کاربرد تعدیلات سنواتی را می‌توان با یک مثال توضیح داد: تصور کنید یک حسابدار برای انجام معادلات حسابداری یک سازمان در سال 1400 از یک روش و برای انجام معادلات حسابداری همان سازمان در سال 1401 از روشی دیگر استفاده می‌کند. طبیعی است که نحوه ثبت داده‌ها در دو روش حسابداری استفاده شده متفاوت است. اینجاست که برای جلوگیری از بروز اشتباه و خطاهای مالی تعدیلات سنواتی به منظور تعدیل ترازنامه‌های قبلی روی کار می‌آید.
فهرست مطالب
البته این تنها کاربرد تعدیلات سنواتی نیست. شاید برای شما هم به عنوان یک حسابدار پیش آمده باشد که هنگام بستن حساب‌ها، محاسبه سود و زیان و محاسبه مالیات یک دوره متوجه جا ماندن تعدادی از درآمدها و هزینه‌های دوره گذشته شده باشید. برای محاسبه آنها تعدیلات سنواتی به عنوان زیر مجموعه حساب سود و زیان انباشته به کمک شما می‌آید. در این مقاله از گروه نرم افزاری محک به بررسی تخصصی‌تر این موضوع می‌پردازیم.
معنی تعدیلات سنواتی در حسابداری چیست؟
برای درک بهترمعنی تعدیلات در حسابداری باید گفت که تعدیلات سنواتی، شامل سندهای اصلاحی هستند که حسابداران برای اصلاح مانده سود و زیان انباشته اقدام به صدور آنها می کنند. به بیان دیگر اگر شما به عنوان یک حسابدار نیاز به صادر کردن یک سند اصلاحی برای ارقام با اهمیت نظیر درآمدها، هزینه‌ها داشته باشید، به کمک ثبت تعدیلات سنواتی، مانده حساب سود و زیان انباشته را به ظرفیت برخی حساب‌های ترازنامه‌ای، بدهکار و بستانکار می‌کنید. در واقع تعدیلات سنواتی، تعدیلات با اهمیتی هستند که به سنوات قبلی مربوط می‌شوند و در زمان تغییر در رویه حسابداری یا اصلاح اشتباه کاربرد دارند. توجه به این نکته ضروری است که هر حسابداری باید برای هرگونه اصلاحی که انجام می‌دهد، سند داشته باشد. اگر شما اصلاح خود را بدون ثبت سند انجام دهید، دفاتر شما توسط اداره دارایی پذیرفته نخواهند شد.در مورد ماهیت تعدیلات سنواتی باید گفت که حساب تعدیلات سنواتی ماهیت ثابتی ندارد و بر حسب نیاز بدهکار یا بستانکار می‌شود.
منظور از حساب سود و زیان انباشته چیست؟
در پاسخ به این سوال که منظور از سود و زیان سنواتی چیست باید گفت که حساب سود و زیان انباشته و یا همان سود و زیان سنواتی، یک نوع حساب دائمی است که باقی ماندهٔ آن به سال بعد انتقال پیدا می‌کند. شاید جالب باشد بدانید که ماهیت حساب سود و زیان سنواتی، خنثی است، بنابراین در طول یا پایان دوره می‌تواند به ظرفیت برخی حساب‌های ترازنامه‌ای بدهکار و یا بستانکار شود. البته همهٔ این ها بستگی به اتفاقات رخ داده در طول دوره و سال مالی دارد. مانده حساب سود و زیان سنواتی، روی سال مالی جدید انباشته می‌شود و به هیچ حسابی انتقال داده نمی‌شود. سود و زیان انباشته راهی برای ایجاد ارتباط بین صورت درآمدها و ترازنامه است. تفاوت تعدیلات سنواتی با سود و زیان انباشته در قوانین حسابداری مطرح نشده است و هر دو یکی هستند .
سود سنواتی چیست؟
گفتیم که حساب تعدیلات سنواتی ( شامل سود سنواتی ) در زیرمجموعه حساب سود و زیان انباشته قرار می گیرد.به این ترتیب سود سنواتی به سود و زیان سال جاری، بدهکار و یا بستانکار می‌شود. همان‌طور که در تعریف تعدیلات سنواتی ذکر شد، اشتباه حسابداری سال مالی گذشته را می‌توان با استفاده از حساب سود و زیان انباشته، اصلاح کرد.
طبقه بندی تعدیلات سنواتی
تا به اینجا دریافتیم که تعدیلات در حسابداری چیست. حال تعدیلات سنواتی می‌تواند دو حالت کلی را شامل شود:
الف) تعدیلات مربوط به سال مالی قبلی
ب) تعدیلات مربوط به سال‌های مالی قبل از سال مالی قبلی
تغییرات بر روی تعدیلات سنواتی
معمولاً در شرکت‌ها، حسابداران به دو دلیل تعدیلات سنواتی انجام می‌دهند:
- تغییر در رویه حسابداری
- تغییر در برآورد حسابداری
- تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر
1. تغییر در رویه حسابداری
شاید جالب باشد هنگامی امکان مقایسه صورت‌های مالی با یکدیگر وجود دارد که یک شرکت رویه حسابداری خود را طی یک دوره مالی و هنگام انتقال یک دوره مالی به دوره مالی بعد ثابت نگه دارد. پس در اصول حسابداری تغییر در رویه حسابداری نادرست است مگر در مواردی که تغییر در رویه حسابداری قابل توجیه باشد .
این تغییر ممکن است به یکی از دلایل زیر پیش بیاید:
- تغییر روش ارزیابی موجودی کالا شامل روش‌های لایفو و فایفو.
- تغییر روش خالص ارزش فروش و اصل بهای تمام شد.
- تغییر روش حسابداری قراردادهای بلند مدت.
نکته: چنانچه تغییری در رویه حسابداری رخ دهد و به موجب آن تغییر دیگری در برآورد حسابداری همان مورد ایجاد شود و این دو تغییر از یکدیگر قابل تفکیک نباشند، تمام تغییرات به وجود آمده را تغییر در برآورد حسابداری محسوب می‌کنند.
2. تغییر در برآورد حسابداری
برآورد در حسابداری به معنای تخمین زدن می‌باشد. در واقع برای محاسبه برخی موارد در حسابداری نمی‌توان اعداد و ارقام دقیقی به دست آورد، اینجاست که برآورد در حسابداری روی کار می‌آید. حال برآوردها نیز به‌مرورزمان و تغییر اطلاعات، تغییر می‌کنند که به آن تغییر در برآورد حسابداری می‌گویند. در ادامه چندین مثال برای تغییر در برآورد حسابداری می‌آوریم:
- تغییر در برآورد عمر مفید دارایی‌های ثابت سازمان
- تغییر در روش محاسبه استهلاک دارایی‌های ثابت
3. تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر
تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر یکی از تغییرات بسیار خاص در خدمات حسابداری است. این تغییر زمانی صورت می‌گیرد که صورت‌های مالی ارائه شده در دوره جاری از نظر شخصیت حسابداری با صورت‌های مالی ارائه شده در دوره‌های قبل متفاوت باشد. نکته قابل توجه آن است که در این تغییر، تمامی صورت‌های مالی دوره قبلی باید مجدداً محاسبه گردد. برای مثال:
ترکیب دو واحد تجاری به روش اتحاد منافع و عدم انعکاس این تغییر در صورت‌های مالی
اصلاح اشتباه به کمک تعدیلات سنواتی
تمامی اشتباهات حاصل از تغییر در رویه، برآورد و شخصیت حسابداری که هر کدام به نوبه خود بر روی تعدیل سنواتی تأثیر گذارند باید توسط حسابدار مجموعه اصلاح شوند. به طور کلی اشتباهاتی که ممکن است در صورت‌های مالی ایجاد شود، اگر مهم نباشند، باید در سود و زیان دوره جاری لحاظ گردد؛ ولی اگر مهم باشند باید به طور مجدد در صورت‌های مالی ارائه شود. این اصلاح به کمک ثبت تعدیل سنواتی، مانده حساب سود و زیان انباشته در ظرفیت برخی حساب‌های ترازنامه‌ای، بدهکار و بستانکار امکان‌پذیر است.
اهمیت ارائه مجدد صورت‌های مالی
باید توجه کرد، زمانی که تعدیل سنواتی انجام می‌شود باید صورت‌های مالی را مجدداً ارائه نمود. حتی اگر امکان این کار نباشد، باید آن را در یادداشت‌های توضیحی لحاظ کرد. در ضمن باید در کنار مطرح کردن موضوع، مقدار و ماهیت اقلام تشکیل دهنده تعدیلات سنواتی و دلایل بروز تغییرات را نیز ثبت کرد.
روش ثبت تعدیلات سنواتی در دفاتر حسابداری چیست؟
مثلاً اگر شما در سال مالی گذشته وامی دریافت کرده‌اید، اما ثبت آن در نرم افزار حسابداری را فراموش کرده‌اید، می‌توانید برای اصلاح محاسبات حسابداری خود در نرم افزار به این صورت عمل کنید:
- تعدیلات سنواتی: بدهکار
- پیش پرداخت بهره سنواتی: بدهکار
- تسهیلات دریافتنی: بستانکار
تفاوت تعدیلات سنواتی با دیگر اقلام موجود در حساب انباشته
همان‌طور که اشاره کردیم، ثبت تعدیلات سنواتی در حساب سود و زیان انباشته انجام می‌گیرد ولی نکته قابل توجه آن است که در این حساب موارد دیگری نیز ثبت می‌شوند که با تعدیلات سنواتی متفاوت است. موارد دیگری که در این حساب ثبت می‌شوند، ماهیت تخصیص سود است، ولی تعدیلات فقط برای اصلاح مانده اول دوره است و نمی‌توان آن را به عنوان سود و زیان انباشته به حساب آورد.
آیا اصلاحات تکرارشونده جزء تعدیلات سنواتی به حساب می‌آیند؟
خیر. اصلاحتی که مربوط به دوره‌های مالی قبل هستند و ناشی از اصلاح اشتباه یا تغییر در رویه حسابداری باشند، تعدیلات سنواتی محسوب می‌شوند و اصطلاحات تکرار شونده معمول، جزء این تعدیلات نیستند.
آیا به تعدیلات سنواتی مالیات تعلق می‌گیرد؟
پاسخ این سؤال بله است. یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که تعدیلات سنواتی در آن کاربرد دارد، ثبت‌های مربوط به مالیات است؛ زیرا رسیدگی به تکالیف مالیاتی یک مجموعه عموماً پس از گذشت مدتی از دوره مالی انجام می‌گیرد. مأموران مالیاتی در زمان رسیدگی به نرم افزار های حسابداری و صورت‌های مالی مودی، موظف‌اند گردش حساب سود و زیان انباشته را بررسی کنند. این بررسی با تطبیق مستندات موجود با ثبت‌های بدهکار یا بستانکار حساب تعدیلات سنواتی و بر اساس قوانین، انجام خواهد شد.
بهترین نرم افزار حسابداری برای ثبت تعدیلات سنواتی
تا به اینجا دریافتیم که تعدیلات سنواتی چیست و متوجه اهمیت بررسی و تنظیم سندهای حسابداری یا به اصطلاح صورت مالی شرکت ها شدیم. صورت های مالی تنها زمانی کاربرد دارند که به صورت واقعی و با اعداد و ارقام صحیح پر شده باشند. یکی از نکاتی که باید هنگام تنظیم این صورت‌های مالی در نظر گرفت، ثبت تعدیلات سنواتی است. برای درک بهتر نحوه بستن حساب تعدیلات سنواتی در پایان سال می توانید با شرکت های حسابداری همکاری کنید.
استفاده از نرم افزار های حسابداری توسط این شرکت ها می‌تواند کمک بسزایی به سریع‌تر شدن فرایند ثبت تعدیلات کند. نرم افزار حسابداری محک با ارائه افزونه‌ها و پلاگین‌های مختلف می‌تواند به تنظیم انواع صورت‌های مالی کمک فراوانی کند.
منبع : lawinsider
یک پاسخ
ممنون از مقاله خوبتون.فقط سود سنواتی به سهام دارای شرکت ها هم تعلق می گیره ؟