معافیت مالیاتی چیست؟ انواع معافیت های مالیاتی

مالیات عنصری حیاتی در اقتصاد هر کشوری است و به عنوان یکی از منابع اصلی درآمدی دولت برای تأمین هزینه‌هایی مانند بهداشت، آموزش، دفاع و خدمات عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، در برخی موارد دولت‌ها به شخص، سازمان یا شرکت‌هایی خاص معافیت مالیاتی ارائه می‌دهند. معافیت مالیاتی به معنای عدم تحمیل مالیات بر بعضی از درآمدها، اموال و فعالیت‌های اقتصادی است و برای اهداف مختلفی، از جمله تشویق به رشد اقتصادی یا حمایت از گروه‌های خاص جمعیتی، استفاده می‌شود. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک، به تعریف معافیت مالیاتی، معرفی مشاغل معاف از مالیات و نکات مهم در این خصوص می پردازیم.

فهرست مطالب

مالیات چیست؟

قبل از اینکه به بحث در مورد معافیت‌های مالیاتی بپردازیم بهتر است که ابتدا با مفهوم مالیات آشنا شویم. مالیات به معنای مبلغی است که طبق قانون، اشخاص حقیقی و حقوقی باید بابت درآمد یا فعالیت‌های اقتصادی خود به دولت بپردازند. مالیات بخش مهمی از نظام مالی کشورها را تشکیل می‌دهد و منبع اصلی تأمین درآمد دولت‌ها محسوب می‌شود. دولت از محل درآمدهای مالیاتی، هزینه‌های اداره امور عمومی، ارائه خدمات عمومی و زیرساخت‌های عمومی را تأمین می‌کند.

معافیت مالیاتی چیست؟

معافیت مالیاتی به مجموعه‌ای از قوانین مالی گفته می‌شود که در آن، یک شخص یا سازمان از پرداخت بخشی یا کل مالیاتی که باید بر اساس قوانین مالیاتی بپردازد، معاف می‌شود. این مفهوم اهمیت زیادی در حوزه مالیات و اقتصاد دارد و به منظور تنظیم و تعادل بار مالیاتی بر افراد و نهادها، ترویج فعالیت‌های اقتصادی و تحقق اهداف اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این معافیت‌ها ممکن است به صورت موقت یا دائمی و برای اشخاص یا صنایع خاصی اعمال شود.

اهداف معافیت مالیاتی

معافیت مالیاتی بسته به سیاست‌های دولت و اقتصاد کشور می‌تواند با اهداف مختلفی اجرا شود. در ادامه برخی از اهداف معافیت مالیاتی را بررسی می‌کنیم.

تشویق سرمایه‌گذاری: معافیت‌های مالیاتی می‌توانند انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های خاص اقتصاد یا مناطق خاص جغرافیایی ایجاد کنند. برای مثال، معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در مناطق کم‌توسعه یا برای پروژه‌های نوآورانه و تحقیقاتی.

حمایت از گروه‌های خاص: معافیت‌های مالیاتی ممکن است برای حمایت از گروه‌های خاص جمعیتی، مانند سالمندان، معلولین یا خانواده‌های با درآمد پایین، ارائه شوند.

تحقق اهداف سیاستی یا اجتماعی: معافیت‌های مالیاتی می‌توانند برای تحقق اهداف خاص سیاسی یا اجتماعی، مانند حمایت از فعالیت‌های محیط زیستی یا توسعه فرهنگ و هنر، استفاده شوند.

حمایت از سازمان‌های غیرانتفاعی و خیریه: سازمان‌هایی که فعالیت خود را برای اهداف اجتماعی و نه در جهت سودآوری انجام می‌دهند، می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی برخوردار شوند. این معافیت‌ها به این سازمان‌ها کمک می‌کند تا بتوانند منابع بیشتری را به نفع اهداف خود صرف کنند.

تسهیل توسعه اقتصادی: در بعضی موارد، دولت‌ها از معافیت‌های مالیاتی استفاده می‌کنند تا توسعه اقتصادی را در مناطق خاص یا صنایع مشخص تسهیل کنند. این مورد می‌تواند به صورت تشویق سرمایه‌گذاری در صنایع نوپا یا تکنولوژی‌های نوین باشد.

تقلیل بی‌عدالتی مالیاتی: معافیت‌های مالیاتی می‌توانند در کاهش بی‌عدالتی‌های مالیاتی کمک کنند. برای نمونه، معافیت‌هایی که برای خانواده‌هایی با درآمد پایین وجود دارد، می‌تواند به کاهش فشار مالیاتی روی این گروه کمک کند.

انواع معافیت مالیاتی

برای معرفی انواع معافیت مالیاتی در سال 1402، باید فهرست مشاغل معاف از مالیات را بررسی نماییم. این مشاغل معاف از مالیات شامل موارد زیر می‌شوند:

1- معافیت مالیات بر حقوق کارگران و کارمندان

در سال ۱۴۰۲، سقف معافیت مالیات بر حقوق کارگران و کارمندان از ۸ میلیون تومان به ۱۰ میلیون تومان افزایش یافت. این افزایش در راستای حمایت از کارگران و کارمندان و کاهش فشار مالی بر آنها صورت گرفت. بر اساس این قانون کارگران و کارمندانی که میزان حقوق ماهانه آنها از ۱۰ میلیون تومان کمتر باشد، از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت به صورت ماهانه اعمال می‌شود.

برای برخورداری از معافیت مالیات بر حقوق کارگران و کارمندان فرد باید شرایط زیر را داشته باشد:

• کارگر یا کارمند رسمی یا پیمانی در یک شرکت یا سازمان دولتی یا خصوصی باشد.
• میزان حقوق ماهانه او از ۱۰ میلیون تومان کمتر باشد.
• از مزایای غیرنقدی مانند مسکن، بن و غیره استفاده نکند.

در جدول زیر نیز می‌توانید نرخ مالیات و  مبلغ مشمول مالیات حقوق سال 1402 را مشاهده کنید.

2- معافیت هزینه‌های درمان

بر اساس ماده 137 قانون مالیات‌های مستقیم، هزینه‌های درمانی بابت معالجه شخص یا همسر، اولاد، پدر و مادر و برادر و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی، با تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، از پرداخت مالیات معاف است. هزینه‌های درمانی باید توسط موسسه درمانی یا پزشک مقیم ایران دریافت شده باشد. در صورت معالجه در خارج از کشور، باید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تایید کند که امکانات معالجه در داخل کشور وجود ندارد.

3- معافیت فعالیت‌های تولیدی، معدنی و گردشگری

طبق ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد ناشی از فعالیت‌های تولیدی، معدنی و گردشگری از تاریخ اجرای این ماده، از زمان دریافت پروانه بهره‌برداری یا قرارداد، به مدت پنج سال و در مناطق کم‌تر توسعه‌یافته به مدت ده سال مشمول مالیات با نرخ صفر می‌شوند.

معافیت مالیاتی فعالیت‌های تولیدی، معدنی و گردشگری موجب تشویق سرمایه‌گذاری در بخش تولید، معدن و گردشگری، ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی مناطق کم‌تر توسعه‌یافته می‌شود.

شرایط برخورداری از معافیت مالیاتی فعالیت‌های تولیدی، معدنی و گردشگری به شرح زیر است:

• فعالیت‌های مذکور باید در مناطق جغرافیایی مشخصی انجام شوند.
• فعالیت‌های مذکور باید به صورت قانونی انجام شوند.
• فعالیت‌های مذکور باید توسط اشخاص حقوقی غیردولتی انجام شوند.

4- معافیت سود حاصل از تامین مالی پروژه‌ها

معافیت سود حاصل از تامین مالی پروژه‌ها یکی از انواع معافیت‌های مالیاتی است که به اشخاصی که آورده نقدی برای تامین مالی پروژه‌های تولیدی را در قالب عقود مشارکتی فراهم می‌کنند، تعلق می‌گیرد. این معافیت به منظور تشویق سرمایه‌گذاران و حمایت از بنگاه‌های تولیدی در نظر گرفته شده است.

در ماده ۱۳۸ قانون مالیات‌های مستقیم ایران، مواردی در رابطه با معافیت مالیاتی سود مالی پروژه‌ها بیان شده است. طبق این ماده، اشخاصی که آورده نقدی برای تأمین مالی پروژه ـ طرح و سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی را در قالب عقود مشارکتی فراهم نمایند، معادل حداقل سود مورد انتظار عقود مشارکتی مصوب شورای پول و اعتبار از پرداخت مالیات بر درآمد معاف می‌شوند. برای برخورداری از این معافیت، شرایط زیر باید رعایت شود:

• آورده نقدی باید در قالب عقود مشارکتی باشد.
• سود پرداختی باید حداقل سود مورد انتظار عقود مشارکتی مصوب شورای پول و اعتبار باشد.
• پروژه باید تولیدی باشد و به نتیجه رسیده باشد.

5- معافیت مالیات جوایز علمی و پژوهشی

معافیت مالیاتی جوایز علمی و پژوهشی یکی از انواع تشویق‌های دولت برای ترویج فعالیت‌های علمی و پژوهشی در کشور است. بر اساس ماده ۱۴۴ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از جوایز علمی و پژوهشی که به افراد حقیقی یا حقوقی تعلق می‌گیرد، مشمول مالیات با نرخ صفر است. همچنین درآمدهای حاصل از فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی مراکزی که دارای پروانه تحقیق از مراجع ذی‌صلاح می‌باشند نیز از مالیات معاف است. این معافیت شامل جوایز علمی و پژوهشی داخلی و خارجی است که به شرط زیر صورت گیرد:

• جایزه باید به دلیل فعالیت علمی و پژوهشی در راستای تحقق اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران و چارچوب نقشه جامع علمی کشور اعطا شود.
• جایزه باید با تائید شورای پژوهش دانشگاه یا مرکز پژوهش مربوطه باشد.
• جایزه باید به صورت نقد یا غیرنقد باشد.

6- معافیت اختراع و اکتشاف

معافیت مالیاتی اختراع و اکتشاف نیز جزو تشویق‌های دولت برای ترویج فعالیت‌های علمی و پژوهشی در کشور است. بر اساس ماده ۱۴۴ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از حق اختراع یا حق اکتشاف که به مخترعین و مکتشفین تعلق می‌گیرد، به شرط رعایت ضوابط و شرایط خاص، به مدت ده سال از پرداخت مالیات معاف است. این معافیت شامل درآمد ناشی از فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی مراکز دارای پروانه تحقیق از وزارتخانه‌های ذیصلاح نیز است. برای برخورداری از این معافیت، شرایط زیر باید رعایت شود:

• حق اختراع یا حق اکتشاف باید به دلیل فعالیت علمی و پژوهشی در راستای تحقق اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران و چارچوب نقشه جامع علمی کشور اعطا شود.
• حق اختراع یا حق اکتشاف باید با تائید شورای عالی نظام صنفی رشته‌های فنی و مهندسی یا سازمان ثبت اسناد و املاک کشور باشد.
• درآمد حاصل از حق اختراع یا حق اکتشاف باید به صورت نقد یا غیرنقد باشد.

7- معافیت سپرده‌های بانکی

معافیت مالیاتی سپرده‌های بانکی یک موضوع مهم و پیچیده در قانون مالیات است. بر اساس ماده 145 قانون مالیات های مستقیم سود دریافتی به هر عنوان در هر یک از موارد زیر از پرداخت مالیات معاف است:

1- سود متعلق به سپرده‌های مربوط به کسور بازنشستگی و پس‌انداز کارمندان و کارگران نزد بانک‌های ایرانی در حدود مقررات استخدامی مربوطه.

2- سود یا جوائز متعلق به حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌های مختلف نزد بانک‌های ایرانی یا موسسات اعتباری غیربانکی مجاز. این معافیت شامل سپرده‌هایی که بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیربانکی مجاز نزد هم می‌گذارند نخواهد بود.

3- جوائز متعلق به اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه.

4- سود پرداختی بانک‌های ایرانی به بانک‌های خارج از ایران بابت اضافه برداشت (اوردرافت) و سپرده ثابت به شرط معامله متقابل.

5- سود و جوائز متعلق به اوراق مشارکت.

قانون به منظور تشویق شرکت‌ها و بنگاه‌های تولیدی به سرمایه‌گذاری در بازارهای مولد و تولیدی وضع شده است. زیرا در گذشته، بسیاری از شرکت‌ها منابع خود را در حساب‌های بانکی نگه داشته و از سود آن استفاده می‌کردند، که این باعث کمبود منابع در بازار سرمایه و کاهش تولید و رشد اقتصادی می‌شد. با حذف معافیت مالیاتی سود سپرده بانکی، شرکت‌ها تحت فشار قرار گرفته و مجبور خواهند شد که منابع خود را به سمت بازار سرمایه، صادرات، تحقیق و توسعه جابجا کنند. این امر باعث بهبود روند تولید، افزایش رقابت، کاهش نرخ بهره، تورم و در نهایت رشد اقتصادی خواهد شد.

8- معافیت جهیزیه و مهریه

معافیت مالیاتی جهیزیه و مهریه یکی از انواع معافیت‌های مالیاتی است که به افرادی که اقدام به ازدواج و تشکیل خانواده می‌کنند، تعلق می‌گیرد.  طبق ماده ۱۴۴ قانون مالیات‌های مستقیم، جهیزیه منقول و مهریه اعم از منقول یا غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است.

جهیزیه

جهیزیه منقولی است که توسط خانواده عروس به عنوان هدیه به او و همسرش داده می‌شود. جهیزیه می‌تواند شامل لوازم خانگی، لوازم شخصی، وسایل تزئینی و هر چیز دیگری باشد که برای زندگی مشترک عروس و داماد مورد نیاز است.

مهریه

مهریه مالی است که توسط داماد به همسرش به عنوان هدیه داده می‌شود. مهریه می‌تواند به صورت نقدی، سکه، طلا، ملک، خودرو و هر چیز دیگری باشد.

برای برخورداری از معافیت مالیاتی جهیزیه و مهریه، هیچ شرط خاصی وجود ندارد. همه افرادی که جهیزیه دریافت می‌کنند یا مهریه می‌پردازند، از این معافیت بهره‌مند می‌شوند.

9- معافیت عبور ترانزیت کالاها

بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم کالاهایی که به صورت ترانزیت از ایران عبور می‌کنند و بدون تغییر در ماهیت یا انجام کاری بر روی آن صادر می‌شوند، از پرداخت مالیات و عوارض معاف هستند اما درآمد حمل و نقل کالاهای وارداتی مشمول مالیات و عوارض است. این معافیت به منظور تسهیل حمل و نقل بین‌المللی و افزایش جذابیت ایران به عنوان یک مسیر ترانزیت بین شرق و غرب در نظر گرفته شده است. برای برخورداری از این معافیت، شرایط زیر باید رعایت شود:

• کالا باید با مجوز رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت وارد گمرک شود.
• کالا باید ظرف مدت 90 روز از تاریخ ورود به گمرک، خارج شود.
• کالا باید با همان نوع وسیله نقلیه که وارد شده است، خارج شود.
• کالا باید با همان بسته‌بندی و بارنامه که وارد شده است، خارج شود.
• کالا باید در همان حالت فیزیکی و شیمیایی که وارد شده است، خارج شود.

10- معافیت فعالیت‌های کشاورزی

بر اساس ماده 133 قانون مالیات‌های کشور، تمام درآمدهای مربوط به صندوق حمایت از توسعه در بخش‌های عشایری، کشاورزی، روستایی، کارگری، صیادان، کارمندی، دانشجویان و اتحادیه‌های مرتبط از پرداخت مالیات معاف هستند. همچنین وجوه دریافتی از بیمه بابت جبران خسارت وارده به این فعالیت‌ها نیز معاف از مالیات است.

11- معافیت حقوق افراد شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته

طبق ماده 92 قانون مالیات‌های مستقیم، پنجاه درصد مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته طبق فهرست سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بخشیده می‌شود. این معافیت شامل حقوق و مزایای نقدی و غیرنقدی شاغلان است و مالیات باقی دریافتی‌ها از جمله حق التدریس کامل کسر می‌شود. همچنین، لازم است کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته، گواهینامه تأیید شده از سازمان تأمین اجتماعی را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند

12- معافیت فعالیت‌های آموزشی

طبق ماده 134 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از فعالیت‌های آموزشی مدارس غیرانتفاعی، مهدهای کودک، آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی و همچنین درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی، از پرداخت مالیات معاف هستند. علاوه بر این فعالیت‌های آموزشی که در مناطق کمتر توسعه یافته یا روستاها انجام می‌شود، نیز مشمول معافیت مالیاتی است.

13- معافیت فعالیت بخش‌های تعاونی

معافیت مالیاتی فعالیت بخش‌های تعاونی در راستای حمایت از این بخش و تشویق مردم به مشارکت در فعالیت‌های تعاونی است. مطابق با ماده 133 قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های تعاونی زیر از پرداخت مالیات معاف هستند:

• شرکت‌های تعاونی مصرف کارکنان موسسات دولتی و غیر دولتی
• شرکت‌های تعاونی مسکن کارکنان موسسات دولتی و غیر دولتی
• شرکت‌های تعاونی صیادان
• شرکت‌های تعاونی دانشجویان
• شرکت‌های تعاونی دانش آموزان
• شرکت‌های تعاونی تولیدی روستایی مشروط به اینکه متشکل از ساکنان روستا باشند.

علاوه بر این، درآمد حاصل از فعالیت‌های تولیدی و معدنی در بخش‌های تعاونی و خصوصی از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج به میزان 80 درصد و به مدت چهار سال از پرداخت مالیات معاف است.

سود ابرازی شرکت‌های تعاونی و خصوصی که برای توسعه یا تکمیل واحدهای موجود صنعتی و معدنی مصرف می‌شود، تا 50 درصد معاف از پرداخت مالیات می‌شود. این معافیت به منظور حمایت از سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعتی و معدنی و همچنین افزایش بهره‌وری این بخش‌ها ارائه شده است.

شرایط برخورداری از معافیت مالیاتی فعالیت بخش‌های تعاونی عبارتند از:

• شرکت‌های تعاونی باید دارای مجوز فعالیت از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باشند.
• شرکت‌های تعاونی تولیدی و معدنی باید دارای پروانه بهره‌برداری از وزارت صنعت، معدن و تجارت باشند.

14- معافیت بخش صادرات

طبق ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم، صد درصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی و بیست درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر می‌شود. فهرست مواد خام و کالاهای نفتی به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت و نفت و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

15- معافیت صنایع دستی

معافیت مالیاتی صنایع دستی یکی از حقوقی است که در ماده 142 قانون مالیات‌های مستقیم به اشخاص حقیقی و حقوقی که در زمینه تولید فرش دستباف و صنایع دستی فعالیت دارند، اعطا شده است. مدت زمان معافیت مالیاتی برای تولیدکنندگان صنایع دستی بدون محدودیت است. شرط لازم برای برخورداری از معافیت مالیاتی داشتن مجوز فعالیت از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است و فعالیت‌های خارج از حوزه مجوز شامل معافیت نمی‌شوند.

16- معافیت فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد تجاری- صنعتی

طبق ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران، اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق آزاد مشغول به فعالیت‌های اقتصادی هستند، با توجه نوع فعالیت اقتصادی از تاریخ بهره‌برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود. شرط لازم برای برخورداری از معافیت مالیاتی داشتن مجوز فعالیت از سازمان منطقه آزاد است و فعالیت‌های خارج از حوزه مجوز شامل معافیت نمی‌شوند.

17- معافیت مالیات فعالیت‌های فرهنگی و هنری

معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری یکی از حقوقی است که قانون مالیات‌های مستقیم به اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای مجوز فعالیت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند، اعطا کرده است. این معافیت به موجب بند (ل) ماده ۱۳۹ قانون مذکور در سال ۱۳۸۰ تصویب شده و همچنان در جریان است. برخی از فعالیت‌های مشمول معافیت عبارتند از:

• انتشارات و نشر کتاب
• تولید و اشاعه خبر و اطلاع رسانی
• برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، مسابقات، نقد و بررسی آثار فرهنگی و هنری
• تولید، نمایش، تکثیر، توزیع و فروش آثار سینمایی، سمعی و بصری، موسیقایی، هنر نمایشی، هنرهای تجسمی
• احیاء و مرمت آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی

علاوه بر معافیت های مالیاتی، سازمانامور مالیاتی کشور انواع مختلفی از تشویق های مالیاتی مانند تبصره ماده 100 تصویب کرده اند که به مودیان در کاهش مالیات پرداختی کمک قابل توجهی می کند. برای کسب اطلاعات در مورد تبصره ماده 100 اینجا را کلیک کنید.

شرط برخورداری از معافیت مالیاتی چیست؟

برای برخورداری از معافیت مالیاتی شرایط و ضوابط خاصی وجود دارد که ممکن است با توجه به نوع فعالیت، شخص، منبع درآمد، منطقه جغرافیایی و… تغییر کند. برخی از شرایط عمومی برای برخورداری از معافیت مالیاتی عبارتند از:

1- ارائه اظهارنامه مالیاتی: اکثر معافیت‌های مالیاتی نیازمند ارائه اظهارنامه مالیاتی منظم و به موقع هستند. اظهارنامه باید شامل اطلاعات صحیح و دقیق در مورد درآمد و هزینه‌های شما باشد. ارائه اطلاعات نادرست ممکن است منجر به مشکلات مالیاتی شود.

برای مثال در اجرای حکم تبصره (2) ماده (119) قانون برنامه پنج‌ساله پنجم طرح توسعه، برای برخورداری از معافیت مالیاتی، باید اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی تسلیم شود.

2- دارابودن پروانه یا مجوز از مراجع ذیربط: برخی از معافیت‌های مالیاتی به شرط داشتن پروانه یا مجوز خاص صادر شده توسط مراجع قانونی معتبر مرتبط با فعالیت شما اعمال می‌شوند. به عنوان مثال، در برخی موارد برای برخورداری از معافیت مالیاتی در حوزه کشاورزی، لازم است دارای پروانه بهره‌برداری از جهاد کشاورزی باشید.

طبق ماده 133 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد شرکت‌های تعاونی مصرف کارکنان موسسات دولتی و غیر دولتی از پرداخت مالیات معاف است. این معافیت به این شرط تعلق می‌گیرد که شرکت تعاونی دارای مجوز فعالیت از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باشد.

3- پرداخت به حساب‌های بانکی دولتی: در برخی موارد، برای برخورداری از معافیت مالیاتی، لازم است پرداخت حق‌بهره به صورت نقد، چک، سفته یا حواله به حساب‌های بانک‌های دولتی انجام شود. این اقدام برای جلوگیری از فرار مالیاتی و افزایش شفافیت در معاملات مالی است.

4- همکاری با بازرسان مالیاتی و ثبت حساب‌ها: برخی از معافیت‌های مالیاتی نیازمند همکاری با بازرسان مالیاتی و ثبت حساب‌های مالیاتی در سامانه‌های مشخص است. این اقدام به نظارت بر عملکرد مودیان و افزایش شفافیت کمک می‌کند.

برای برخورداری از معافیت مالیاتی و قرارگیری در فهرست مشاغل معاف از مالیات می بایست شرایط بالا را احراز کنید.

معافیت مالیات عیدی سال 1402

همانطور که می‌دانیم، عیدی کارگران و کارمندان تا سقف مشخصی از مالیات معاف است و فقط بخشی از آن اگر از این سقف بیشتر باشد، مشمول مالیات می‌شود.

طبق ماده 91 قانون مالیات‌های مستقیم، مبلغ عیدی سالانه، معادل یک دوازدهم معافیت مالیاتی ماده 84 تعیین شده سالانه، از پرداخت مالیات معاف است. این قانون در سال 1398 تصویب شده و از سال 1399 اجرا شده است. سقف معافیت مالیاتی در سال 1402 برابر است با 1,200,000,000 ریال که یک دوازدهم آن برابر است با 100,000,000 ریال.

بنابراین، عیدی‌های تا سقف 100,000,000 ریال در سال 1402 از پرداخت مالیات معاف هستند. اگر مبلغ عیدی بیش از این مقدار باشد، مالیات آن با نرخ 10 درصد محاسبه می‌شود.

تأثیر معافیت‌های مالیاتی بر اقتصاد کشور

دولت‌ها با استفاده از معافیت مالیاتی سعی می‌کنند برخی از اهداف و سیاست‌های خود را در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … پیاده سازی کنند. برخی از این اهداف عبارتند از:

• تشویق به سرمایه گذاری، تولید، صادرات و اشتغال
• حمایت از بخش‌های ضعیف و محروم جامعه
• ترویج فعالیت‌های علمی، پژوهشی، فرهنگی و ورزشی
• حفظ منافع ملی و استراتژیک

اما باید توجه کنیم که معافیت مالیاتی همواره اثرات مثبت ندارد و ممکن است باعث تبعیض و نابرابری نیز شود. بنابراین، لازم است که در دوره‌های زمانی مختلف مشاغل معاف از مالیات و شرایط مختلف معافیت‌های مالیاتی، چرایی و چگونگی آنها مورد بازبینی قرار گیرد.

براساس گزارش‌های منتشر شده، در حال حاضر در کشور حدود ۱۲۰ نهاد، ارگان و بنیاد مختلف فعالیت بسیار وسیع اقتصادی دارند که کنترل یا حسابرسی قانونمند روی عملکردشان وجود ندارد. این شرایط باعث کاهش درآمدهای مالیاتی دولت و پیدایش پدیده‌های منفی مانند انحصار، فساد مالی و افزایش انگیزه فرار مالیاتی شده است.

سخن آخر

در پایان مقاله، می‌توان گفت که معافیت مالیاتی یک مفهوم پیچیده و حیاتی در حوزه مالیات و اقتصاد است که تأثیر گسترده‌ای بر افراد، شرکت‌ها و اقتصاد یک کشور دارد. معافیت مالیاتی به افراد و شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا به صورت قانونی مالیات‌های خود را کاهش دهند یا از پرداخت برخی از مالیات‌ها معاف شوند. با درک دقیق انواع معافیت‌های مالیاتی و مشاغل معاف از مالیات، افراد و کسب‌وکارها می‌توانند تصمیمات مالیاتی خود را به بهترین نحو اتخاذ کرده و از مزایا آن بهره‌مند شوند. همچنین، دولت‌ها نیز با تدابیر مناسب در اعطای معافیت‌های مالیاتی می‌توانند به تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی خود برسند.