شفافیت مالی اعتماد بین مردم و دستگاه‌های دولتی را به همراه خواهد داشت. دستگاه‌های دولتی بر اساس مأموریتی که دارند باید شفافیت مالی را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده و دارایی‌های مردم را به درستی مدیریت کنند. همچنین مردم نیز باید اطلاعات درستی از سرمایه در گردش خود در اختیار دولت قرار دهند و به موقع مالیات کسب و کار خود را بپردازند. یکی از مهم‌ترین مسائلی که در فضای اقتصاد دنیا به عنوان یک پیش فرض وجود دارد، شفاف سازی مالی و اقتصادی است. یکی از الزامات رقابت سالم، دسترسی همه افراد فعال در بازار به اطلاعات شفاف است. در این مقاله از گروه نرم افزاری محک به بررسی چیستی شفافیت مالی و اهمیت آن در اقتصاد می‌پردازیم.
فهرست مطالب
شفافیت مالی چیست؟
در اقتصاد مدرن مالی، شفافیت مالی را این‌گونه تعریف می‌کنند: باز کردن پنجره‌های بزرگ از اطلاعات جامع، به موقع، قابل‌فهم، معتبر به‌سوی دولت درباره ساختار و وظایف آنها، اهداف سیاست‌های مالی، حساب‌های بخش عمومی به گونه‌ای که دولت قادر باشد با دقت بیشتری وضعیت مالی شرکت ها را ارزیابی کنند. عکس این موضوع هم صدق می‌کند. در واقع طرح شفاف سازی مالی دولت برای مردم نیز باعث جلب اعتماد بیشتر آنها می‌شود. شفافیت مالی، به عنوان ابزاری برای رشد و توسعه جامعه شناخته می‌شود. شفاف سازی مالی درست و قابل مقایسه رکن اساسی تصمیم‌گیری‌های مالیاتی محسوب می‌شود.
حسابداری چگونه بر شفافیت مالی تأثیر می‌گذارد؟
مالیات یکی از موضوعات مهم اقتصادی برای هر جامعه محسوب می‌شود. قوانین مالیاتی از مهم‌ترین ارکان اعمال سیاست‌های اقتصادی دولت می‌باشد. در گذشته هدف از وضع قانون مالیات و گرفتن آن، تأمین بودجه دولت بود. به‌مرورزمان مالیات به عنوان ابزاری برای کاهش نابرابری و رسیدن به ثبات تلقی شد. دولت با توزیع درست مالیات دریافت شده در جهت رشد اقتصادی و جلوگیری از تورم و بیکاری قدم برمی‌دارد.
حسابداری، به عنوان یک سیستم اطلاعاتی، اطلاعات مورد نیاز دولت برای تصمیم‌گیری را فراهم می‌کند. گزارش‌های حسابداری شرکت ها باید شفاف باشد تا دولت بتواند به راحتی جزئیات مالی آنها را درک کند. دولت، با استفاده از این اطلاعات درک می‌کند که یک شرکت دقیقاً چگونه دارایی‌ها، درآمدها و بدهی‌های خود را مدیریت می‌کند. قرار گرفتن اطلاعات مالی دولت در اختیار مردم با هدف رفع ابهامات صورت می‌گیرد. به بیانی دیگر با دقت در مفهوم و هدف شفافیت مالی، مشخص می‌شود که وظیفه حسابداران، مدیران مالی و حسابرسان در شفاف سازی اطلاعاتی است که در اختیار گروه‌های مختلف قرار می‌گیرد.
امروزه نقش و جایگاه برجسته شفافیت مالی از شاخص‌های کلیدی در اداره دولت محسوب گردیده زیرا شفاف سازی مالی باعث توسعه و پیشرفت کشورها و ارتقاء رفاه شهروندان می‌شود. به بیان دیگر، شفافیت مالی یکی از مؤثرترین روش‌های تنظیم اقتصاد است.
چرا شفافیت مالی اهمیت دارد؟
علی رغم بسیاری از شرکت ها که از اصول حسابداری در ارائه گزارشات مالی خود استفاده می‌کنند، برخی از شرکت ها به قوانین حسابداری پایبند نیستند و در ارائه گزارشات مالیاتی خود به دولت صداقت به خرج نمی‌دهند. هنگامی که در صورت‌های مالی شرکت‌ها، تناقض، تضاد یا ابهام وجود نداشته باشد، شفاف سازی مالی رخ می‌دهد. تناقض موجود در صورت‌های مالی برخی از صنایع را نمی‌توان نادیده گرفت. این موضوعات باعث تحمیل هزینه‌هایی می‌شود که شرکت‌ها با درآمد خود آن را به دست نیاورده‌اند. حل این مسائل، به شفاف‌سازی اطلاعات مالی شرکت ها کمک خواهد کرد و اعتماد سهام‌داران را به دنبال دارد.
هدف اصلی شفافیت مالی چیست؟
شفافیت مالی به نوعی باعث حمایت از عدالت و نفع عمومی می‌شود. شفافیت مالی به عنوان یکی از ارکان اصلی بازارهای مالی و پایه‌های اصلی ایجاد ثبات و انضباط مالی، مهم‌ترین ابزار در حسابداری به حساب می‌آید. به بیان دیگر، شفافیت مالی یک عامل پیشرفت و تعالی در بازارهای مالی است ومنجر به اتخاذ تصمیمات درست و بهینه در کشور می‌شود. شفافیت مالی به عنوان اولین گام مبارزه با فساد اقتصادی و … شناخته می‌شود. این شفافیت به حسابداران در جهت شناسایی معضلات مالی کمک می‌کند و آنها را در جهت انتخاب درست یاری می‌کند، اگر چه ممکن است به نفع شرکت نباشد.
شفافیت مالی نیاز به فرهنگ‌سازی دارد
امروزه نقش حسابدار برای جامعه بسیار مهم و ضروری است، زیرا او برای بهبود اوضاع تلاش می‌کند. ایجاد شفافیت مالی در حساب‌ها نیاز به فرهنگ سازی دارد .
مزایای شفافیت مالی و اقتصادی چیست؟
ارائه شفافیت مالی باعث موارد زیر می‌گردد:
- اداره درست و با برنامه اقتصادی
- جلوگیری از فساد در جامعه
- افزایش ثروت ملی از طریق دریافت مالیات از افراد پول‌دار
- باعث عادلانه شدن پرداخت یارانه‌ها می‌شود
لزوم شفافیت مالی دولت در جهت بهبود شرایط اجتماعی
شفافیت مالی از طرف دولت در واقع مرکز اصلی پاسخگویی به دولت و پاسخ خواهی مردم از دولت است. مردم از طریق نظام ارائه شفافیت مالی درست می‌توانند از چگونگی ارائه خدمات، نحوه مصرف منابع، استفاده و نگهداری اموال و دارایی‌ها اطلاع پیدا کنند و عملکرد مسئولین را مورد ارزیابی قرار دهند. از آنجایی که ایران یک کشور دموکراتیک است، مسئولین کشور به نوعی نماینده مردم برای به دست گرفتن امور کشور هستند. شفافیت مالی توسط دولت می‌تواند اطلاعات لازم درباره ریز کارهای دولت را به مردم بدهد و به تبع آن شرایط موجود اجتماعی نیز بهتر کند. عدم شفاف سازی مالی مناسب درباره اطلاعات مالی دولت طی بلند مدت می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را برای دولت ایجاد کند و باعث کاهش حس اعتماد مردم نسبت به دولت شود.
ساختمان شفافیت مالی کشورها بر چهار‌پایه اساسی قرار دارد:
- اصل روشن بودن قواعد دولتی و مسئولیت‌پذیری‌های دولتی با معرفی درست ساختار و وظایف دولت به مردم و شفاف کردن رابطه دولت با بقیه ارگان‌ها.
- اصل دسترسی عموم مردم به اطلاعات با تاکید بر انتشار به موقع اطلاعات جامع مالی و شفافیت به سازوکار بازارهای پولی و سرمایه.
- اصل بازبودن فرایند بودجه‌بندی و بودجه‌نویسی دولت‌ها در حوزه تهیه، اجرا و گزارش‌‌دهی عملکرد آنها.
- اصل اعتماد و اطمینان به درستی داده‌های مالی به کمک حسابرسی‌های مستقل و متعهد و ارزیابی پیش‌بینی دخل و خرج دولت به کمک کارشناسان مستقل و کارآمد و انواع نرم افزار حسابداری.
نتیجه گیری
پرداخت مالیات توسط سازمان‌ها و اشخاص کمک زیادی به اقتصاد یک کشور می‌کند و سبب توسعه و پیشرفت یک آن می‌شود. در مورد اینکه مالیات دریافتی از مردم در چه بخش‌هایی مصرف شود، دولت تصمیم می‌گیرد.
پرداخت هزینه‌های مربوط به مالیات می‌توانند امری گیج کننده باشد. قوانین مربوط به مالیات دائماً در حال تغییر هستند و لازم است که فردی که محاسبه پرداخت مالیات را برعهده می‌گیرد، اطلاعات را دائماً به روز نگه دارد. استفاده از خدمات حسابداری و نرم افزار حسابداری سبب می‌شود تا شرکت ها مالیات مربوط به درآمد و سود خود را به درستی محاسبه کرده و در موعد مقرر پرداخت کنند. پس عدم داشتن شفافیت مالی در ارائه حساب‌ها می‌تواند بقای یک شرکت را به خطر بیندازد.
