نرخ بازده حسابداری ابزاری است که برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا خرید تجهیزات پرهزینه، خرید یک شرکت دیگر یا سرمایه گذاری تجاری قابل توجه دیگری منطقی است یا خیر استفاده می‌شود. در این مطلب قصد داریم درباره مفهوم نرخ بازده حسابداری و نحوه محاسبه آن صحبت کنیم. با نرم افزار حسابداری محک همراه باشید.
فهرست مطالب
نرخ بازده حسابداری (ARR) چیست؟
نرخ بازده حسابداری (ARR) میانگین درآمد خالص سالانه‌ای است که از سرمایه گذاری تولید می‌شود. اگر نتیجه یک سرمایه گذاری بیشتر از حداقل نرخ بازده مورد نیاز یک کسب و کار باشد نشانه این است که سرمایه گذاری ممکن است ارزشمند باشد و اگر نرخ بازده حسابداری کمتر از معیار موردنظر باشد، آن سرمایه گذاری موثر و سودمند در نظر گرفته نمی‌شود.
نرخ بازده حسابداری (ARR) یک فرمول بودجه بندی سرمایه است که برای تعیین سودآوری بالقوه سرمایه گذاری‌های بلندمدت در یک دوره زمانی استفاده می‌شود. نرخ بازده حسابداری با عنوان نرخ بازده ساده نیز شناخته می‌شود، زیرا ارزش زمانی پول را در نظر نمی‌گیرد، بلکه فرض می‌کند پول به دست آمده در زمان حال ارزشمندتر از همان مقدار پولی است که در آینده به دست می‌آید.
در مقایسه با نرخ بازده موردنیاز (RRR) که نشان دهنده حداقل سودی است که سرمایه گذار به دنبال آن است، نرخ بازده حسابداری کمتر به ارزیابی ریسک می‌پردازد.
نرخ بازده حسابداری یک معیار بودجه بندی سرمایه است و برای محاسبه سریع سودآوری یک سرمایه گذاری کاربرد دارد.
چگونه از نرخ بازده حسابداری استفاده می‌شود؟
شرکت‌ها از نرخ بازده حسابداری برای ارزیابی تصمیمات مختلف بودجه بندی سرمایه یا فرصت‌های سرمایه گذاری استفاده می‌کنند. نرخ بازده حسابداری روشی برای حسابداری سود با در نظر گرفتن ارزش گذاری اولیه یک سرمایه گذاری و تعدیل جریان‌های نقدی خروجی مرتبط با مالکیت دارایی است. قبل از اینکه یک کسب و کار متعهد به سرمایه گذاری خاصی شود، ممکن است از ARR برای تعیین جریان نقدی بالقوه‌ای که یک دارایی یا سرمایه گذاری می‌تواند داشته باشد استفاده کند. همچنین ممکن است از این محاسبه برای تعیین اینکه آیا سرمایه گذاری که قبلا انجام شده، انتخاب عاقلانه‌ای بوده است یا خیر، استفاده گردد.
کسب و کارها عمدتاً از ARR برای مقایسه چندین پروژه برای تعیین نرخ بازده مورد انتظار هر پروژه یا کمک به تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری یا خرید استفاده می‌کنند.
نرخ بازده حسابداری هر گونه هزینه سالانه احتمالی مرتبط با یک پروژه، از جمله استهلاک را در نظر می‌گیرد. استهلاک یک قرارداد حسابداری مفید است که به موجب آن هزینه یک دارایی ثابت به صورت سالانه در طول عمر مفید آن دارایی توزیع یا هزینه می‌شود. این به شرکت امکان می‌دهد حتی در اولین سال فعالیت خود؛ فوراً از آن دارایی سود کسب کند.
نحوه محاسبه نرخ بازده حسابداری
نرخ بازده حسابداری فرمول ساده‌ای است که هر کسب و کاری می‌تواند از آن برای ارزیابی سود بالقوه یک دارایی استفاده کند. فرمول ARR میانگین درآمد سالانه تولید شده توسط یک دارایی را می‌گیرد، سپس آن رقم را بر هزینه اولیه تقسیم می‌کند. سپس این رقم اعشاری در 100 ضرب می‌شود تا درصد بازدهی حاصل شود.
به عنوان مثال، اگر ماشین جدیدی که برای خرید در نظر گرفته می‌شود، میانگین هزینه سرمایه‌گذاری 100000 دلار داشته باشد و میانگین سود سالانه به 20000 دلار افزایش یابد، نرخ بازده حسابداری 20 درصد خواهد بود.
میانگین افزایش سود سالانه 20000 دلار تقسیم بر میانگین هزینه سرمایه گذاری 100000 دلار = 0.20
ARR در این سرمایه گذاری 0.20 ضربدر 100 یا 20٪ است.
مثال هایی از محاسبه نرخ بازده حسابداری
اجازه دهید برای اینکه نحوه محاسبه نرخ بازده حسابداری را راحت‌تر درک کنیم، مرحله به مرحله عناصر فرمول ARR را بررسی و محاسبه کنیم:
مرحله اول
در ابتدا میانگین سود سالانه سرمایه گذاری را محاسبه کنید. این رقم باید نشان دهنده درآمد خالصی باشد که دارایی شما ایجاد می‌کند، منهای هر گونه هزینه یا مخارج سالانه مانند مالیات یا بهای تمام شده کالای فروخته شده (COGS). به عنوان مثال، دارایی شما ممکن است یک ملک اجاره‌ای باشد که ارزش فعلی خالص آن 200000 دلار است و 100000 دلار درآمد ایجاد کرده است. با این حال، اگر نگهداری این دارایی 25000 دلار برای شرکت هزینه داشته باشد (که هزینه های عملیاتی شما است)، سود خالص سالانه برای آن سال خاص 75000 دلار خواهد بود.
برای تعیین میانگین سود سالانه، به سادگی سود خالص را بر دوره سرمایه گذاری یا تعداد سال‌هایی که از آن دارایی برای کسب درآمد استفاده می‌کنید، تقسیم کنید. در مثال ما، ARR دارایی را برای یک سال بررسی خواهیم کرد، یعنی: 75000 دلار تقسیم بر 1 = 75000 دلار.
به خاطر داشته باشید که اگر ما این دارایی را در پایان دوره سرمایه گذاری بفروشیم، آن مقدار (“ارزش ضایعات” دارایی) در سود خالص سالانه ما لحاظ می‌شود.
مرحله دوم
در این مرحله باید هزینه استهلاک را کم کنید. اگر سرمایه گذاری شما یک دارایی ثابت است (مانند ماشین جدید، مستغلات و سایر تجهیزات)، باید سود خالص خود را برای کاهش ارزش دارایی در طول عمر مفید محصول تعدیل کنید. مقدار استهلاک را از سود سالانه خود کم کنید تا به سود خالص سالانه برسید. اگر ملک اجاره‌ای (طبق مثال بالا) در ابتدای سال به مبلغ 200,000 دلار خریداری شده بود، اما اکنون 150,000 دلار ارزش گذاری شده است، سود خالص سالانه 25,000 دلار (75,000 منهای 50,000 دلار) خواهد بود.
مرحله سوم
حالا سود خالص سالانه را بر بهای تمام شده اولیه دارایی تقسیم کنید. کل سود را در نظر بگیرید و بر هزینه اولیه سرمایه گذاری تقسیم کنید، که در مورد مثال ما، 200000 دلاری است که برای خرید ملک استفاده می‌شود. 25000 دلار تقسیم بر 200000 دلار = 0.125
مرحله چهارم
در نهایت، این عدد را در 100 ضرب کنید تا به نرخ درصد برسید. حالا می‌توانید با ضرب رقم اعشاری خود در 100، درصد بازده سرمایه گذاری خود را تعیین کنید. با استفاده از مثال ما، به سادگی 0.125 را در 100 ضرب می‌کنیم تا به 12.5 درصد برسیم. این به این معنی است که ملک اجاره‌ای ما در طول یک سال 12.5٪ نرخ بازده داخلی خالص دارد.
تفاوت نرخ بازده حسابداری (ARR) با نرخ بازده مورد نیاز (RRR)
ARR درصد بازده سالانه یک سرمایه گذاری بر اساس هزینه اولیه وجه نقد آن را نشان می‌دهد. یکی دیگر از ابزارهای حسابداری، نرخ بازده مورد نیاز (RRR) است که به عنوان نرخ مانع نیز شناخته می‌شود و حداقل بازدهی است که سرمایه گذار برای یک سرمایه گذاری یا پروژه می‌پذیرد تا سطح معینی از ریسک را جبران کند.
RRR ممکن است در بین سرمایه گذاران مختلف متفاوت باشد زیرا هر یک از آن‌ها میزان ریسک پذیری و تحمل ریسک متفاوتی دارند. به عنوان مثال، یک سرمایه گذار ریسک گریز احتمالاً برای جبران هر گونه ریسک ناشی از سرمایه گذاری، به نرخ بازده بالاتری نیاز دارد. در اینجا مهم است که از چندین معیار مالی از جمله ARR و RRR برای تعیین اینکه آیا سرمایه گذاری بر اساس سطح تحمل ریسک شما ارزشمند است یا خیر، استفاده کنید.
مثالی از ARR و RRR
شرکت XYZ در حال بررسی سرمایه گذاری در پروژهای است که نیاز به سرمایه گذاری اولیه 100000 دلاری برای برخی ماشین آلات دارد. برای دو سال اول ورودی خالص 20000 دلار، در سال سوم و چهارم 10000 دلار و در سال پنجم 30000 دلار وجود خواهد داشت. در نهایت، این دستگاه دارای ارزش اسقاطی 25000 دلار است.
مرحله اول
ابتدا باید میانگین سود سالانه را محاسبه کرد:
ورودی‌های سال اول و دوم = 40000 دلار (20000 دلار ضربدر 2)
ورودی‌های سال سوم و چهارم = 20000 دلار (10000 دلار ضربدر 2)
ورودی سال پمجم = 30000 دلار
حالا باید استهلاک را از سرمایه اولیه کسر کرد:
25000 دلار منهای 100000 دلار = منفی 75000 دلار
سود کل = 40000 دلار + 20000 دلار + 30000 دلار منهای 75000 دلار = 15000 دلار
بنابراین میانگین سود سالیانه این پروژه برابر با 3000 دلار است (15000 دلار تقسیم بر 5 سال).
مرحله دوم
حالا باید میانگین سرمایه گذاری را محاسبه کنیم:
میانگین سرمایه گذاری = (100000 دلار + 25000 دلار) تقسیم بر 2 = 62500 دلار
مرحله سوم
حالا این مقادیر را در فرمول نرخ بازده حسابداری قرار می‌دهیم:
نرخ بازده حسابداری = میانگین افزایش سود سالانه تقسیم بر میانگین هزینه سرمایه گذاری
نرخ بازده حسابداری = 3000 دلار تقسیم بر 62500 دلار = 0.048 ضربدر 100 = 4.8 درصد
مزایای نرخ بازده حسابداری
نرخ بازده حسابداری یک محاسبه ساده است که نیازی به انجام عملیات پیچیده ریاضیات ندارد و در تعیین نرخ بازده سالانه یک پروژه مفید است. از طریق نرخ بازده حسابداری مدیران قادر خواهند بود تا به راحتی ARR را با حداقل بازده مورد نیاز (RRR) مقایسه کنند. به عنوان مثال، اگر حداقل بازده مورد نیاز یک پروژه 12٪ و ARR آن 9٪ باشد، یک مدیر پی می‌برد که نباید آن پروژه را ادامه دهد.
ARR زمانی مفید است که سرمایه گذاران یا مدیران نیازی به مقایسه سریع بازده یک پروژه با در نظر گرفتن چارچوب زمانی یا برنامه پرداخت آن نداشته باشند، بلکه صرفاً سودآوری یا عدم سودآوری آن پروژه برایشان اهمیت داشته باشد.
معایب نرخ بازده حسابداری
با وجود مزایایی که نرخ بازده حسابداری دارد، نباید محدودیت‌های آن را نادیده گرفت. ARR ارزش زمانی پول را در نظر نمی‌گیرد. ارزش زمانی پول این مفهوم است که پول موجود در زمان کنونی به دلیل ظرفیت بالقوه درآمد آن، ارزشی بیش از یک مبلغ مشابه در آینده دارد.
به عبارت دیگر، دو سرمایه گذاری مختلف ممکن است جریان‌های درآمدی سالانه نابرابر را به همراه داشته باشند. اگر یک پروژه در سال‌های اولیه درآمد بیشتری داشته باشد و پروژه دیگر در سال‌های بعد درآمد بیشتری ایجاد کند، ARR ارزش بالاتری به پروژهای که زودتر سود را برمی‌گرداند اختصاص نمی‌دهد؛ پروژهای که حتی ارزش دارد پول بیشتری روی آن سرمایه‌گذاری شود.
نرخ بازده حسابداری افزایش ریسک پروژه‌های بلندمدت و نیز افزایش عدم قطعیت مربوط به دوره‌های طولانی را در نظر نمی‌گیرد. نرخ بازده حسابداری تأثیر زمان‌بندی جریان نقدی را نیز در نظر نمی‌گیرد. فرض کنید یک سرمایه‌گذار سرمایه‌گذاری پنج ساله با سرمایه اولیه 50000 دلاری را در نظر می‌گیرد، اما این سرمایه‌گذاری تا سال چهارم و پنجم هیچ درآمدی به همراه ندارد.
در این حالت، محاسبه ARR باعث عدم وجود جریان نقدی در سه سال اول را اصلا در نظر نمی‌گیرد، در حالی که در واقعیت، سرمایه گذار مجبور است سه سال اول را بدون دریافت هیچ جریان نقدی مثبتی از پروژه تحمل کند.
مزایا و معایب نرخ بازده حسابداری را می‌توان این گونه خلاصه کرد:معایب ARR مزایای ARR در نظر نگرفتن ارزش زمانی پول تعیین نرخ بازده سالانه یک پروژه در نظر نگرفتن ریسک بلندمدت مقایسه ساده با حداقل نرخ بازده (RRR) در نظر نگرفتن زمان‌بندی جریان نقدی سهولت استفاده / محاسبه ساده فراهم کردن سوددهی واضح
چگونه استهلاک بر نرخ بازده حسابداری تأثیر می‌گذارد؟
استهلاک باعث کاهش نرخ بازده حسابداری می‌شود. استهلاک یک هزینه مستقیم است و ارزش دارایی یا سود یک شرکت را کاهش می‌دهد. به این ترتیب، بازگشت سرمایه یا بازدهی پروژه را مانند هر هزینه دیگری کاهش می‌دهد.
قوانین تصمیم گیری برای نرخ بازده حسابداری چیست؟
هنگامی که یک شرکت با چندین گزینه روبه رو است و می‌تواند برای سرمایه گذاری روی یکی از پروژه‌ها تصمیم گیری کند، قانون تصمیم می‌گوید که یک شرکت باید پروژهای را بپذیرد که بالاترین نرخ بازده حسابداری را دارد؛ البته به شرطی که بازده آن حداقل برابر با هزینه سرمایه باشد.
سخن آخر
نرخ بازده حسابداری (ARR) یک فرمول ساده است که به سرمایه گذاران و مدیران اجازه می‌دهد تا سودآوری یک دارایی یا پروژه را تعیین کنند. به دلیل سهولت استفاده و تعیین سودآوری، ابزاری مفید در تصمیم گیری است. با این حال، این فرمول جریان‌های نقدی یک سرمایه گذاری یا پروژه، جدول زمانی کلی بازده و سایر هزینه‌ها را که به تعیین ارزش واقعی یک سرمایه گذاری یا پروژه کمک می‌کنند، در نظر نمی‌گیرد.
منبع: https://corporatefinanceinstitute.com/ – https://www.investopedia.com/
