واحد نگهداری موجودی یا شناسه SKU یک کد الفبایی-عددی است که به موجودی یک انبار اختصاص داده میشود و به فروشگاهها و خرده فروشان اجازه میدهد تا موجودی خود را ردیابی کنند، فروش را بر اساس محصول و دسته بندی آن اندازه گیری کنند، نحوه چینش محصولات را در فروشگاه طراحی کنند و یک تجربه خوب از خرید برای مشتریان ایجاد کنند. شناسه اس کی یو بر اساس معیارهایی که برای هر شرکت، کسب و کار، فروشگاه یا مغازهای ممکن است اهمیت متفاوتی داشته باشند، طراحی و ایجاد میشوند.
SKU ها علاوه بر شناسایی محصول کاربردهای زیادی دارند. این مهم است که بدانید کد SKU چیست و چگونه باید آن را ایجاد کرد. همچنین باید با کاربردهای مختلف SKU آشنایی داشته باشید تا بتوانید سیستم مدیریت موجودی خود را اداره و تجربیات مطلوبی برای مشتریان خود خلق کنید.
واحد نگهداری موجودی یا SKU چیست؟
واحد نگهداری موجودی یا کد SKU یک شناسه منحصر به فرد برای کالایی است که توسط یک خرده فروش فروخته میشود. خرده فروشان کدهای SKU خود را بر اساس ویژگیهای مختلف کالای خود ایجاد میکنند. SKUها بلوکهای اصلی مدیریت موجودی هستند و به سیستمهای مدیریت موجودی کمک میکنند تا سطح موجودی، گردش موجودی، سودآوری و موارد دیگر را مشخص کنند.
به طور معمول، اس کی یو ها به دستههای مختلف تقسیم میشوند. به عنوان مثال، یک فروشگاه لوازم خانگی از بخشهای مختلفی همچون سختافزار، لوازم آشپزخانه، لوازم صوتی و غیره تشکیل میشود و بر همین اساس، SKUهای آنها ممکن است حول طبقهبندی لوازم آشپزخانه، صوتی و تصویری و غیره طراحی شوند و دارای اعداد یا حروفی باشند که محصولات را بهعنوان دستهبندی در بخشهای مربوطه مشخص میکنند.
کاربردهای شناسه SKU
کاربرد SKU بیش از شناسایی یک محصول یا ردیابی موجودی کالا است. با اطلاعات جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل آنها میتوان معیاری برای سنجش سودآوری و کارایی یک کسب و کار داشته باشید.
تجزیه و تحلیل
SKU به خرده فروشان اجازه میدهد تا دادههایی را جمع آوری کنند که با تجزیه و تحلیل آنها میزان محبوبیت یک محصول را تعیین یا روندهای فروش فصلی و چرخهای در بخشهای مختلف مشتریان را مشاهده نمایند. این تجزیه و تحلیل فروشگاههای خرده فروشی را قادر میسازد تا موجودی انبار را مطابق با روند رفتار مصرف کننده مدیریت کنند.
مدیریت موجودی
مدیریت موجودی عمل اصلی یک سیستم SKU است. با اس کی یو، خرده فروشان میتوانند سطوح موجودی، گردش مالی و جریان کار را ردیابی کنند. آنها میتوانند با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از فروش، سطوح موجودی و چارچوبهای زمانی را تعیین کنند، که این امر برای سفارش یا عدم سفارش کالاهای جدید و شارژ موجودی بسیار کاربردی است.
کمک به مشتری
کارمند یک فروشگاه به سادگی میتواند یک SKU را اسکن کند و به سرعت بفهمد چه چیزی برای مصرفکنندهای که ممکن است نسخه جایگزینی از یک محصول را بخواهد پیدا کند و به این ترتیب، کارایی فروش و رضایت مشتری را افزایش دهد.
تبلیغات و بازاریابی
استفاده از SKU در تبلیغات یک تکنیک جدید است. با افزایش رقابت در زمینه فروش آنلاین، خردهفروشیها مجبورند کالاهای خود را با قیمتهای مناسب و منطبق با خواسته مصرف کنندگان ارائه کنند. اس کی یو به موجودی شما اجازه میدهد تا منحصربهفرد به نظر برسد و شما را قادر میسازد تکنیکهای بازاریابی را شناسایی کنید و بر اساس شناسههای محصول امر فروش را انجام دهید. بسیاری از خرده فروشان به جای شماره ساخت یا مدل سازنده، کد SKU خود را تبلیغ میکنند.
پیشنهاد سایر کالاها
بسیاری از فروشگاههای اینترنتی از کدهای اس کی یو برای افزایش دیده شدن محصولات مختلف خود استفاده میکنند. برای مثال، هنگام خرید از Amazon مشاهده میکنید که با استفاده از اس کی یو میتوانید مواردی را برای نمایش به عنوان «پیشنهاد» انتخاب کنید. آمازون به سادگی یک SKU منحصر به فرد، با تمام ویژگیهای شناسایی آن، به هر محصول اختصاص داده است. وقتی کاربر برای خرید به دنبال یک مخلوط کن میگردد، پلتفرم خرید محصولات مشابه دیگری را به او نشان میدهد تا در هر صورت، مشتری دست خالی از فروشگاه آنلاین خارج نشود.
تفاوت کد SKU با کد UPC
با اینکه برخی افراد از SKU و UPC به جای یکدیگر استفاده میکنند، اما باید بدانید که این دو کاملاً متفاوت هستند و عملکردهای متفاوتی دارند. بر خلاف کدهای جهانی محصول یا UPCها، SKUها جهانی نیستند، یعنی کدهای اس کی یو توسط خود فروشگاهها و خرده فروشان برای مجموعهای از کالاهای آنها تعریف و مشخص میشوند.
SKUها به محصولات جداگانه اختصاص داده میشوند تا انبارداران بتوانند به راحتی موجودی خود را در نرم افزار مدیریت موجودی ردیابی کنند. کد اس کی یو در داخل یک شرکت تولید میشود. اگر قرار باشد یک محصول توسط دو شرکت مختلف نگهداری شود، آن محصولات دارای دو کد SKU متفاوت خواهند بود.
UPC یا کد جهانی محصول، صرف نظر از اینکه کدام شرکت محصول را میخرد یا میفروشد، ثابت است. اگر عبارت “UPC” را نشنیدهاید، احتمالاً عبارت “بارکد” را شنیدهاید. بارکدها نسخهای از کدهای UPC هستند که با دستگاههای بارکدخوان قابل خواندن هستند. UPCها اعداد 12 رقمی هستند که توسط گروهی به نام GS1 تعیین میشوند و برای تمام مدت زمان ماندگاری محصول، فارغ از اینکه در کجای دنیا خریداری یا فروخته میشود، در کنار آن باقی میمانند.
بنابراین، یک محصول یک کد UPC خواهد داشت اما میتواند چندین کد SKU داشته باشد.
فرمت و قالب SKU
SKUها کدهای عددی-الفبایی هستند، یعنی هم از اعداد و هم از حروف تشکیل میشوند. اس کی یوها طوری طراحی شدهاند که در یک نگاه برای انسان خوانا باشند (برخلاف UPC) و اطلاعات مهمی را ارائه دهند. مثلا:
- یک تی شرت نخی آبی، سایز متوسط: T-COT-MED-BL
- یک شیشه 1 کیلوگرمی کره بادام زمینی شکلاتی (chocolate peanut butter): PB-1KG-CHOC
- کندانسور تهویه مطبوع ساخت شرکت ایر، شماره قطعه 3369، طراحی شده برای خودروی تویوتا: AICO-ACCON-3369-TOY
مزایای کد SKU
SKUها برای متمایز کردن محصولات از یکدیگر به کار میروند. قطعا ردیابی فروش و موجودی بدون طبقهبندی محصولات بر اساس برند، مدل، نوع، رنگ، اندازه یا هر ویژگی شناسایی دیگر دشوار خواهد بود. کدهای اس کی یو برای فرآیندهای انبارداری، تولید و یا محیط های خرده فروشی بسیار مهم هستند، چراکه کار تحلیل و مدیریت موجودی را ساده میکنند.
همانطور که قبلاً ذکر کردیم، در درجه اول کدهای SKU توسط کسانی که با مدیریت موجودی و فروش مرتبط هستند استفاده میشوند، با این حال کدهای SKU مزایای مختلفی دارند:
1- روشن کردن تفاوتهای کوچک بین محصولات
بیایید به مثال کره بادام زمینی برگردیم. این فروشگاه ممکن است در ابتدا فقط یک اندازه و یک طعم کره بادام زمینی را فروخته باشد. سپس، همانطور که رشد میکند و بزرگتر میشود، متوجه میشود که باید چندین اندازه مختلف را موجود کند و بفروشد. چند سال دیگر میگذرد و مردم خواهان تنوع بیشتری هستند، بنابراین اکنون تنوع طعم و همچنین اندازه برای فروش یک محصول، مثل همین کره بادان زمینی، بسیار بیشتر شده است.
برای این فروشگاه، ردگیری این محصول در تمام سطوح زنجیره تامین آنها، بدون استفاده از کدهای SKU گیج کننده خواهد بود. فروشگاه های خرده فروشی برای سفارش کالای مناسب و موردنیاز، بر اساس تقاضای مشتریان عمل میکنند. تولید کننده نیز باید مواد تشکیل دهنده مناسب را برای تولید آن محصول سفارش دهد تا با تقاضا مطابقت داشته باشد.
ما از تنها یک شناسه SKU خاص (PB-1KG-CHOC) به دهها شناسه بالقوه دیگر رسیدیم. آیا میتوانید حدس بزنید که برخی از این تغییرات روی SKU ممکن است چگونه نشان داده شود؟ به نظر شما، بر اساس متغیرهای مختلف، چه اس کی یوهای دیگری میتوان تعریف کرد؟
PB-500G-CHOC (کره بادام زمینی شکلاتی نیم کیلویی)
CB-1KG (کره شکلاتی 1 کیلو گرمی)
CB-300G-HON (کره شکلاتی عسلی 300 گرمی)
و….
2- ترغیب مشتریان به خرید بیشتر
از آنجایی که اس کی یو ها منطقی و دیجیتالی هستند، میتوانند در اتوماسیون مفید باشند. اگر مشتری یک محصول خاص را از فروشگاه اینترنتی شما بخرد، میتوانید وبسایت خود را طوری طراحی کنید که به طور خودکار محصولات مشابه را بر اساس کدهای SKU به او توصیه کند: شاید یک فیلم یا بازی ویدیویی مشابه، یک پیراهن یا تی شرت دیگر در همان رنگ و اندازه، یکی دیگر از محصولات یک برند و غیره. همین موضوع میتواند سبد خرید مشتری را بزرگتر کند و فروش شما را افزایش دهد.
3- خدمات مشتریان سریع تر
قطعا مشتریان دوست ندارند منتظر بمانند تا فروشندگان انبار فروشگاه را برای موجودی یک محصول بررسی کنند. با یک سیستم مدیریت موجودی خوب که از کدهای SKU استفاده میکند و برای سادگی هر چه بیشتر، موجودی محصولات در نرم افزار مرتب به روز رسانی میشوند، فروشنده میتواند فقط با زدن یک کلید یا اسکن یک بارکد موجودی محصولات را بررسی نماید؛ مثلا، برای پیدا کردن یک جفت کفش در اندازه یا سایزهای مختلف، نیازی نیست که به انبار مراجعه کرد.
4- بهبود بهره وری هزینه
یکی از بزرگترین مزایای استفاده از کدهای SKU این است که میتوانند به شما کمک کنند تا کسب و کار کم هزینهتر و مقرون به صرفه تری داشته باشید. این فرآیندی است که به عنوان “منطقی سازی SKU” شناخته میشود.
منطقی سازی SKU چیست؟
منطقی سازی SKU فرآیندی است که در آن بهره وری هزینه یک محصول با استفاده از کدهای SKU در مقایسه با موجودی و دادههای فروش، برای تهیه گزارشهای دقیق از میزان سودآوری تعیین میشود. با درک درست از چرخه عمر و ارزش تک تک محصولات، کسب و کارها میتوانند تصمیمات آگاهانهتری در مورد توقف تولید یک محصول یا تمرکز مجدد بر فعالیتهای بازاریابی خود بگیرند.
به این فرآیند بهینه سازی موجودی یا بهینه سازی محصول نیز گفته میشود.
منطقی سازی SKU به شما کمک میکند تا
- SKU هایی که سودآوری ندارند متوقف کنید.
- با شناسایی SKUهایی که هدررفت بالایی دارند، انقباض موجودی را کاهش دهید (انقباض موجودی زمانی رخ میدهد که تعداد محصولات موجود کمتر از میزان ثبت شده در فهرست موجودی باشد).
- دقت در پیشبینی موجودی را بهبود میدهد.
- هزینههای حمل و نقل و انتقال موجودی را کاهش میدهد.
- روابط با تامین کنندکان را بر اساس ارزش فروش بهینه سازی میکند.
- اندازه تیم را بر اساس نیازهای موجودی جدید بهینه میکند.
چگونه یک SKU بسازیم؟
شما آزاد هستید که کدهای اس کی یو را هر طور که صلاح میدانید ایجاد کنید. به طور معمول هر زمان که یک محصول جدید برای عرضه در انبار موجود میشود، در سیستم مدیریت موجودی ثبت و به آن اضافه میشود. برای مثال، SKUها میتوانند در قسمت کد محصولات که در نرم افزار مدیریت موجودی یک شرکت قرار دارد به صورت دستی اضافه شوند یا به صورت انبوه از یک منبع خارجی مثل یک فایل اکسل، در نرم افزار آپلود شوند.
برای ایجاد و ساخت کد SKU کسب و کار خود نکاتی وجود دارد که بهتر است آنها را مدنظر قرار دهید:
1- کد اس کی یو را ساده و مختص خودتان بسازید
قبل از هر چیز، SKUها باید ساده باشند. از طولانی یا پیچیده کردن آنها خودداری کنید. کد SKU قرار است در یک نگاه قابل فهم و خواندن باشد. به همین دلیل است که بر خلاف کدهای UPC که فقط از اعداد تشکیل میشوند، اس کی یو ها هم از اعداد و هم از حروف استفاده میکنند، بنابراین اطلاعات برای هر کسی واضح و قابل درک هستند. کدهای SKU مانند زبان مشترک بین اعضا و مشتریان کسب و کار شما عمل میکنند.
در وهله دوم، تا حد امکان از کپی کردن و نسخه برداری از کدهای تامین کننده یا سازنده محصول خودداری کنید. این کار باعث سردرگمی شما در آینده خواهد شد. پس سعی کنید زبان داخلی کسب و کار خود را توسعه دهید.
نکته: برخی از کارشناسان همچنین توصیه میکنند که از شمارههای قطعه یا سریال در SKU استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث طولانی شدن کد شود، یا ممکن است کارخانه سازنده محصول آنها را تغییر دهد (یا ممکن است شما باعث تغییر کد سازنده شوید). البته، استثناهایی برای این قانون وجود دارد – قبلاً شماره قطعه برای کندانسور تهویه مطبوع را مثال زدیم، با این فرض که رقم ثابتی است و به اندازه کافی کوتاه است تا سریع بتوان آن را خواند.
2- کدهای SKU را سازگار و منسجم نگه دارید
هنگام توسعه زبان کسب و کار خود، به خاطر داشته باشید که قرار است برای مدتی شاید طولانی به آن پایبند باشید. برای مؤثر بودن کدهای SKU باید طوری زبان آنها را بسط دهید که با یکدیگر سازگار باشند تا در آینده مجبور نباشید آنها را تغییر دهید.
3- مراقب کاراکترهای خاص باشید
در برخی فونتهای خاص کاراکترهایی مانند 0 و O یا حروف انگلیسی L کوچک و I بزرگ بسیار شبیه به هم هستند. سعی کنید از استفاده از آنها خودداری کنید، مگر اینکه در یک زمینه واضح و قابل تمایز باشند.
کاراکترهای خاص مانند / یا، @، #، ! و غیره نیز از مواردی هستند که باید از همه آنها اجتناب کرد، هم برای وضوح و هم به دلیل اینکه ممکن است در برخی از نرم افزارها به درستی خوانده نشوند.
تعیین سودآوری محصولات با SKU ها
با بررسی نسبتهای SKU خود و مقایسه آنها با نسبتهای فروش میتوانید تشخیص دهید که کدام محدوده اس کی یو ها عملکرد خوبی دارند و کدامیک نه. با این روش میتوانید میزان سودآوری هر محصول را با استفاده از SKUها تعیین کنید.
نسبت SKU: این نسبت (درصد) کل SKUهای شما است که در محدوده سود ناخالص مشخصی قرار دارند. فرض کنید 100 SKU در سراسر کسب و کار خود دارید، و سود ناخالص (قیمت منهای هزینه) هر کدام را درک میکنید. میتوانید تعیین کنید که چه تعداد از اس کی یو های شما در هر محدوده سودسازی کسب و کار شما قرار دارند. به عنوان مثال، یک محدوده ممکن است شامل 40٪ از 100 SKU باشد، در حالی که محدوده دیگر فقط 5٪ را شامل میشود.
محدوده سود ناخالص: این محدوده مجموعهای از محدودههای کسب و کار شما است که به شما کمک میکند تا محصولات را بر اساس سود آنها به سرعت دسته بندی کنید. مثلا:
کمتر از 50 هزار تومان
50 هزار تا 100 هزار تومان
100 هزار تا 500 هزار تومان
500 هزار تومان به بالا
نسبت فروش: این همان نسبت SKU است، اما از واحدهای فروش به جای اس کی یو استفاده میکند. بنابراین، شما در حال بررسی نحوه تقسیم واحدهای فروش بر اساس محدوده سود هستید.
با این اطلاعات چه باید کرد؟
اگر برای تعیین هر دو نسبت وقت بگذارید، میتوانید آنها را با یکدیگر مقایسه کنید تا به شما کمک کند بفهمید کدام SKU بهترین بازده را از نظر زمان و پول هزینه شده برای شما به همراه دارد و در کدام بخش (یعنی تبلیغات، فروشگاه، انبار، بیمه و غیره) کارآمدتر و بهینهتر است. به عنوان مثال، زمانی که نسبت فروش در یک محدوده سود بالاتر از نسبت SKU است، به این معنی است که آن SKUها عملکرد خوبی دارند، اما زمانی که نسبت اس کی یو از نسبت فروش بالاتر است، به این معنی است که آن محصولات عملکرد ضعیفی دارند.
توجه به این نکته مهم است که این همان رویکرد منطقیسازی SKU به صورت دستی است که حالا با نرم افزارهای مدیریت موجودی، مثل نرم افزار محک انجام میشود.
منابع: https://www.unleashedsoftware.com/ – https://www.thebalancesmb.com/