افراد بسیاری با ایده‌های درخشان و خلاقانه وجود دارند که تلاش می‌کنند کسبوکار خود را راه‌اندازی کنند؛ اما بسیاری از آنها به‌دلیل عدم آشنایی با روش های تامین سرمایه برای کسب و کار، بر اثر فشارهای مالی مجبور می‌شوند فعالیت‌های خود را متوقف کنند. یکی از مهم‌ترین عواملی که به رشد کسبوکار این افراد کمک می‌کند، تامین سرمایه است. سرمایه کسب‌و‌کارهای نوپا می‌تواند از منابع مختلفی تامین شود که با توجه به شرایط ناپایدار اقتصادی، توصیه می‌کنیم از چند منبع برای تامین سرمایه استفاده کنید.
در این مطلب از گروه نرم افزار حسابداری محک، به روش های تامین سرمایه برای کسب و کار می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
1. جذب سرمایه‌گذار
اولین مورد از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار، جذب یک سرمایه‌گذار است. می‌توانید اعتماد سرمایه‌گذار را جلب کنید و با او توافق کنید که وقتی کسب‌و‌کارتان به سوددهی رسید، بخشی از سهام یا سود کسبوکار را در اختیار او بگذارید. این سرمایه‌گذار می‌تواند یک سرمایه‌گذار فرشته، سرمایه‌گذار خطرپذیر یا حتی از مشتریان شما باشد.
سرمایه‌گذاران فرشته
سرمایه‌گذار فرشته (Angel investors) ممکن است یک کارآفرین موفق باشد که با پول شخصی خود روی کسب‌و‌کارتان سرمایه‌گذاری کند. آنها معمولا در حیطه تخصصی‌شان سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ مگر اینکه ایده شما آنقدر برایشان جذاب باشد که آنان را متقاعد سازد از حیطه تخصصشان خارج شوند. البته با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران فرشته از سرمایه شخصی خود استفاده می‌کنند، راحت‌تر می‌توان آنها را متقاعد کرد تا از کسب‌و‌کارتان حمایت و پشتیبانی کنند.
سرمایه‌گذاران خطرپذیر
استفاده از سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Venture Capital) یکی دیگر از از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار است. منابع مالی سرمایه‌گذاران خطرپذیر، از سرمایه افراد و شرکت‌های دیگر تشکیل شده است؛ به همین دلیل قادر هستند مبلغ بیشتری از سرمایه‌گذاران فرشته روی کسب‌و‌کارتان سرمایه‌گذاری کنند. از طرف دیگر، سرمایه‌گذاران خطرپذیر ریسک بیشتری از سرمایه‌گذاران فرشته متحمل می‌شوند؛ چرا که این سرمایه متعلق به افراد و ارگان‌های دیگر است.
این گروه از سرمایه‌گذاران روی کسب‌وکارهایی با پتانسیل موفقیت بالا سرمایه‌گذاری می‌کنند و به معیارهای مختلفی از جمله ابعاد شرکت، خط محصول و … توجه می‌کنند. همچنین به دلیل ریسک بیشتری که برای آنان وجود دارد، سرمایه‌گذاران خطرپذیر بیشتر روی کسب‌وکارهایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که بخشی از مسیر رشد خود را طی کرده‌اند و حتی به سودآوری رسیده‌اند.
می‌توانید سرمایه‌گذاران فرشته و خطرپذیر را در رویدادهای مختلف اکوسیستم کارآفرینی پیدا کنید و با آنها ارتباط برقرار کنید. نکته مهم این است که باید نهایت تلاش خود را بکنید تا آنها را تحت تأثیر قرار دهید. یک ارائه قوی به سرمایه‌گذار (Pitch Deck) می‌تواند آنها را متقاعد سازد تا روی استارتاپ شما سرمایه‌گذاری کنند.
مشتریان
از دیگر روش های تامین سرمایه برای کسب و کار پیش‌فروش محصولاتتان به مشتریان است. مشتریان شما نیز می‌توانند یک سرمایه‌گذار باشند؛ به این صورت که ابتدا محصولتان را به آنها بفروشید تا بتوانید هزینه‌ها را تامین کنید، سپس محصول خود را تولید کرده و به دست مشتری برسانید. بنابراین تلاش کنید تا با مشتریانتان ارتباط خوبی برقرار کنید و کسب‌و‌کارتان را به آنها معرفی کنید. همچنین می‌توانید در ازای پیش‌فروش، امتیازاتی به مشتریانتان بدهید.
2. سرمایه‌گذاری جمعی
سرمایه‌گذاری جمعی نیز یکی از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار است. در مدل سرمایه‌گذاری جمعی (Crowdfunding)، سرمایه شما از چندین سرمایه‌گذار اما با مبلغ کم‌تر تامین می‌شود.
در این مورد از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار ممکن است صدها یا هزاران نفر با مبالغ مختلف از ۱۰۰ هزار تومان گرفته تا ۱میلیارد تومان روی کسبوکار شما سرمایه‌گذاری کنند. جذب سرمایه با این روش، معمولا از طریق وبسایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد. انواع روش‌های سرمایه‌گذاری جمعی عبارتند از:
- رایگان یا اهدایی: سرمایه‌گذاران در روش رایگان یا اهدایی، انتظار سود ندارند. مانند افراد خَیری که در ساخت یک مدرسه مشارکت می‌کنند؛
- پاداش: در این روش، کسبوکار در ازای دریافت سرمایه به سرمایه‌گذار پاداش می‌دهد؛ مانند ارائه کد تخفیف برای محصولات؛
- وام: در سرمایه‌گذاری جمعی به‌صورت وام، کسبوکار متعهد می‌شود تا در زمان مشخص، اصل پول سرمایه‌گذاران را همراه با بهره به آنان باز گرداند؛
- سهام: در این روش سرمایه‌گذاران بر حسب مبلغی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند، درصدی از سهام آن را دریافت می‌کنند.
3. مشارکت دوستان و آشنایان در کسب و کار
معمولا افرادی که در ابتدای مسیر حاضر می‌شوند از شما حمایت مالی کنند، دوستان و خانواده شما هستند. از این روش نمی‌توانید انتظار مبلغی کلان داشته باشید؛ برای همین، این روش تنها برای راه‌اندازی اولیه کسب‌و‌کارهای کوچک جوابگو خواهد بود. البته موارد استثنا نیز وجود دارد؛ برای مثال جف بزوس (Jeff Bezos) خانواده خود را متقاعد کرد که مبلغ ۳۰۰ هزار دلار روی کسب‌و‌کارش سرمایه‌گذاری کنند و به این ترتیب، توانست یکی از بزرگترین کسب‌و‌کارهای دنیا را راه‌اندازی کند. در این مورد از از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار می‌توانید با افراد خانواده و دوستان‌تان به‌صورت کتبی توافق کنید که بخشی از سود کسب‌و‌کارتان را به آنها اختصاص دهید.
4. بوت‌استرَپ یا خودگردانی
یک روش بسیار خوب از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار، استفاده از سرمایه شخصی یا بوت‌استرپ (Bootstrap) است. بسیاری از افراد، سرمایه‌گذاری شخصی را یکی از بهترین راههای تامین مالی برای کسب و کار می‌دانند؛ چرا که نیاز نیست تا سرمایه‌گذار دیگری را متقاعد کنید، نگرانی برای پرداخت اقساط و بدهی ندارید و می‌توانید تمامی تصمیمات را خودتان بدون دخالت سرمایه‌گذار یا شخص دیگری اتخاذ کنید. اگر پس‌انداز یا سرمایه کافی دارید توصیه می‌کنیم از این روش استفاده کنید و اگر کارمند هستید، با سرمایه‌گذاری شخصی قادر خواهید بود درآمد ثابت‌تان را صرف راه‌اندازی کسبوکار خودتان کنید و همزمان امنیت مالی خود را نیز حفظ کنید.
5. گرفتن وام، از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار
این روش ریسک بالایی دارد؛ چرا که شما هنوز به درآمد نرسیده‌اید و علاوه بر پرداخت هزینههای کسبوکار مانند اجاره دفتر کار، حقوق کارکنان و … برای پرداخت اقساط نیز تحت فشار قرار می‌گیرید. اگر هیچ‌یک از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار برایتان مقدور نیست، توصیه می‌کنیم وامی کم‌بهره با حداقل مبلغ ممکن مانند وام خوداشتغالی که بهره‌ای بین ۴ تا ۱۰ درصد دارد و بازپرداخت آن بین ۴ تا ۵ سال است بگیرید.
6. شتابدهنده‌ها
مورد بعدی از روش های تامین سرمایه برای کسب و کار، استفاده از مراکز شتابدهنده است. شتابدهنده‌ها همانطور که از نامشان مشخص است، به رشد سریع‌تر استارتاپ‌ها کمک می‌کنند. مراکز شتابدهنده علاوه بر منابع مالی، می‌توانند شبکه ارتباطی قوی و آموزش‌های مورد نیاز برای رشد کسبوکار نوپا را تامین کنند تا به سوددهی برسد. این حمایت‌ها تا مدت زمان مشخصی ادامه دارد و پس از آن طبق قرارداد، بخشی از سود یا سهامتان به شرکت شتابدهنده تعلق می‌گیرد.
۷. مراکز رشد
اگر کسب‌و‌کارتان در مرحل ایده قرار دارد، استفاده از امکانات مراکز رشد می‌تواند گزینه ایدئالی در بین روش های تامین سرمایه برای کسب و کار باشد. در این مراکز علاوه بر جذب سرمایه، می‌توانید تیم‌سازی کرده و حتی مشتریان اولیه خود را جذب کنید. مراکز رشد برای شما فضای کار مناسب و آزمایشگاه برای انجام طرح‌های علمی و تحقیقاتی فراهم می‌کنند و با حمایت‌هایی از جمله مربی‌گری و منتورینگ، به شما را در پایه‌گذاری کسب‌و‌کارتان کمک می‌کنند.
تفاوت شتاب دهنده و مرکز رشد
مراکز رشد و شتابدهنده‌ها شباهت‌های زیادی دارند؛ برای همین ممکن است تشخیص آنها از یکدیگر دشوار باشد. در ادامه قصد داریم به چند مورد از تفاوت‌های آنها اشاره کنیم تا بر حسب نیازتان تشخیص دهید کدام‌یک از این روش های تامین سرمایه برای کسب و کار برای شما مناسب‌تر است.
مراکز رشد
شتابدهنده
در ازای ارائه خدمات، در سود یا سهام کسبوکار شریک نمی‌شوند.
طبق قرارداد، درصدی از سود یا سهام شرکت را برمی‌دارند.
بدون دخالتی در جزئیات استارتاپ، حمایت‌های مادی و معنوی خود را ارائه می‌دهند.
با ورود بر جزئیات کاری، با کمک منتورها و مدیریت بر استارتاپ، تلاش می‌کنند تا کسبوکار سریع‌تر به سوددهی برسد.
بیش از ۱ سال و حداکثر تا ۵ سال فرصت دارید تا از امکانات مراکز رشد استفاده کنید.
در بازه زمانی حدود ۳ تا ۶ ماه از کسب‌و‌کارتان حمایت می‌کنند.
۸. صرفه‌جویی در هزینه‌ها
فارغ از اینکه کسبوکار شما نوپا است یا مدت زیادی است که به سوددهی رسیده، باید منابع مالی لازم برای رشد و توسعه کسبوکار و تامین هزینههای جاری را فراهم کنید. در این مطلب تلاش کردیم تا مهم‌ترین روش های تامین سرمایه برای کسب و کار را بیان کنیم تا با توجه به شرایطتان، بهترین راه برای جذب سرمایه را انتخاب کنید. همچنین در مقالات گروه نرم افزاری محک، راهنمای جامعی برای راه اندازی اصناف تهیه کردیم که گام‌به‌گام به شما کمک می‌کند کسبوکار خود را راه‌اندازی کرده و بتوانید بودجه مورد نیاز برای راه‌اندازی کسب‌و‌کارتان را برآورد کنید.
