از مرخصی‌ها در طول سال، امکان دریافت پول از کارفرمای مربوطه وجود دارد.

دریافت مرخصی استحقاقی به نظر کارفرما هم بستگی دارد. در برخی از شرکت‌های خصوصی و دولتی امکان استفاده از مرخصی‌ها، دارای محدودیت است. به طور مثال پرسنل موظف‌اند که از مرخصی‌های خود استفاده کنند وگرنه مرخصی‌های آنها بی اعتبار می‌شود. شاید جالب باشد که مدت زمان مرخصی قانون کار برای بعضی از مشاغل سخت به میزان 3 روز در ماه و یا 5 هفته در سال برآورد شده است.

کاربرد مرخصی استحقاقی سالانه چیست؟

از مزایای قانون کار ایران این است که اگر کارمندی قصد داشته باشد تمام 26 روز مرخصی خود را به صورت یکجا استفاده کند، می‌تواند با احتساب 4 جمعه به مدت یک ماه به مرخصی استحقاقی برود.

محاسبه مرخصی ساعتی

مرخصی ساعتی در زیر گروه مرخصی استحقاقی قرار می‌گیرد و هر کارمند می‌تواند در صورت ضرورت و در مواقع اضطراری برای انجام امور شخصی، با اجازه و موافقت مدیر مربوطه از آن استفاده کند. حداکثر مرخصی ساعتی در ماه 16 ساعت می‌باشد و در آخر ماه در ازای هر 8 ساعت از مرخصی یک روز از مرخصی استحقاقی کسر می‌شود.

مرخصی استعلاجی چیست؟

اگر شما از آن دسته کارمندان دارای بیمه باشید، در صورتی که به صورت نا بهنگام درگیر بیماری شوید، میتوانید مرخصی استعلاجی بگیرید. در حقیقت دستمزد دورانی که در حال استراحت هستید، تحت عنوان بیمه استعلاجی به شما پرداخت میشود. دانستن این نکته نیز قابل توجه است که در صورت تأیید سازمان تأمین اجتماعی، می‌توان تعداد روزهای مرخصی استعلاجی را جزء سوابق و بازنشستگی شخص محسوب کرد.

محاسبه مرخصی استعلاجی در قانون کار

با استناد بر حقوق قانون کار، پرداخت مبلغ مرخصی استعلاجی کمتر از سه روز بر عهده کارفرما و پرداخت مرخصی استعلاجی بیشتر از سه روز بر عهده سازمان بیمه تأمین اجتماعی است. پس مطابق ماده 62 قانون تأمین اجتماعی، مبلغ مرخصی استعلاجی با شرایط زیر به کارمندان پرداخت می‌شود:

• کارمندان دارای بیمه تأمین اجتماعی که دارای همسر، فرزند، پدر و مادر تحت تکلف هستند، به میزان سه چهارم از آخرین حقوق خود را از بیمه دریافت می‌کنند.
• کارمندان دارای بیمه تأمین اجتماعی که دارای همسر، فرزند و پدر و مادر تحت تکلف نیستند، به میزان دو سوم از آخرین حقوق خود را از بیمه دریافت می‌کنند.
• کارمندان دارای بیمه تأمین اجتماعی غیر متکلف، به میزان یک دوم از آخرین حقوق خود را دریافت می‌کنند.

حداکثر مدت مرخصی استعلاجی چقدر است؟

هیچ مانع و محدودیتی برای دریافت مرخصی قانون کار وجود ندارد زیرا هیچ کس نمی‌تواند تضمین کند که طول دوره بیماری‌اش قرار است چقدر طول بکشد. اما طبق قانون کار سقف دریافت مرخصی در طول یک سال برای هر فرد 4 ماه برآورد شده است. اما نکته مهم آن است که اگر پزشک معتمد تأمین اجتماعی، بیماری را تشخیص دهد و شورای عالی پزشکی آن را تأیید کند، شما می‌توانید مرخصی خود را تا یک ماه ادامه دهید.

شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی چیست؟

افرادی می‌توانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند که دارای یکی از شرایط زیر باشند:

• فردی که به علت بیماری ناگهانی و یا وقوع تصادف توانایی ادامه کار را نداشته باشد.
• فردی که به علت بیماری ابتدا به‌صورت سرپایی مداوا شود و سپس در بیمارستان بستری گردد.
• افرادی که در دسته جانبازان انقلاب اسلامی قرار می‌گیرند و بدون بستری شدن در بیمارستان توانایی ادامه کار را ندارند.

زمان واریز حقوق استعلاجی تأمین اجتماعی

نحوهٔ دریافت حقوق از بیمه تأمین اجتماعی از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های کارمندانی است که نگران پیگیری واریز استعلاجی خود در دوران کرونا هستند. زمانی که لیست بیمه توسط کارفرما تهیه شود، برای بررسی به مسئول مربوطه اداره تأمین اجتماعی ارائه می‌شود و پس از بررسی توسط واحد حسابداری و ثبت اطلاعات، عملیات پرداخت به مشتری صورت می‌گیرد.

مرخصی کرونا و دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری

هم‌زمان با اعلام تست مثبت کرونا، این نگرانی در کارمندان شکل می‌گیرد که حقوق آنها در دوران کرونا چگونه محاسبه و پرداخت می‌شود؟ آیا امکان پرداخت حقوقشان توسط بیمه تأمین اجتماعی وجود دارد؟

در مواردی که فرد مشکوک به بیماری کرونا با تشخیص و تأیید پزشک در قرنطینه قرار بگیرد و یا مبتلا به این بیماری شده و تحت درمان قرار بگیرد، فرد مبتلا حق استفاده از مرخصی کرونا را خواهد داشت و غرامت دستمزد این ایام استراحت به بیمه شدگان پرداخت می‌شود. با استناد بر سازمان تأمین اجتماعی ، با رعایت شرایط قانونی بخشی از حقوق و دستمزد مرخصی کرونا جبران میشود و غرامت دستمزد ایام بیماری در صورت برقراری یک سری شرایط پرداخت می‌گردد:

• فرد بیمه شده از کار افتاده کلی نباشد.
• طبق اصول و مقررات کارفرما مکلف به پرداخت حقوق بیمه شده خود نباشد.
• فرد بیمه شده در ایام بیماری، هیچ‌گونه حق و دستمزدی از کارفرما دریافت نکرده باشد و بحث مزد برای وی مطرح باشد.
• مرخصی کرونا توسط پزشکان معتمد تأمین اجتماعی تأیید شده باشد.
• در تاریخ دقیق اعلام بیماری، بیمه شده مشغول به کار باشد و برای وی مرخصی استحقاقی رد شود.

برای دریافت دستمزد مرخصی کرونا چه مدارکی لازم است؟

برای دریافت غرامت دستمزد مرخصی کرونا ارائه مدارک زیر الزامی است:

• دفترچه بیمه درمانی.
• گواهی استراحت پزشکی فرد بیمه شده با مهر و امضای پزشک معالج.
• گواهی کارفرما مبنی بر تأیید تاریخ اعلام بیماری و اینکه کارمند در زمان بیماری در مرخصی استحقاقی بدون مزد و حقوق به سر می‌برده است و مشغول به کار نبوده است.
• تأییدیه مراجع پزشکی سازمان مربوطه.

شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر، طبق تصویر زیر به سایت تأمین اجتماعی مراجعه کرده و سپس در منوی سایت گزینه خدمات را انتخاب کرد و در لیست ارائه شده بر روی گزینه غرامت دستمزد ایام بیماری کلیک کنید.

تفاوت مرخصی استعلاجی با مرخصی استحقاقی در چیست؟

همان‌طور که گفتیم مرخصی استحقاقی، نوعی از مرخصی است که در هر ماه باتوجه‌به کارکرد ماه به کارمند یا کارگر تعلق می‌گیرد. اما مرخصی استعلاجی فقط در زمان بیماری به کارمند داده می‌شود. لازم به ذکر است که امکان انتقال مرخصی استعلاجی به مرخصی استحقاقی وجود ندارد و فقط می‌توان در دوران بیماری از آن استفاده کرد.

مرخصی زایمان تأمین اجتماعی چند ماه است؟

مرخصی زایمان نیز از دسته مرخصی‌های استعلاجی است. مرخصی زایمان تأمین اجتماعی، در طی سال‌های گذشته، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مادران شاغل بوده است. اخیراً با مصوبه دولت، مدت‌زمان مرخصی زایمان تأمین اجتماعی به 9 ماه افزایش‌یافته است و بدون نیاز به طرح دعوا در دیوان عدالت اداری، امکان برخورداری از مزایای آن برای مادران شاغل وجود دارد.

شرایط دریافت مرخصی زایمان

مادران شاغل تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی، برای اینکه بتوانند از مزایا و کمک‌هزینه‌های مرخصی زایمان استفاده کنند لازم است تا مدارک لازم را به سازمان تأمین اجتماعی ارائه کنند. در ماده 67 قانون تأمین اجتماعی شرایط دریافت کمک هزینه زمان بارداری را به شرح زیر آمده است:

• سابقه پرداخت حق بیمه 60 روز در طول یک سال.
• مادر باردار در طول دوره زایمان شاغل نباشد.
• قبل از دریافت و شروع مرخصی زایمان، فرد مشغول به کار باشد و یا در مرخصی استحقاقی به سر ببرد.
• درخواست مرخصی زایمان برای فرزند چهارم به بعد نباشد.

شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به سایت تأمین اجتماعی مراجعه کنید.

مرخصی بدون حقوق یعنی چه؟

یکی از انواع مرخصی قانون کار، مرخصی بدون حقوق است. در این نوع از مرخصی کارمندان می‌توانند به مدت دو سال به مرخصی بروند. البته در این دوران کارفرما وظیفه‌ای در قبال پرداخت حقوق و مزد به کارکنان نخواهد داشت. تمامی انواع مرخصی‌هایی که معرفی شدند همراه با پرداخت مزد و مزایا در طول دوران کرونا خواهد بود اما در مرخصی بدون حقوق، همان‌طور که از نام آن مشخص است، پرداختی به کارمند صورت نمی‌گیرد. مرخصی بدون حقوق می‌تواند به دلیل موضوعات شخصی و یا خانوادگی باشد تا کارمند بتواند با آسودگی خاطر به نیازهای خود بپردازد.

مدت زمان مجاز برای مرخصی بدون حقوق چقدر است؟

مدت مجاز مرخصی برای اشخاصی که مشمول قانون کار هستند، دو سال خواهد بود. توجه به این نکته هم ضروری است که استفاده از مرخصی بدون حقوق منوط به تقاضای خود کارمند و موافقت کارفرما می‌باشد.

آیا امکان بازگشت به کار پس از مرخصی بدون حقوق وجود دارد؟

بله. کارمند پس از اتمام مرخصی بدون حقوق خود، طبق توافق کتبی با کارفرمای مربوطه می‌تواند به کار خود بازگردد.

مرخصی ازدواج / مرخصی فوت اقوام درجه یک

کلیه کارمندان در صورت ازدواج، فوت اقوام درجه یک می‌توانند به مدت 3 روز مرخصی با حقوق استفاده کنند. این نوع از مرخصی با مرخصی استحقاقی متفاوت است و روند محاسبه هر کدام متفاوت است و نکته قابل توجه آن که امکان انتقال این نوع از مرخصی به زمان دیگر وجود ندارد.

محاسبه حقوق و دستمزد کارمندان با استفاده از نرم افزار حسابداری محک

محاسبه فیش حقوق کارمندان پس از محاسبه تمام انواع مرخصی‌های یاد شده در این مقاله، ممکن است فرایندی پیچیده و زمان گیر شود. در بیشتر سازمان‌ها کارفرمایان گرامی برای داشتن رضایتمندی پرسنل در پایان هر ماه محاسبات پیچیده حقوق و دستمزد اعم از حقوق پایه، محاسبات بیمه، اضافه کار یا کسر کار، تأخیر و مرخصی‌ها را به کمک نرم افزار حسابداری محک و خرید افزونه حقوق و دستمزد انجام می‌دهند. در حقیقت شما با اعتماد به مجموعه محک و خرید نرم افزار حسابداری، اشتباهات احتمالی در محاسبه مرخصی‌ها و فیش‌های حقوقی را کاهش خواهید داد و به رضایت بیشتری دست پیدا خواهید کرد.