راهکارهای رایانش ابری طیف گسترده‌ای از مزایا را، از کاهش هزینه‌ها گرفته تا بازیابی بهتر اطلاعات در اثر اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی، برای کسب و کارها فراهم می‌کنند و به همین دلیل استفاده از آنها روز به روز بیشتر می‌شود. 88 درصد از کسب و کارها در اروپا در حال حاضر از خدمات ابری استفاده می‌کنند که این میزان نسبت به سال 2010، 83 درصد افزایش را نشان می‌دهد. اگر تصمیم به استفاده از خدمات رایانش ابری دارید، مدیران بخش IT شما باید تعیین کنند که کدام یک از مدل‌های خدمات ابری برای کسب و کار شما مناسب‌تر است: IaaS، PaaS، یا SaaS.
فهرست مطالب
اکثر شرکت‌های مدرن از ترکیبی از این سرویس‌ها استفاده می‌کنند، زیرا هر کدام نوع متفاوتی از راه‌حل‌ها را ارائه می‌دهند که در ادامه به بررسی هر کدام می‌پردازیم.
سیستم ابری (رایانش ابری) چیست؟
سیستم رایانش ابری (Cloud Computing) یک اصطلاح کلی برای هر چیزی است که شامل ارائه خدمات میزبانی از طریق اینترنت باشد و شامل انواع خدمات محاسباتی از جمله سرورها، ذخیره سازی، پایگاه داده‌ها، شبکه، نرم افزار، تجزیه و تحلیل می‌شود. سیستم‌های رایانش ابری باعث نوآوری بیشتر، سرعت پردازش بالاتر، ارائه منابع انعطاف پذیرتر و صرفه جویی در کلیه امور می‌شوند.
سرویس‌ها یا خدمات ابری به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)، پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS) و نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS).
یکی از محاسن این نوع از سرویس ها که قابل توجه است، می‌تواند این موضوع باشد که شما معمولاً فقط برای سرویس‌هایی که استفاده می‌کنید هزینه پرداخت می‌کنید. این امر به شما کمک می‌کند تا هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش داده و زیرساخت‌های خود را با کارآیی بیشتری پیاده سازی و مدیریت کنید.
تفاوت رایانش ابری با سیستم‌های رایانه‌ای سنتی یا On-premise
عبارت «به عنوان یک سرویس» به نحوه مصرف دارایی‌های فناوری اطلاعات در هر یک از مدل‌های خدمات ابری اشاره دارد و تفاوت اصلی بین رایانش ابری و شیوه‌های سنتی فناوری اطلاعات (IT) را مشخص می‌کند. در مدل‌های سنتی فناوری اطلاعات، یک سازمان دارایی‌های IT اعم از سخت‌افزار، نرم‌افزار سیستم، ابزارهای توسعه، برنامه‌های کاربردی و غیره را با خرید، نصب، مدیریت و نگهداری آنها در مرکز داده داخل خود سازمان (On-premise) به کار می‌گیرد.
در سیستم رایانش ابری، این ارائه‌دهنده خدمات ابری است که مالک دارایی‌ها است و منابع و داده‌ها را مدیریت و نگهداری می‌کند و کاربران که همان مشتریان آنها هستند، از طریق اتصال به اینترنت، این منابع را مصرف می‌کنند و هزینه آنها را بر اساس سطح و نوع اشتراک یا میزان مصرف منابع پرداخت می‌کنند.
مزایای استفاده از خدمات ابری
می‌توان مزیت اصلی خدمات ابری IaaS، PaaS، SaaS یا هر راه‌کار «به عنوان یک سرویس» دیگری را مقرون به صرفه بودن آنها دانست: مشتری می‌تواند به امکانات فناوری اطلاعات مورد نیاز خود با یک سری هزینه‌های قابل پیش بینی دسترسی داشته باشد و بدون تقبل هزینه اضافی برای خرید و استقرار و نگهداری تجهیزات لازم در مرکز داده‌های خود، به پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات خود بپردازد.
اما هر یک از سرویس‌های ابری چه کاربردها و مزایایی دارند؟
IaaS چیست؟
IaaS مخفف عبارت Infrastructure as a Service و به معنی زیرساخت به عنوان سرویس است. IaaS به شیوه‌ای مشابه با سخت افزارهای رایانه‌های سنتی (یعنی سرورها، شبکه‌ها، سیستم عامل‌ها) عمل می‌کند، با این تفاوت که سخت افزارهای آن ظرفیت مجازی دارند. به زبان ساده‌تر، به جای خرید سخت افزار فیزیکی، مدیران IT می‌توانند زیرساخت‌ها یا همان سخت افزارها را به عنوان یک سرویس مجازی از طریق یک ارائه دهنده IaaS خریداری کنند.
از آنجایی که رویکرد سرمایه‌گذاری در سخت‌افزار فیزیکی و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در حال تغییر و روبه کاهش است، انتخاب یک روش جایگزین مثل IaaS گزینه مطمئن‌تر و مطمئن‌تری است.
سرویس IaaS دسترسی مبتنی بر تقاضا به زیرساخت‌های محاسباتی ابری اعم از سرورها، ظرفیت ذخیره‌سازی و منابع شبکه را فراهم می‌کند و کاربران می‌توانند به همان شیوه‌ای که سخت‌افزارهای on-premise را تهیه، پیکربندی و به کار می‌گیرند از منابع آن استفاده کنند. تفاوت این است که ارائه دهنده خدمات ابری، سخت افزار و منابع محاسباتی را در مراکز داده خود میزبانی، مدیریت و نگهداری می‌کند. مشتریان IaaS از سخت افزارها به واسطه اتصال به اینترنت استفاده می‌کنند و هزینه استفاده از آنها را بر اساس سطح یا نوع اشتراک یا میزان مصرف منابع پرداخت می‌کنند.
کاربران و مشتریان می‌توانند سرورها و منابع زیرساختی را از طریق داشبوردهای گرافیکی یا به صورت برنامه نویسی از طریق رابط های برنامه نویسی کاربردی (API) تهیه، پیکربندی و راه اندازی کنند. از دیگر مزایای IaaS می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- میزان دسترس پذیری بالاتر
- تأخیر کمتر
- عملکرد بهبود یافته
- امنیت جامع
- دسترسی سریع‌تر به بهترین فناوری‌ها
معمولا زیرساخت‌های IaaS قابل تغییر و ارتقا هستند و شما می‌توانید نظارت کامل بر آنها داشته باشید. همچنین، سیستم رایانش ابری امکانات و خدمات انعطاف پذیری در اختیار کسب و کار شما قرار می‌دهد. از بارزترین نمونه‌های سرویس IaaS می‌توان به وب سرویس آمازون و موتور محاسبات گوگل (Google Compute Engine) اشاره کرد.
اساسا از IaaS در تجارت الکترونیک، اینترنت اشیا (IoT)، پردازش رویداد، هوش مصنوعی (AI)، توسعه نرم افزار و استارتاپ‌ها استفاده می‌شود.
PaaS چیست؟
PaaS مخفف Platform as a Service و به معنای پلتفرم به عنوان سرویس است. سرویس ابری PaaS چارچوبی به شرکت‌ها و توسعه‌دهندگان ارائه می‌دهد که بتوانند از آن برای ساخت سریع و آسان برنامه‌ها و اپلیکیشن‌ها (و سفارشی سازی آنها) استفاده کنند. این مدل به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به مدیریت سیستم های عامل، به روز رسانی نرم افزار و سایر موارد زیرساختی، بر روی نرم افزار و اپلیکیشن خود تمرکز کنند.
راه حل PaaS بستری را برای توسعه دهندگان فراهم می‌کند تا نرم افزار منحصر به فرد با قابلیت شخصی سازی ایجاد کنند.
ارائه دهنده خدمات ابری PaaS کلیه سخت افزارها و نرم افزارهای موجود در پلتفرم را میزبانی، مدیریت و نگهداری می‌کند که شامل سرورها (برای توسعه، آزمایش و استقرار)، نرم افزار سیستم عامل (OS)، ذخیره سازی، شبکه، پایگاه های داده، میان افزار، زمان اجرا، چارچوب‌ها، ابزارهای توسعه و همچنین خدمات مرتبط با امنیت، ارتقاء نرم افزار و سیستم عامل، پشتیبان گیری و موارد دیگر می‌شود.
کاربران از طریق یک رابط کاربری گرافیکی (GUI) به PaaS دسترسی پیدا می‌کنند، جایی که تیم‌های توسعه یا DevOps می‌توانند در تمام کارهای خود در کل چرخه عمر برنامه از جمله کدنویسی، ادغام، آزمایش، تحویل، استقرار و بازخورد با یکدیگر همکاری کنند.
با PaaS، توسعه‌دهندگان و مدیران فناوری اطلاعات به سادگی می‌توانند فقط به مدیریت خود نرم افزارها و اپلیکیشن‌های کاربردی فکر کنند. نمونه‌های PaaS عبارتند از Microsoft Azure، Google App Engine و Apple Developer Xcode.
مزیت اصلی PaaS این است که به مشتریان اجازه می‌دهد تا برنامه‌ها و اپلیکیشن‌های خود را سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر از ساختن و مدیریت پلتفرم خود به صورت on-premise بسازند، آزمایش کنند، اجرا کنند، به‌روزرسانی کنند و ارتقا دهند. مزایای دیگر PaaS عبارتند از:
- ارائه سریع‌تر محصولات به بازار
- انجام تست های کم خطر یا بی خطر
- پذیرش و سازگاری با فناوری‌های جدید
- همکاری راحت‌تر اعضای گروه‌ها
- ارتقای راحت‌تر
- نیاز کمتر به مدیریت فرآیندها
سرویس PaaS می‌تواند در حوزه‌های مختلف فناوری و توسعه IT مثل توسعه و مدیریت APIها، اینترنت اشیا، توسعه چابک و DevOp و همچنین توسعه ابری بومی و استراتژی ابری ترکیبی کاربرد داشته باشد.
SaaS چیست؟
سرویس SaaS مخفف Software as a Service و به معنی نرم افزار به عنوان سرویس است که رایج ترین نوع سرویس ابری است. ابزارها و نرم افزارهای مختلفی مانند ایمیل، پردازش متن، نرم افزار حسابداری، نرم افزار طراحی و مجموعه ای از برنامه های کاربردی دیگر از طریق سرویس SaaS به کاربران خود خدمات ارائه می‌دهند.
دیگر نیازی نیست که یک کارشناس IT استخدام کنید تا نرم افزارها را روی چندین رایانه نصب کند یا نگران به روز نگه داشتن نرم افزارها روی هر رایانه‌ای باشید.
برنامه‌های SaaS معمولاً به طور مستقیم از طریق مرورگر وب قابل دسترسی هستند و نیاز به نصب برنامه‌ها در پایگاه‌های جداگانه را از بین می‌برند. سیستم‌های عامل، برنامه‌ها، داده‌ها، سرورها، ظرفیت ذخیره‌سازی، تهیه پشتیبان و موارد دیگر همگی توسط ارائه دهنده سرویس SaaS مدیریت می‌شوند، بنابراین مدیر بخش فناوری اطلاعات شرکت شما تنها باید نگران استفاده از نرم افزار و فراهم کردن دسترسی به کارکنان باشد. نمونه‌هایی از SaaS عبارتند از Salesforce، Microsoft Office 365 و Google G Suite.
امروزه، هرکسی که از تلفن همراه یا گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کند، به احتمال زیاد به نوعی نیز از SaaS استفاده می‌کند. ایمیل، رسانه های اجتماعی و راهکارهای ذخیره سازی فایل‌های ابری (مانند Dropbox یا Box) نمونه های دیگری از برنامه های SaaS هستند که مردم هر روز در زندگی شخصی خود از آنها استفاده می‌کنند.
سولوشن‌های تجاری یا سازمانی محبوب SaaS عبارتند از Salesforce (نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری)، HubSpot (نرم افزار بازاریابی)، Trello (مدیریت گردش کار)، Slack (همکاری و پیام رسانی)، و Canva (گرافیک). بسیاری از برنامه‌هایی که در اصل برای دسکتاپ طراحی شده‌اند (مانند Adobe Creative Suite) اکنون به‌عنوان SaaS در دسترس هستند (مانند Adobe Creative Cloud).
مزیت اصلی SaaS این است که مدیریت تمام زیرساخت‌ها و برنامه‌ها را به ارائه دهنده سرویس SaaS محول می‌کند. تنها کاری که کاربر باید انجام دهد این است که یک حساب کاربری ایجاد کند، هزینه را بپردازد و شروع به استفاده از برنامه کند. سرویس دهنده همه چیز، از حفظ و نگهداری سخت افزار و نرم افزار سرور گرفته تا مدیریت دسترسی و امنیت کاربر، ذخیره و مدیریت داده ها، به روز رسانی‌ها و موارد دیگر را مدیریت می‌کند.
از دیگر مزایای SaaS می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- به حداقل رساندن ریسک
- افزایش بهره‌وری از هر جایی و در هر زمانی
- ارتقای آسان
و…
امروزه تقریباً هر برنامه‌ای که با بهره وری اشخاص یا کارمندان سروکار دارد به عنوان SaaS در دسترس است. موارد استفاده‌های خاص از Saas بسیار زیاد است و نمی‌توان همه آنها را ذکر کرد (برخی در بالا ذکر شده‌اند). اگر یک شخص یا سازمان بتواند یک برنامه SaaS بیاید که نیازهای او را پوشش دهد، اکثر اوقات جایگزین بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تری در مقایسه با برنامه‌های نصبی و on-premise خواهد بود.
تفاوت SaaS، PaaS و IaaS
تفاوت اصلی بین سرویس‌های IaaS، PaaS و SaaS به نحوه کنترل و هزینه آنها برمی‌گردد.
با SaaS، شرکت‌ها کنترل کمتری روی سیستم دارند زیرا ارائه دهنده سرویس برنامه‌ها، داده ها، سیستم عامل‌ها، ذخیره سازی، شبکه و سایر امور مربوطه را مدیریت می‌کند، اما هزینه سرویس SaaS نسبتاً کمتر است. سرویس SaaS برای شرکت‌های کوچک و متوسطی مناسب است که به منظور کاهش هزینه‌ها به دنبال استفاده از رایانش ابری هستند. همچنین، برای شرکت‌هایی که میزان تقاضا در صنعت و حوزه فعالیت آنها با نوسان و تغییر روبه‌رو است، سرویس SaaS مطلوب و ایده‌آل است.
سرویس PaaS به شرکت‌ها امکان نظارت و کنترل برنامه‌ها و داده های آنها را می‌دهد، در حالی که ارائه دهنده سرویس، سیستم‌های عامل، میان افزارها، زمان اجرا و موارد دیگر را مدیریت می‌کند. هزینه سرویس PaaS متوسط است و برای شرکت‌هایی مناسب است که به دنبال ایجاد و کنترل برنامه‌های کاربردی و اپلیکیشن‌های خود، بدون دردسر و پیچیدگی‌های شبکه، اجرای سرورها و کدنویسی از ابتدا هستند.
سرویس IaaS امکان کنترل بیشتری بر برنامه‌ها و زیرساخت‌ها، بدون نیاز به سرمایه‌گذاری بر روی سرورهای فیزیکی، شبکه و ذخیره‌سازی (که توسط سرویس دهنده مدیریت می‌شود)، به کاربران می‌دهد. به دلیل پیچیدگی بیشتر خدمات IaaS، هزینه آن بالاتر از سایر خدمات رایانش ابری است.
کدام سرویس ابری برای شما بهتر است؟
بسته به نیازهای کسب و کارتان، ممکن است بخواهید یکی یا هر سه نوع این خدمات ابری را مورد استفاده قرار دهید. بسیاری از مشاغل بزرگ‌تر ترکیبی از سخت افزارهای فیزیکی و شیوه سنتی on-premise و راهکارهای رایانش ابری را به کار می‌گیرند، اما کسب و کارهای کوچک و متوسط به طور فزاینده‌ای خدمات مبتنی بر فضای ابری را استفاده می‌کنند. مهم این است که قبل از انتخاب، نیازهای خود را بسنجید و در صورت نیاز، از نظرات و مشاوره کارشناسان حوزه IT نیز بهره مند شوید. قطعا این راه‌حل‌ها کمک زیادی به تسهیل کار و رشد کسب و کارها خواهد نمود.
منبع: https://www.ibm.com/
