آیا تا به حال به نمونه‌های مختلف اقتصاد خرد که در زندگی روزمره ما قابل مشاهده است توجه کرده‌اید؟ اقتصاد خرد رشته‌ای از علم وسیع اقتصاد است که بر تصمیم گیری یک شخص یا یک کسب و کار تمرکز دارد. برای مثال، شخصی که تصمیم می‌گیرد یک قنادی باز کند تصمیمات اقتصادی خرد متعددی باید بگیرد. در این مطال قصد داریم مفهوم اقتصاد خرد و اهمیت آن را بررسی کنیم و ارکان اقتصاد خرد را مورد مطالعه قرار دهیم. همراه مجموعه نرم افزار حسابداری محک باشید ….
فهرست مطالب
اقتصاد خرد چیست؟
اقتصاد خرد شاخه‌ای از علم اقتصاد است که رفتار افراد، خانوارها و بنگاه‌ها را در خصوص تصمیم‌گیری در تخصیص منابع کمیاب خود مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین تعامل بین این عوامل را مطالعه می‌کند. بر خلاف اقتصاد کلان که بر کل اقتصاد ملی تمرکز دارد، اقتصاد خرد بر مطالعه بازارها، بخش‌ها یا صنایع منفرد می‌پردازد.
یکی از اهداف اقتصاد خرد تجزیه و تحلیل سازوکار بازارهایی است که قیمت‌های نسبی برای کالاها و خدمات تعیین می‌کنند و منابع محدودی را برای استفاده‌های جایگزین تخصیص می‌دهند. اقتصاد خرد شرایطی را نشان می‌دهد که تحت آن بازارهای آزاد می‌توانند منابع را به طور مطلوب و ایده‌آل به بخش‌های مختلف تخصیص دهند. همچنین شرایط مربوط به شکست بازار (جایی که بازارها نمی‌توانند نتایج کارآمدی را تولید کنند) را تجزیه و تحلیل می‌کند.
7 رکن اقتصاد خرد
اقتصاد خرد را می‌توان به هفت رکن یا بلوک تقسیم کرد:
- عقلانیت مصرف کننده: فرض بر این است که مصرف کنندگان، با توجه به کمبود منابع، برای به حداکثر رساندن منافع و کارکردها، تصمیمات منطقی اتخاذ خواهند کرد.
- تعیین قیمت در یک بازار رقابتی: در یک بازار کامل و تمام عیار قیمت‌ها به واسطه عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
- تولید، هزینه و درآمد: این بلوک تعیین می‌کند که با در نظر گرفتن تمام هزینه های وارد شده به فرآیندهای تولید، چه مقدار تولید برای ایجاد درآمد هدف مورد نیاز است.
- ساختارهای بازار: ساختارهای بازار ماهیت یک بازار و میزان رقابت در آن را تعیین می‌کنند.
- بازار کار: بازار کار به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا نیروی کار لازم وجود دارد یا خیر؟
- شکست بازار: زمانی که سازوکارهای قیمت‌ها در تخصیص منابع ناکام باشند، بازار با شکست مواجه می‌شود.
- توزیع ثروت: حتی اگر سطح زندگی و رفاه در حال بهبود و ارتقا باشد، نابرابری درآمد ممکن است باعث فقر بیشتر شود.
اجازه دهید این هفت رکن یا بلوک اقتصاد خرد را دقیق‌تر مورد بررسی قرار دهیم.
اقتصاد خرد چگونه بر تصمیمات کارآفرینان تأثیر می‌گذارد؟
اجازه دهید برای روشن شدن کامل مبحث اقتصاد خرد و تاثیر آن بر تصمیم گیری‌های کارآفرینان و صاحبان مشاغل، از مثال قنادی استفاده کنیم: کارآفرین جوان و با انگیزه‌ای به نام جان که می‌خواهد قنادی خود را راه اندازی کند.
عقلانیت مصرف کننده
جان قبل از باز کردن قنادی خود باید تصمیمات زیادی بگیرد. او باید قبل از شروع به کسب سود کند، مکان، اندازه مغازه، محدوده اجاره‌ای که می‌تواند بپردازد، بودجه تجهیزات، آب و برق، مواد اولیه، تبلیغات و هزینه های جاری را تعیین کند. اینجا جان نقش یک مصرف کننده را بازی می‌کند.
با توجه به کل بودجه خود، او مقدار معینی از بودجه را برای هر نیازی مجاز می‌شمرد. او باید منطقی تصمیم بگیرد و نمی‌تواند یک مغازه در خیابانی که پر از قنادی است اجاره کند و بودجه تبلیغاتی خود را به خطر بیندازد. او باید هزینه فرصت را نیز برای تصمیم خود در نظر بگیرد.
پس از در نظر گرفتن همه عوامل، جان تصمیم می‌گیرد مغازه‌ای را در محلی شلوغ اما با اجاره نسبتاً ارزان اجاره کند. او هنوز در مورد تجهیزات و مواد اولیه به نتیجه قطعی نرسیده است.
تعیین قیمت در یک بازار رقابتی
پس از اینکه جان کل محله را بررسی می‌کند، متوجه می‌شود که تنها یک قنادی در آن محله با محدوده قیمت بالاتر وجود دارد. رقبای دیگر او سوپرمارکت‌هایی هستند که محصولات مشابه را با قیمت‌های بسیار ارزان‌تر می‌فروشند.
جان تصمیم می‌گیرد محصولات خود، یعنی شیرینی‌های تازه پخته شده را با نرخی ارزان‌تر از قنادی گران قیمت، اما گران‌تر از سوپرمارکت‌ها بفروشد و برای آن تبلیغ کند. برخی از محصولات قنادی او «انعطاف تقاضا» ندارند و بنابراین قیمت توسط رقابت بازار تعیین می‌شود. یکی دیگر از عواملی که بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد، قیمت مواد اولیه و آب و برق است. جان قبل از تعیین قیمت برای محصولات خود هزینه‌های ماهانه خاصی را مد نظر قرار داده است.
عرضه و تقاضای کالا
در یک بازار کامل (بازاری که در آن خریداران و فروشندگان آنقدر زیاد و مطلع هستند که انحصار وجود ندارد و نمی‌توان قیمت‌های بازار را دستکاری کرد)، قیمت زمانی تعیین می‌شود که تقاضا و عرضه در تعادل باشند. اگر عرضه بیشتر از تقاضا باشد قیمت کاهش می‌یابد و اگر تقاضا بیشتر باشد قیمت افزایش می‌یابد.
در مثال ما، جان باید با تامین کنندگان خود برای تامین منظم مواد اولیه، آن هم با قیمت معین به نتیجه قطعی برسد.
برای مثال، فرض کنید که کلوچه بلوبری در قنادی جان تقاضای زیادی دارد. او بلوبری بیشتری به تامین کننده خود سفارش می‌دهد، اما تامین کننده نمی‌تواند بلوبری را از کشورهای دیگر وارد کند که باعث کمبود منابع می‌شود. حالا جان باید بلوبری را از تامین کننده دیگری با قیمت‌های بالاتر خریداری کند. او مجبور است قیمت کلوچه بلوبری را در قنادی خود با حاشیه کمی افزایش دهد یا متحمل ضرر شود. اینگونه است که تغییر در عرضه و تقاضا می‌تواند بر قیمت تأثیر بگذارد.
تولید، هزینه و درآمد
پس از در نظر گرفتن هزینه‌ها و انتخاب موقعیت مکانی مغازه قنادی، جان باید محاسبه کند که برای تامین هزینه‌های خود چه تعداد محصول باید بفروشد. او باید تمام «هزینه های غرق شده» و هزینه های عملیاتی را در نظر بگیرد. سپس می‌تواند از سود به دست آمده برای سرمایه گذاری مجدد در کسب و کار خود استفاده کند.
ساختارهای بازار: رقابت و انحصار
فرض کنید جان در اقتصادی فعالیت می‌کند که موانع برای ورود به یک بازار کم است و دولت از کسب و کارهای کوچک و نوپا در برابر بازیگران بزرگ بازار حمایت می‌کند.
جان محصولات منحصر به فردی ارائه می‌کند. او طبق اصول بخش بندی بازار، مخاطب هدف خود را مشخص کرده است و قصد دارد در کنار خدمات رسانی به مشتریان و افرادی که پا به قنادی او می‌گذارند، به درخواست‌های مشتریان تجاری، یعنی کسب و کارهایی که مشتری او می‌شوند پاسخ دهد. این کار جان باعث می‌شود تا نسبت به رقبای خود تمایز پیدا کند و به کسب و کار جان یک مزیت رقابتی در این بازار می‌دهد.
بازار کار
جان به تنهایی نمی‌تواند از پس این کار برآید! او به کارکنانی متعهد و سخت کوش نیاز دارد که ماهر باشند و به همان اندازه از پخت و پز لذت ببرند. او ممکن است مجبور شود قنادی را در دو شیفت اداره کند. همچنین به یک باریستا، یک صندوق دار، یک نظافتچی و یک شیرینی پز نیاز دارد. از آنجایی که بازار کار ممکن است آنچه را و افرادی را که جان به دنبال آن‌ها است ارائه دهد، اما او باید خود را با انتظارات پولی و حقوق و دستمزد آن‌ها سازگار کند. این امر ممکن است بر هزینه های تولید او تأثیر بگذارد.
شکست بازار
این امکان وجود دارد که محصولات قنادی جان با سطح قیمت‌هایی که برای آن‌ها تعیین کرده است با استقبال کافی روبه‌رو نشود، یعنی تقاضا به اندازه کافی نداشته باشد یا جان با نبود نیروی کار ماهر مواجه شود. این امر ممکن است باعث فروش کمتر در قیمت‌های پیشنهادی شود.
شاید شما هم متوجه شده باشید که بسیاری از کسب و کارهای کوچک در طول همه گیری کرونا آسیب زیادی دیدند. کسب و کارها قادر به پرداخت حقوق به کارکنان خود نبودند زیرا تولید و فروش وجود نداشت. در چنین مواردی، دولت‌ها می‌توانند مداخله کنند و به اصلاح شکست بازار کمک نمایند.
توزیع ثروت
نابرابری درآمد می‌تواند یک موضوع نگران کننده برای کسب و کارهای کوچک باشد. جان مخاطب هدف و بخش بازار خود را تعیین کرده است. مشتریان او حاضرند برای محصولات با کیفیت قنادی جان حتی هزینه بیشتری پرداخت کنند. اما اگر نابرابری درآمد افزایش یابد، ممکن است جان مشتریان خود را از دست بدهد یا مجبور شود قیمت محصولات خود را کاهش دهد.
مثال هایی از اقتصاد خرد در زندگی واقعی
از تحلیل بالا مشهود است که اقتصاد خرد نحوه تصمیم گیری صاحبان کسب و کارها را کنترل می‌کند. برای درک بهتر مفهوم اقتصاد خرد و ارکان آن، نمونه‌هایی واقعی از دنیای تجارت را ذکر می‌کنیم.
مثال هایی از شکست بازار
شکست بازار در تغییرات آب و هوایی
منظور از تغییرات آب و هوایی، تغییرات قابل توجه اقلیمی در یک دوره زمانی کوتاه است. گازهای گلخانه‌ای محصول جانبی بسیاری از فرآیندهای صنعتی هستند. برخی از اثرات تغییرات آب و هوایی گرم شدن کره زمین، افزایش سطح آب دریاها، طوفان و تخریب لایه اوزون است.
صنایع مختلف در سراسر جهان در کاهش گازهای گلخانه‌ای و توقف تغییرات آب و هوایی شکست خورده‌اند. این یک شکست بازار محسوب می‌شود. دلایل این شکست بازار، فقدان اطلاعات یا آگاهی در مورد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، اثرات شبکه‌ای و فقدان انگیزه برای نوآوری با استفاده از محصولات و فرآیندهای بدون کربن است. البته برخی از دولت‌ها گام‌های مثبتی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی، مانند ترویج استفاده از خودروهای الکتریکی برداشته‌اند.
شکست بازار در حوزه سلامت و بهداشت
دولت‌ها باید به بخش سلامت و بهداشت توجه خاصی داشته باشند و ارائه خدمات مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی ایمن و مقرون به صرفه را برای همه افراد تضمین کنند. با این حال، مقررات و استانداردهای بالا موانعی را برای ورود به این بازار ایجاد می‌کند. این مسئله ممکن است منجر به ایجاد انحصار در حوزه مراقبت‌های بهداشتی و درمان شود. همچنین ممکن است اثرات خارجی منفی وجود داشته باشند که بازار را مختل کنند. همه افراد و گروه‌ها در حوزه سلامت و بهداشت نقش مهمی ایفا می‌کنند. اگر هر گروهی، مثلاً پرستاران، دست به اعتصاب بزنند، بازار شکست خواهد خورد.
شکست بازار در حوزه مسکن
بازار مسکن می‌تواند به دلیل هزینه‌های بالای مسکن، عدم تحرک جغرافیایی، عوامل محیطی و بی خانمانی شکست بخورد. به عنوان مثال، بحران مالی سال 2008 در انگلستان، با حذف یا تغییر برخی مقررات در بازار مسکن آغاز شد. در آن سال، کسانی که سابقه اعتباری ضعیفی داشتند یا اصلا سابقه اعتباری نداشتند اجازه یافتند تا وام مسکن دریافت کنند. بسیاری شروع به نکول در پرداخت وام مسکن کردند و کل سیستم فروپاشید.
مثالی از تبعیض قیمت: بلیت هواپیما
تمایز یا تبعیض قیمت در بلیت هواپیما یک مثال واقعی از اقتصاد خرد است. صنعت هواپیمایی هنگام تعیین قیمت بلیت‌ها از روش‌های تبعیض قیمت و قیمت گذاری پویا استفاده می‌کند. هر دوی این استراتژی‌ها تحت تأثیر عوامل اقتصاد خرد قرار دارند.
استراتژی تبعیض قیمت، قدرت خرید مشتریان، تقاضا برای یک بلیت خاص، و زمان پرواز (خواه تعطیلات آخر هفته یا زمان‌های غیرمتعارف) را در نظر می‌گیرد. بسیاری از خطوط هوایی برای صندلی‌هایی با فضای بیشتر یا کلاس تجاری بالاتر هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.
قیمت گذاری پویا داده‌های بازار را در زمان خرید و تهیه بلیت در نظر می‌گیرد. این داده ها شامل قیمت رقبا، زمان رزرو، رفتار مشتری و صندلی‌های باقی مانده در هواپیما می‌شود.
مثال هایی از ساختار بازار
بازار ایده آل، بازاری آزاد و بدون هیچ گونه مانعی برای ورود، با تعداد فروشندگان و خریداران زیاد است. اما در دنیای واقعی بازارها با ایده آل فاصله زیادی دارند. بیایید چند نمونه از ساختارهای بازار در بریتانیا را بررسی کنیم.
حق انحصار در انگلستان
شرکتی که بیش از 25 درصد از سهم بازار را در اختیار دارد به عنوان شرکتی با قدرت انحصاری تعریف می‌شود. در بریتانیا، شرکت‌های بزرگ فناوری مانند اپل، گوگل، مایکروسافت، فیس بوک و آمازون دارای انحصار هستند. به عنوان مثال، گوگل 70 درصد از سهم بازار موتورهای جستجو را کنترل می‌کند.
دولت انگلستان رقابت در بازار را ترویج می‌دهد. این موضوع به پایین نگه داشتن قیمت‌ها و کنترل کیفیت محصولات کمک می‌کند. ممکن است دولت مقرراتی در مورد ادغام شرکت‌ها وضع کند یا موانع ورود را کاهش دهد. همچنین، دولت انگلستان با ملی کردن، وضع قوانین استخدامی و مقررات قانونی برای تامین کنندگان، از کارکنان و تامین کنندگان در برابر سوء استفاده از اختیارات انحصاری محافظت می‌کند.
رقابت و قدرت بازارها
در انگلستان، سازمان رقابت و قدرت بازارها (CMA) برای کمک به مصرف کنندگان به منظور اطمینان از رقابت مناسب ایجاد شده است. CMA برای جلوگیری از انحصار، محافظت از مشتریان در برابر رویه‌های ناعادلانه بازارها و مبارزه با کارتل‌های بازارها، بر ادغام شرکت‌ها نظارت می‌کند.
یک نمونه از نحوه عملکرد CMA مربوط به تحقیقاتی می‌شود که در مورد مدیریت آمازون و گوگل و پیشنهادات و بازخوردهای جعلی که برای برخی محصولات و خدمات این دو شرکت بزرگ در پلتفرم‌های آن‌ها دیده می‌شد انجام گرفت. این کار برای محافظت از منافع مصرف کنندگان و جلوگیری از سواستفاده‌های احتمالی بود.
مثالی از نابرابری درآمد در بریتانیا
در سال 2018 شهر لندن به عنوان ثروتمندترین شهر اروپای شمالی شناخته شد. اما در فهرستی که از فقیرترین شهرهای اروپای شمالی ارائه شد، 9 شهر از 10 شهر اول لیست، در بریتانیا قرار داشتند.
دلایل متعددی برای نابرابری درآمد در بریتانیا وجود دارد، مثل سوگیری مهارت‌های ناشی از تغییرات تکنولوژیکی و آموزشی، افزایش سهم درآمد سرمایه، مالیات، دستمزد مدیران و پاداش‌ها، افزایش مقیاس فقر در کار، افزایش نابرابری‌های شهری – روستایی، نابرابری‌های اقتصادی منطقه‌ای، جهانی شدن و…
طبق آمارها، در بریتانیا، 1 درصد از ثروت خانواده‌های ثروتمند 230 برابر بیشتر از 10 درصد خانواده‌های کم درآمد است.
اهمیت اقتصاد خرد
اقتصاد خرد را می‌توان از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت دانست:
- اقتصاد خرد برای بررسی مشکلات اقتصادی، هم در سطح کلان و هم در سطح واحدهای انفرادی بسیار موثر و مفید است.
- اقتصاد خرد مکمل اقتصاد کلان است.
- شرکت‌ها و سازمان‌ها با استفاده از اقتصاد خرد می‌توانند تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.
- آگاهی از اقتصاد خرد به تجزیه و تحلیل مشکلات و رفع آن‌ها کمک می‌کند.
- با علم اقتصاد خرد می‌توان در حوزه مالیات راهکارهای موثری ایجاد کرد.
- مدیران کسب و کارها می‌توانند با تجزیه و تحلیل میزان عرضه و تقاضا و هزینه‌ها و درآمدهای حاصل از فروش محصولات و خدمات، سود خود را به حداکثر برسانند.
- شیوه‌های قیمت گذاری محصولات و خدمات را ساده‌تر و مطمئن‌تر می‌کند.
- با کمک اقتصاد خرد می‌توان فرمول‌هایی برای سیسات‌های اقتصادی تعریف کرد.
منبع: studysmarter
