مالیات مکسوره چیست؟ چه کسانی موظف به پرداخت مالیات مکسوره هستند؟ نحوه محاسبه مالیات مکسوره چگونه است؟ در یک نگاه کلی، مالیات به آن دسته از درآمدهایی گفته می‌شود که دولت و سیستم اجرایی در یک کشور برای رفع هزینه‌های خود در امور جاری مملکت از مشمولان دریافت می‌کند. مالیات انواع مختلفی دارد که یکی از آنها، مالیات مکسوره نام دارد.
فهرست مطالب
دولت با دریافت این نوع مالیات بخشی از هزینه اداره کشور را تأمین خواهد کرد. در واقع به درصدی از مبلغ کالا یا خدمات که توسط فرد مشمول مالیات از اصل مبلغ کسر می‌شود و به عنوان پیش پرداخت به حساب سازمان مالیاتی واریز می‌گردد مالیات مکسوره می‌گویند. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی موضوع مالیات مکسوره و نکات مهم در این زمینه می‌پردازیم.
تعریف مالیات مکسوره
شاید این سوال برای شما نیز مطرح شود که مالیات مکسوره چیست؟ مالیات مکسوره همان مالیات تکلیفی است که وظیفه پرداخت و کسر آن بر عهده افراد پرداخت کننده و مشمول این مالیات است. بر اساس قوانین مالیاتی، مالیات مکسوره مبلغی است که کارفرما در زمان پرداخت مبلغ صورت حساب از اصل مبلغ کالا کسر می‌کند و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌نماید. به عبارتی مالیات مکسوره همان مالیات تکلیفی است.
اشخاص حقوقی و حقیقی برای توسعه زیرساخت‌های کشور، مکلف به پرداخت مالیات مکسوره هستند. این نوع مالیات خود به چند دسته تقسیم می‌شود. در مورد مفهوم مالیات مکسوره، نحوه محاسبه و پیامدهایی که پرداخت نکردن آن برای مودیان مالیاتی به همراه خواهد داشت، در ادامه صحبت خواهد شد. نکته قابل توجه آن است که پرداخت کننده مالیات موظف است، رسید پرداخت صورت‌حساب را همراه با مشخصات هویتی و اقامتی کامل صاحبان صورت‌حساب به اداره سازمان امور مالیاتی ارسال نماید.
مالیات مکسوره چه نوع مالیاتی است؟
به زبان ساده و بسیار شفاف، مالیات مکسوره از انواع مالیات بر درآمد است که اخذ آن از طریق خود سازمان مالیات انجام نخواهد شد و دریافت آن برعهده اشخاص حقیقی و حقوقی است. برای مثال مالیات حقوق از انواع مالیات مکسوره است که میزان آن در فیش حقوقی افراد درج شده است. تمامی شرکت‌ها در پایان سال موظف به پرداخت مالیات مکسوره حقوق به سازمان امور مالیاتی هستند.
انواع مالیات مکسوره
به عنوان یک حسابدار آشنایی با هر کدام از انواع مالیات مکسوره برای محاسبه و پرداخت دقیق آن ضروری خواهد بود. در ادامه به بررسی انواع مالیات مکسوره می‌پردازیم:
1. مالیات بر اجاره
هر ساله کلیه مالکان واحدهای تجاری موظف‌اند مالیات ملکی که اجاره داده‌اند را بپردازند. مالیات بر اجاره قوانین خاصی دارد اما ممکن است برخی املاک بر اساس قوانین تصویب شده سازمان امور مالیاتی معاف از مالیات باشند.
طبق ماده 53 قانون مالیات، هرگونه شخص حقوقی، نهاد، مؤسس و شرکت‌های دولتی وظیفه دارند که مالیات بر اجاره را از مبلغ اجاره بها خود کم کرده و تا یک ماه بعد از آن به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند.
به طور مثال اگر یک شرکت باید 10 میلیون اجاره دهد، ابتدا باید میزان مالیات بر اجاره را کسر کرده و مابقی آن را به مالک پرداخت کند.
2. مالیات حقوق و دستمزد
مالیات حقوق و دستمزد نیز یکی از انواع مالیات مکسوره است که از حقوق افراد شاغل (اعم از کارمند، کارگر و …) که دارای بیمه تامین اجتماعی باشند کسر می‌شود و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می گردد. در واقع کارفرما وظیفه دارد که مالیات حقوق و دستمزد را محاسبه، کسر و پرداخت کند.
همه ساله سقفی از درآمد از سوی وزارت اقتصاد و دارایی اعلام می‌شود که معاف از این مالیات است. این سقف حقوقی در سال 1403 معادل 12,000,000 تومان در ماه است. یعنی کارکنانی که تا این حد حقوق گرفته و بیمه تأمین اجتماعی نیز داشته باشند از پرداخت این مالیات معاف هستند. کارکنانی که بیشتر از این میزان درآمد دارند باید درصدی از حقوق خود را به عنوان مالیات پرداخت کنند. کارفرماها باید این مبلغ را از فیش حقوقی کلیه کارمندان خود کم کنند و تا یک ماه بعد از آن مالیات را به سازمان مالیاتی پرداخت کنند.
بسیاری از شرکت‌ها مالیات بر حقوق و دستمزد را به کمک نرم افزارهای حسابداری انجام می‌دهند. نرم افزار حسابداری محک و افزونه حقوق و دستمزد آن نیز شما را در انجام راحت این فرایند یاری می‌نماید. افزونه حقوق و دستمزد محک به شما کمک می‌کند که به راحتی روند صدور فیش حقوقی را در کم‌ترین زمان تعریف کرده و انجام دهید و امکان نگهداری آنها را برای ماه‌های بعد داشته باشید.
3. مالیات بر حق‌الوکاله
مالیات بر حق‌الوکاله نوعی از مالیات مکسوره است. در واقع هر نوع وکالتی (شامل وکالت دادگستری یا حق وکالت که برای انجام امور خاص را دریافت می‌شود) مشمول مالیات تکلیفی مکسوره خواهند شد. طبق قوانین مالیاتی، وکلا وظیفه دارند تا در قراردادهای خود میزان 5 درصد از حق‌الوکاله را به عنوان مالیات بر حق‌الوکاله به سازمان مالیات پرداخت کنند.
4. مالیات قرارداد با مؤسسات بیمه
در مورد مالیات مکسوره مؤسسات بیمه به طور شفاف در قانون مالیاتی آمده است که بیمه‌ها و مؤسسات بیمه ایرانی مکلف‌اند هنگام تخصیص حق بیمه به نام بیمه گر اتکایی خارجی، 2 درصد حق بیمه را به عنوان مالیات مکسوره به اداره امور مالیاتی مربوطه پرداخت کنند. البته وظیفه دریافت این مبلغ بر عهده بیمه ایرانی است که در حال همکاری با مؤسسات خارجی است. مهلت پرداخت آن هم یک ماه بعد از دریافت این میزان مالیات است.
5. مالیات بر نقل و انتقال سهام
یکی از معروف‌ترین نوع مالیات مکسوره ، مالیات نقل و انتقال سهم است. برای این وضعیت هم پیش‌بینی‌های لازم در قانون به عمل آمده است. طبق قوانین مالیاتی، تکلیف اخذ مالیات از سوی قانون گذار برعهده شخصی گذاشته شده است که انتقال سهام را انجام می‌دهد. طبق این قانون، انتقال دهنده سهم تحت هر عنوانی باید حدود 4 درصد از ارزش سهم را به عنوان مالیات کم کرده و بعد حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند.
6. مالیات حق الزحمه پزشکان
مالیات مکسوره برای پزشکان به تازگی و از زمان تدوین و ارائه قانون بودجه سال ۹۸ روی کار آمده است. بعد از بررسی‌های لازم هم سامانه مالیات مکسوره پزشکان در سایت سازمان امور مالیاتی راه‌اندازی شد.
طبق قانون مالیات همه مراکز درمانی چه دولتی باشند و چه خصوصی، چه وابسته به نهاد خاصی باشند یا به صورت خودگردان اداره شوند باید 10 درصد از حق‌الزحمه‌ای که به کادر پزشکی خود اختصاص می‌دهند را به عنوان مالیات‌های مکسوره در نظر بگیرند و در مهلتی مشخص به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند.
در نهایت اینکه انواع دیگری از مالیات‌های مکسوره نیز مشخص شده است مانند: مالیات بر مزایده، مالیات بر ارزش افزوده و مواردی از این دست که میزان دقیق آن و شرایط حاکم بر آن در قانون به صورت شفاف درج شده است. ما در این مطلب به ذکر مرسوم‌ترین و رایج‌ترین مالیات‌های مکسوره اکتفا کرده‌ایم.
نحوه محاسبه مالیات مکسوره اجاره
بر اساس قوانین مالیات مستقیم ، در صورتى که مستأجر شخصی حقوقى (اعم از دولتى ، خصوصى ، عمومى و غیردولتی) باشد، هنگام پرداخت اجاره بها باید مبلغی را تحت عنوان مالیات از آنها کسر و ظرف مدت ده روز، به حساب اداره مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت کند و رسید آن را به صاحب ملک تحویل دهد.
نکته قابل توجه این است که در صورتی که قرارداد اجاره به صورت رهن کامل بسته شده باشد، مالیات مکسوره به مستأجر تعلق نمی‌گیرد. اما اگر قرارداد اجاره به صورت رهن و اجاره باشد، مستأجر باید به میزان اجاره پرداختی‌اش، مالیات مکسوره را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند.
مالیات مکسوره مشاغل پزشکی چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق قوانین بودجه سال 1401 و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی کشور، تمامی مراکز درمانی که مشمول مالیات مکسوره هستند، موظف‌اند 10 درصد از حق‌الزحمه یا حق‌العمل پزشکان را به عنوان علی‌الحساب مالیات کسر کنند. این مبلغ از درآمد پزشکان، که از طریق صورت‌حساب‌های ارسال شده به بیمه‌ها و یا مبالغ نقدی پرداخت شده توسط بیماران دریافت می‌شود، برداشت می‌گردد. سپس، این مبلغ تا پایان ماه بعد از دریافت، به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌شود و به نام پزشک مربوط ثبت خواهد شد.
مراکز درمانی مشمول مالیات مکسوره عبارت‌اند از:
- دولتی
- خصوصی
- سازمان‌های وابسته به نهادهای عمومی، نیروهای مسلح خیریه‌ها و یا شرکت‌های دولتی
نکته مهم اینکه مالیات علی‌الحساب این بند، شامل کلیه پرداخت‌هایی که مشمول مالیات بر درآمد حقوق هستند نظیر حقوق و کارانه دریافتی، نخواهد بود.
در صورتی که پزشکان در مراکز درمانی استخدام شده باشند، مشمول مالیات مکسوره برای حق‌الزحمه یا حق‌العمل خود نخواهند بود. در واقع کلیه وجوه دریافتی آنها، مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد حقوق است.
نحوه پرداخت مالیات مکسوره
در توضیح انواع مالیات‌های مکسوره گفته شد که اشخاص حقیقی و حقوقی مسئول پرداخت این نوع از مالیات‌ها هستند و یک ماه زمان برای پرداخت این نوع از مالیات‌ها در نظر گرفته شده است. برای واریز این نوع از مالیات مکسوره، باید به نزدیک‌ترین حوزه مالیاتی مراجعه کرده و فیش مربوط به مالیات مکسوره خود را دریافت کنید. پس از تکمیل فیش می‌توانید برای پرداخت آن اقدام کنید. البته طراحی یک سامانه مجزا برای پرداخت مالیات مکسوره از اهداف دولت است.
جرائم مالیاتی عدم پرداخت مالیات مکسوره
عدم پرداخت مالیات مکسوره نوعی جرم محسوب می‌شود و مجازات خاص خود را دارد. در این موارد، فرد واسط مسئول است، چه شخص حقیقی باشد و چه حقوقی. چه برای کسر مالیات مکسوره اقدام کرده باشد یا خیر، در هر صورت مقصر شناخته می‌شود و موظف است جریمه‌های مربوطه را پرداخت کند.
جریمه عدم پرداخت مالیات مکسوره برابر با 10 درصد از مبلغ مالیات پرداخت نشده است. این در حالی است که اصل مالیات معمولاً بسیار کمتر از این جریمه است، به همین دلیل پرداخت به‌موقع مالیات به مراتب به‌صرفه‌تر خواهد بود.
همچنین، به ازای هر ماه تأخیر در پرداخت، 2.5 درصد به مالیات اضافه می‌شود. این افزایش به ویژه در مبالغ بالا قابل توجه است و می‌تواند منجر به تحمیل هزینه‌های سنگینی بر افراد حقیقی و حقوقی شود. در صورتی که سازمان امور مالیاتی شکایت کند، این جریمه‌های نقدی ممکن است به حبس تعزیری از شش ماه تا دو سال نیز تبدیل شود.
اهمیت ثبت حسابداری مالیات مکسوره
از آنجایی که سهل‌انگاری در پرداخت مالیات مکسوره می‌تواند منجر به جرایم سنگین و عواقب قانونی شود، ثبت دقیق و صحیح این نوع مالیات از اهمیت بالایی برخوردار است. روش‌های متعددی برای ثبت حسابداری مالیات مکسوره وجود دارد که بسیاری از آنها با استفاده از نرم‌افزارهای مالی به سرعت و دقت انجام می‌شوند. این ابزارها به تسهیل فرآیند حسابرسی سالانه نیز کمک می‌کنند و از این رو، نقش حیاتی در مدیریت مالی دارند.
مالیات مکسوره یکی از مهم‌ترین ردیف‌ها در گزارش‌های مالی و صورت‌های حسابداری است که در پایان هر دوره مالی برای ارزیابی دقیق عملکرد یک مجموعه باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. بنابراین، حسابداری دقیق و بی‌نقص این بخش ضروری است. تیم حسابداری شما باید علاوه بر تسلط به قوانین مربوط به مالیات‌های مکسوره، مهارت کافی در استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری داشته باشد تا محاسبات به درستی انجام شود و از هرگونه خطا و تخلف جلوگیری شود.
سخن پایانی
نرم‌افزار حسابداری محک، به منظور سهولت در محاسبه مالیات مکسوره و دسترسی آسان‌تر به اسناد مرتبط، طراحی و عرضه شده است. این نرم‌افزار با قابلیت‌های متنوع خود، فرآیند حسابداری و مدیریت مالیات را برای شما آسان‌تر می‌کند. اگر تمایل دارید با این نرم‌افزار و امکانات آن بیشتر آشنا شوید و از مزایای استفاده از آن مطلع گردید، می‌توانید با مجموعه محک تماس بگیرید. از طریق چت آنلاین یا تماس تلفنی، کارشناسان این مجموعه آماده ارائه راهنمایی‌های لازم به شما هستند.
