حق جذب در قانون کار مبلغی است که به منظور جذب نیروی تخصصی به عنوان حقوق متعلقه یا اضافات حقوق به کارکنان پرداخت می‌شود. حق‌جذب در دستهٔ حقوق و مزایای مستمر قرار می‌گیرد و به پایه حقوق اضافه می‌شود. پرداخت فوق‌العاده حق جذب پس از بررسی رضایت مدیر از کارمند، مرتبط بودن مدرک تحصیلی وی با پست سازمانی، ساعات آموزشی مرتبط و سابقه خدمت انجام می‌گیرد.
فهرست مطالب
به بیانی دیگر اگر شرکت‌های زیادی خواهان یک نیروی متخصص باشند و بازار کار خوبی برای وی فراهم باشد، کارفرمایان با پرداخت مبلغ بیشتری تحت عنوان حق‌جذب، سعی در جذب و حفظ آن نیرو می‌کنند. حق جذب در فیش حقوقی با عناوینی مثل فوق‌العاده گرید شغلی نیز ثبت می‌شود. در ادامه این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به این سوال پاسخ می‌دهیم که حق جذب چیست؟ همچنین به بررسی نکات مهم در این زمینه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
حق جذب چیست؟
حق جذب چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که حق جذب یک مفهوم در قانون کار است که به پرداخت اضافی و توافقی بین کارفرما و نیروی کار اشاره دارد. این پرداخت بیشتر در شرایطی انجام می‌شود که بازار کار، با کمبود نیرو مواجه است یا نیاز به نیرویی با تخصص خاص مورد نیاز است. در این شرایط، کارفرما با پرداخت مبلغ بیشتری به نیروی کار، تلاش می‌کند تا او را جذب و در مجموعه خود نگه دارد. این پرداخت اضافی که به نیروی کار پرداخت می‌شود حق جذب نامیده می‌شود.
از انواع حق جذب چه میدانید؟
پرداخت مبلغ حق جذب به کارمند تحت توسط کارفرما در دو نوع امکان‌پذیر است:
- درخواست حق جذب بر اساس پست سازمانی: در این نوع از حق‌جذب، خود کارمندی که مسئولیت این پست را پذیرفته است ملاک قرار نمی‌گیرد، بلکه فعالیت‌های وی مبنای پرداخت فوق‌العاده جذب است. یعنی اگر کارمندی وظایف خود اعم از پاسخگویی به ارباب رجوعان، کار با نرم افزار های تخصصی و غیره را به خوبی انجام دهد، امتیاز پست سازمانی را دریافت خواهد کرد.
- درخواست حق جذب بر اساس شایستگی‌های فردی: در این نوع از حق‌جذب، مدرک تحصیلی مرتبط با پست سازمانی کارمند، میزان رضایت کارفرما از او، سابقه خدمت و ساعات آموزشی مرتبطی که دیده است، مبنای محاسبه حق جذب قرار می‌گیرد.
نحوه محاسبه حق جذب
امروزه بر سر این مسئله که حق جذب جز مزد طبقه بندی مشاغل محسوب می‌شود یا خیر، اختلاف‌نظرهای بسیاری وجود دارد. از همین رو پرداخت حق جذب کارکنان در کارگاه‌های فاقد طبقه بندی مشاغل و پرداخت حق جذب در کارگاه‌های دارای طبقه بندی مشاغل از یکدیگر متفاوت خواهند بود که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
- محاسبه حق جذب در کارگاه‌های دارای طبقه بندی مشاغل:
همان‌طور که اشاره کردیم یکی از راه‌های درخواست حق جذب، برآورد شایستگی‌های فردی کارمند توسط کارفرما است. در کارگاه‌های دارای طرح طبقه بندی مشاغل به عوامل شغلی مثل تخصص، سختی شرایط کار، ریسک، مسئولیت و … امتیاز تعلق می‌گیرد و این امتیاز به نوعی منجر به حق‌جذب و حق گرید شغلی می‌شود. پس در کارگاه‌های دارای طرح طبقه بندی مشاغل، حق‌جذب همراه با مزد مبنا پرداخت می‌شود.
- محاسبه حق جذب در کارگاه‌های فاقد طبقه بندی مشاغل:
حال اگر در کارگاهی طرح طبقه بندی مشاغل اجرایی نشده باشد، پرداخت فوق‌العاده جذب به عنوان مزایای ثابت پرداختی آن شغل انجام می‌گیرد .
حال ممکن است سؤال پیش بیاید که اصلاً مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل چیستند؟ در واقع به مبالغی که برای ترمیم مزد ساعات کار عادی به کارگر پرداخت می‌شود می‌گویند. این مزایا در ساعات کاری عادی پرداخت می‌شوند و برای دریافت آنها نیاز به کار کردن اضافه‌تر از ساعت کاری نیست.
در این گروه، مزیت حق‌جذب با توجه به شغل به افراد تعلق می‌گیرند و جنبه عمومی ندارند. مثلاً حق مسکن و بن کارگری مزیتی است که شامل حال تمام کارگران می‌شود اما حق سرپرستی فقط به سرپرستان کارگاه تعلق می‌گیرد. اگر همان سرپرست، جایگاهش را تغییر دهد، این حق شامل حالش نمی‌شود. در مورد حق‌جذب هم همین شرایط صدق می‌کند. در کارگاه‌های فاقد طبقه بندی مشاغل، حق‌جذب در سنوات، حق‌جذب در اضافه کار، حق‌جذب در عیدی و پاداش نیز محاسبه می‌شود. حق‌جذب در این کارگاه‌ها جزو مزد ثابت است و در پرداخت مزایای تبعی مزد مانند اضافه کاری، شب کاری، سنوات، عیدی و پاداش و … محاسبه می‌شود.
ثبت حق جذب در فیش حقوقی به چه صورت است؟
فیش حقوق کارمندان یکی از اسناد مهم است که بر روی آن تمام فعالیت‌هایشان به صورت تک به تک همراه با مبالغ ثبت می‌شود. علاوه بر درآمدها، کسورات کارمندان نیز در فیش حقوق وی ثبت می‌شود. در واقع به کمک فیش حقوقی، صورت‌حساب ماهانه حقوق و دستمزد و مزایا و نیز کسورات کارمند محسوب می‌شود.
حق جذب در فیش حقوقی یکی از مواردی است که در فیش حقوق کارمندان ثبت می‌شود. در کارگاه‌ها نیز حقوق و دستمزد طبق حداقل حقوق قانون کار به صورت ماهانه پرداخت شده و حق‌جذب نیز در فیش حقوقی آنها ثبت می‌گردد. اگر این طور عمل شود حق‌جذب در مزایایی مانند اضافه کاری تأثیر داده نمی‌شود و به تبع آن حق بیمه و مالیات حق جذب نیز کسر نمی‌شود.
در حسابداری حقوق و دستمزد به علت تراکم و استمرار اطلاعات ورودی و شیوه‌های مختلف پردازش اطلاعات، از اتوماسیون استفاده می‌شود. برای این کار، حسابداران از نرم‌افزارهایی استفاده می‌کنند که علاوه بر دقت بالا، موجب سرعت بخشیدن به فرایند محاسبات و ثبت اسناد و صدور فیش حقوقی کارکنان شود. افزونه حقوق و دستمزد محک که از سوی کارشناسان گروه نرم‌افزاری محک ارائه شده، به حسابداران و مدیران کسب و کارها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا محاسبات پیچیده حقوق و دستمزد را در کمترین زمان انجام دهند.
تأثیر حق جذب در اضافه کار کارگران
تابه اینجا با این موضوع که حق جذب در قانون کار چیست و در کارگاه‌های دارای طرح طبقه بندی و فاقد طرح شرایط پرداخت حق جذب متفاوت است آشنا شدیم. حل به بررسی تأثیر حق‌جذب در اضافه کار کارگران می‌پردازیم:
- در کارگاه‌های فاقد طرح طبقه بندی مشاغل:
حق‌جذب زیر مجموعه مزد ثابت کارگران قرار می‌گیرد و در محاسبه اضافه کار کارگران تأثیر دارد و باعث افزایش مبلغ اضافه کار آنها می‌شود.نکته قابل توجه آن است. حق‌جذب در محاسبه حق شب کاری، نوبت کاری، جمعه کاری، سنوات، عیدی و پاداش کارگران نیز مؤثر است و باعث به افزایش آنها خواهد شد.
- در کارگاه‌های دارای طرح طبقه بندی مشاغل:
در این کارگاه‌ها مزد شغل و مزد پایه زیر گروه مزد مبنا هستند؛ بنابراین حق‌جذب یا همان فوق‌العاده جذب طبق قوانین جزو مزد مبنا نیست. پس در این کارگاه‌ها فوق‌العاده جذب در محاسبه اضافه کار آورده نمی‌شود.
مبلغ حق جذب سال 1402 چقدر است؟
طبق بخشنامه فوق‌العاده جذب، مبلغ حق جذب سال 1402 کارگران و کارمندان بسته به شرایط، متفاوت خواهد بود.به همین دلیل نمی‌توان مبلغ مشخصی برای آن در نظر گرفت.
حق جذب 1402 در شروع قرارداد کار جدید
پرداخت حق جذب برای کارفرما اجباری نیست. چنانچه کارفرما تمایل داشته باشد کارمند و نیروی متخصصی که در بازار کار کم است را جذب کند یا قصد جلوگیری از خروج کارمند متخصص از سازمان را داشته باشد، می‌تواند با افزایش مبالغ پرداختی به وی به خواستهٔ خود برسد؛ بنابراین در نظر گرفتن حق جذب برای قراردادهای کاری جدیدی که منعقد می‌شوند، امری کاملاً توافقی بین کارفرما و فرد تازه استخدام شده است.
آیا حق جذب مشمول بیمه و مالیات می‌شود؟
مبلغ پرداخت حق جذب جزو درآمد کارگران به شمار می‌آید. از طرفی حق‌جذب جزو موارد معاف از بیمه و مالیات نمی‌باشد؛ بنابراین این وظیفه کارفرما است که به صورت ماهیانه حق جذب درج شده در فیش حقوق کارگران را در محاسبه بیمه و مالیات لحاظ کند. این لحاظ کردن به معنای آن است که از حقوق و دستمزد پرداختی به کارگر کسر و به تأمین اجتماعی و دارایی واریز نماید.
مطابق با قانون کار، حق جذب در کارگاه‌های فاقد طبقه بندی مشاغل و دارای طبقه بندی مشاغل مشمول بیمه و مالیات حقوق کارگران می‌شود.
آیا حق جذب در سنوات محاسبه می‌شود؟
در پاسخ به این سؤال که آیا در هنگام بازنشستگی، حق‌جذب در سنوات محاسبه می‌شود؟ باید گفت که مبنای محاسبه حق سنوات، آخرین حقوق و مزد تعیین شده است؛ لذا در محاسبه مزایای پایان کار (سنوات) حق جذب نیز مبنای محاسبه می‌باشد.
صدور فیش حقوقی در نرم افزار حسابداری محک
گاهی اوقات محاسبات فیش حقوقی پرسنل بسیار پیچیده و زمان‌گیر است و همچنین ممکن است خطاهای محاسباتی نیز رخ دهد. نرم افزار حسابداری محک و افزونه حقوق و دستمزد آن، شما را در انجام راحت این فرایند یاری می‌نماید. افزونه حقوق و دستمزد محک به شما کمک می‌کند که به راحتی روند صدور فیش حقوقی و ثبت حق سنوات را در کمترین زمان تعریف کرده و انجام دهید و امکان نگهداری آنها را برای ماه‌های بعد داشته باشید.
منبع: esphr.co.uk
