امروزه خودرو یکی از ضروری‌ترین ابزارهای زندگی مدرن محسوب می‌شود. خرید و فروش خودروها امری رایج در سراسر جهان است. اما این معاملات مالی بزرگ، مالیات خاصی را نیز به همراه دارد که معمولاً با عنوان “مالیات نقل و انتقال خودرو” شناخته می‌شود. این مالیات توسط دولت‌ها برای معاملات خرید و فروش خودروهای نو و دست دوم وضع می‌شود.
فهرست مطالب
مالیات نقل و انتقال خودرو، نقش مهمی در تامین منابع مالی برای دولت‌ها و تنظیم بازار خودرو ایفا می‌کند. نرخ مالیات بر نقل و انتقال خودرو در کشورهای مختلف متفاوت است و معمولاً بر اساس ارزش خودرو، سال ساخت و… تعیین می‌گردد. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی مالیات نقل و انتقال خودرو می‌پردازیم و نکات مهم در این زمینه را بررسی می‌کنیم.
مالیات نقل و انتقال خودرو چیست؟
مالیات نقل و انتقال خودرو، مالیاتی است که فروشنده خودرو هنگام انتقال مالکیت باید آن را پرداخت کند. این مالیات شامل تمامی خودروهای داخلی و وارداتی می‌شود، به جز خودروهای کشاورزی، راهسازی، معدنی، کارگاهی و شناورها که از آن معاف هستند. پرداخت این مالیات پیش نیاز صدور برگ سبز و تعویض پلاک برای مالک جدید است. علاوه بر آن، دیگر مالیات‌های مرتبط مانند مالیات سالانه خودروهای لوکس و مالیات شهرداری نیز باید پرداخت شوند.
یکی از مهم‌ترین اجزای مالیات نقل و انتقال، مالیات عایدی بر خودرو است که از سال 1402 برای مدیریت بازار و مقابله با واسطه‌گری وضع شد. این مالیات برای فروشندگانی که کمتر از 3 سال مالک خودرو بوده‌اند اعمال و بر اساس زمان نگهداری خودرو، درصدی از مابه‌التفاوت قیمت معامله را شامل می‌شود (30 درصد برای کمتر از 1 سال، 20 درصد بین 1 تا 2 سال و 10 درصد بین 2 تا 3 سال). البته برای هر خانواده تا سقف 4 خودرو، معافیت مالیاتی در نظر گرفته شده است.
چرا باید مالیات خودرو را پرداخت کرد؟
پرداخت مالیات خودرو در زمان خرید و فروش خودرو، یک الزام قانونی و ضروری است. با معرفی برگ سبز خودرو به جای سند، بسیاری از معاملات خرید و فروش خودرو بدون ثبت رسمی و بدون پرداخت مالیات صورت می‌گرفت. به همین دلیل، مالیات نقل و انتقال خودرو وضع شد تا خریداران و فروشندگان ملزم به پرداخت آن باشند. این امر نه تنها درآمدی برای دولت و تأمین هزینه‌های زیرساخت‌های حمل و نقل فراهم می‌کند، بلکه از فرار مالیاتی و عدم رعایت قوانین نیز جلوگیری می‌نماید. پرداخت به موقع این مالیات، انضباط اجتماعی را ارتقا داده و سهم عادلانه مالکان خودرو در استفاده از امکانات عمومی را تضمین می‌کند.
عوامل موثر بر تعیین مالیات نقل و انتقال ماشین
با مطالعه بخش‌های قبل متوجه شدیم که مالیات نقل و انتقال خودرو یکی از انواع مالیات‌ها است که در زمان خرید و فروش یا انتقال مالکیت خودرو باید پرداخت شود. میزان این مالیات بر اساس سه عامل اصلی تعیین می‌گردد. این سه عامل عبارتند از:
- نوع و قیمت خودرو: هرچه ارزش و قیمت خودرو بالاتر باشد، سهم بیشتری از مالیات نقل و انتقال باید پرداخت شود. این امر ناشی از ارزش بالاتر این خودروها است؛ حتی در خرید و فروش خودروهای دست دوم، قیمت آن‌ها عامل تعیین‌کننده‌ای برای مالیات محسوب می‌شود.
- سال تولید خودرو: خودروهای جدیدتر و مدل بالاتر، مشمول مالیات بیشتری در زمان نقل و انتقال هستند. این امر به دلیل ارزش بالاتر خودروهای جدیدتر است.
- محل تولید خودرو (داخلی یا خارجی): خودروهای وارداتی یا خارجی نسبت به خودروهای داخلی مالیات نقل و انتقال سنگین‌تری را متحمل می‌شوند. این امر به منظور حمایت از تولید داخل و نیز جلوگیری از خروج ارز از کشور صورت می‌گیرد.
مالیات نقل و انتقال خودرو صفر
خودروهای صفر نیز همانند سایر خودروها، هنگام نقل و انتقال مالکیت ملزم به پرداخت مالیات می‌باشند. در اکثر موارد، مسئولیت پرداخت این مالیات بر عهده شرکت سازنده، نمایندگی یا کارخانه مونتاژ کننده خودرو است. به این ترتیب که هزینه مالیات نقل و انتقال در قیمت نهایی فروش خودرو صفر لحاظ می‌گردد. با این حال، در موارد خاصی نظیر خرید خودروی لیزینگ شده، ممکن است توافقات متفاوتی میان فروشنده و خریدار حاصل شود. اگر شما از مالک شخصی اقدام به خرید خودروی صفر نمایید، پرداخت مالیات نقل و انتقال بر عهده فروشنده خواهد بود.
مالیات نقل و انتقال خودروهای داخلی و خارجی
ارزش روز خودروهای داخلی جهت محاسبه مالیات نقل و انتقال، توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می‌شود. این ارزش‌گذاری طبق جدول زیر است.خودروهای داخلی سال تولید میزان مالیات سال جاری ۱ درصد ارزش خودرو تولید ۲ تا ۶ سال قبل کاهش سالانه ۱۰ درصد از مالیات تولید ۶ سال پیش و قبل‌تر از آن کاهش ۴۰ درصد از مالیات خودروهای خارجی سال تولید میزان مالیات سال جاری 2 درصد ارزش خودرو تولید ۲ تا ۶ سال قبل کاهش سالانه ۱۰ درصد از مالیات تولید ۶ سال پیش و قبل‌تر از آن کاهش ۴۰ درصد از مالیات
یکی از فاکتورهایی که در هنگام محاسبه مالیات خودرو لحاظ می‌گردد، ارزش وسایل نقلیه است. نحوه محاسبه مالیات انتقال بر مبنای قیمت خودرو به شرح زیر می‌باشد:ارزش خودرو میزان مالیات تا ۱.۵ میلیارد تومان ۱٪ (نسبت به مازاد یک میلیارد تومان) تا 3.۵ میلیارد تومان ۲٪ (نسبت به مازاد ۱.۵ میلیارد تومان) تا 4.۵ میلیارد تومان ۳٪ (نسبت به مازاد ۳ میلیارد تومان) بیشتر از 4.۵ میلیارد تومان ۴٪ (نسبت به مازاد ۴.۵ میلیارد تومان)
نکات مهم در رابطه با مالیات نقل و انتقال خودرو
نکات مهم در رابطه با مالیات نقل و انتقال خودرو به شرح زیر است:
- قانوناً فروشنده خودرو موظف است هنگام انتقال مالکیت، مالیات نقل و انتقال را پرداخت نماید. این مبلغ به حساب خزانه داری کل کشور واریز می‌گردد.
- میزان مالیات به مدت زمانی که خودرو در اختیار مالک قبلی بوده، بستگی دارد. اگر کمتر از 1 سال باشد، 30 درصد اختلاف قیمت خرید و فروش باید پرداخت شود. برای 1 تا 2 سال نگهداری، این میزان 20 درصد و برای 2 تا 3 سال، 10 درصد است.
- عدم پرداخت این مالیات، مانع قانونی انتقال سند و تعویض پلاک خودرو خواهد بود. فرد نمی‌تواند مالکیت خودرو را انتقال دهد.
- افرادی که در گذشته مالیات مزبور را پرداخت نکرده‌اند، با محدودیت‌هایی مانند ممنوعیت خروج از کشور و برخی اقدامات دیگر مواجه می‌شوند.
- از ابتدای سال 1401، روند پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو به صورت الکترونیکی و آنلاین انجام می‌پذیرد تا روند را تسهیل نماید.
در مجموع این مالیات برای کنترل و ثبت نقل و انتقال مالکیت خودروها وضع شده است. عدم پرداخت آن پیامدهای قانونی خواهد داشت.
نحوه استعلام مالیات نقل و انتقال خودرو
برای استعلام مالیات نقل و انتقال خودرو باید به سامانه اینترنتی (https://cartransfer.tax.gov.ir) که توسط سازمان امور مالیاتی کشور راه‌اندازی شده است، مراجعه کرد. بعد از ورود به سامانه بر روی گزینه استعلام پرداخت مالیات کلیک کنید.
در این سامانه دو روش برای استعلام وجود دارد:
- یک روش با استفاده از شناسه استعلام و کد ملی
- و روش دیگر با استفاده از شماره پلاک خودرو و کد ملی.
پس از وارد کردن اطلاعات درخواستی، با کلیک بر روی دکمه استعلام، نتیجه محاسبه مالیات نقل و انتقال به کاربر نمایش داده می‌شود.
نحوه ثبت نام و پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو
برای پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو نیز می‌بایست به سامانه (https://cartransfer.tax.gov.ir) مراجعه کنید. در این سامانه بر روی گزینه اول مودی مالیاتی (فروشنده) کلیک کنید. چنانچه از قبل حساب کاربری سامانه امور مالیاتی دارید می‌توانید با وارد کردن اطلاعات خود، وارد مراحل پرداخت مالیات شوید.
اما چنانچه حساب کاربری ندارید می‌بایست ابتدا در سامانه امور مالیاتی ثبت نام کنید؛ سپس نسبت به ورود اقدام کنید.
بعد از ورود به حساب کاربردی بر روی گزینه مالیات نقل و انتقال خودرو کلیک کنید.
در مرحله بعد، شماره همراه خود را وارد کرده و دکمه ثبت را بزنید. سپس، شماره ملی و کد امنیتی را وارد نموده و روی دکمه ادامه کلیک کنید.
بعد از این مرحله، لازم است مشخصات فردی خود را وارد کرده و روی گزینه ادامه کلیک کنید. در صفحه جدید، با توجه به وضعیت خودرویی که قصد فروش آن را دارید، از بین گزینه‌های “دارای پلاک ملی” و “فاقد پلاک ملی” یکی را انتخاب نمایید. پس از وارد کردن شماره پلاک خودرو، باید کد ملی و تاریخ تولد خود را مجدداً وارد کرده و روی گزینه ثبت کلیک کنید. اگر اطلاعات وارد شده شما با اطلاعات مالک خودرو مطابقت داشته باشد، امکان پرداخت مالیات برای شما فراهم خواهد شد و می‌توانید آن را به صورت آنلاین پرداخت نمایید.
عواقب عدم پرداخت مالیات انتقال خودرو
عدم پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو موجب ایجاد مشکلات قانونی و اداری برای هر دو طرف معامله می‌شود. از جمله عواقب مهم آن، عدم امکان انتقال سند مالکیت و تعویض پلاک خودرو است که نهایتاً فرایند انتقال مالکیت را متوقف می‌کند. قبل از تصویب قوانین جدید، عدم پرداخت این مالیات به عنوان فرار مالیاتی محسوب می‌شد که می‌توانست موجب محدودیت خروج از کشور برای متخلف شود. بنابراین برای پیشگیری از چنین مشکلاتی، ضروری است تا در زمان مقرر، مالیات نقل و انتقال خودرو پرداخت شود تا مراحل انتقال مالکیت بدون هیچ مانعی انجام پذیرد.
سخن آخر
مالیات نقل و انتقال خودرو یکی از عوارض مهمی است که مالکان خودرو در هنگام خرید و فروش باید بپردازند. نرخ این مالیات بر اساس نوع خودرو، سال ساخت، و ارزش آن محاسبه می‌شود. پرداخت به موقع این مالیات الزامی است و در صورت تأخیر، مشمول جریمه خواهید شد.
در این مقاله سعی کردیم به طور کامل به بررسی موضوع مالیات نقل و انتقال خودرو بپردازیم. با مطالعه این مقاله و رعایت نکات ذکر شده، می‌توانید به راحتی فرایند پرداخت این مالیات را انجام دهید.
