مالیات خرید و فروش ارز خارجی یکی از موضوعات مهم مالیاتی است که بر فعالیت‌های اقتصادی افراد و شرکت‌های فعال در این حوزه تأثیر می‌گذارد. این نوع مالیات نه تنها به منظور کنترل فعالیت‌های ارزی و جلوگیری از سودجویی‌های احتمالی است، بلکه نقشی کلیدی در تثبیت اقتصادی و افزایش درآمدهای مالیاتی دولت دارد. با توجه به تغییرات و به‌روزرسانی‌های مداوم در قوانین و مقررات مالیاتی، آگاهی از نحوه ثبت و پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی برای تمامی فعالان اقتصادی و اشخاص حقیقی و حقوقی ضروری است. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی جزئیات و مراحل مختلف ثبت اظهارنامه و پرداخت مالیات ارز خارجی در سال 1403 می‌پردازیم.
فهرست مطالب
مالیات بر خرید و فروش ارز چیست؟
مالیات خرید و فروش ارز، مالیاتی است که در کشور به منظور کنترل بازار ارز و جلوگیری از افزایش قیمت بی‌رویه آن اعمال می‌شود. این مالیات در راستای طرح قانون مالیات بر عایدی سرمایه وضع شده است که هدف اصلی آن شناسایی و محدودکردن فعالیت سوداگران حرفه‌ای در بازار ارز می‌باشد. افزایش شدید قیمت ارز در سال‌های اخیر، کاهش ارزش پول ملی و تأثیرات منفی اقتصادی و معیشتی آن بر مردم، دولت را بر آن داشت تا با اتخاذ این سیاست، از فعالیت‌های سفته‌بازانه و دپوی ارز جلوگیری کند.
افراد سوداگر با خریداری ارز در قیمت‌های پایین و فروش آن در قیمت‌های بالا، موجب افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت ارز می‌شوند. این فعالیت‌ها به صورت قابل‌توجهی بر بی‌ثباتی بازار ارز تأثیرگذار بوده و باعث کاهش ارزش پول ملی می‌گردند؛ بنابراین، سازمان امور مالیاتی کشور با هدف شناسایی و محدودکردن این‌گونه فعالیت‌ها، مالیات بر خرید و فروش ارز را برای این دسته از افراد اجباری کرده است. این مالیات از طریق ثبت اظهارنامه مالیات ارز در سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی تعیین و پرداخت می‌گردد.
با این حال، برخی از معاملات ارزی که جنبه کاربردی و ضروری دارند، از این مالیات معاف هستند. به عنوان مثال، خرید ارز مسافرتی، ارز مورد نیاز برای صادرات و واردات، خرید دارو و ارز دانشجویی از جمله مواردی هستند که مشمول مالیات بر خرید و فروش ارز نمی‌شوند. این معافیت‌ها به منظور تسهیل امور روزمره و ضروری افراد و جلوگیری از بروز مشکلات بیشتر در زمینه دسترسی به ارز برای نیازهای ضروری، در نظر گرفته شده‌اند.
مالیات بر خرید و فروش ارز چقدر است؟
میزان مالیات خرید و فروش ارز در سال 1403، طبق اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، به میزان 10 درصد از ارزش ارز مورد معامله تعیین شده است. این مالیات بر اساس ماده 163 قانون مالیات‌های مستقیم و با همکاری بانک مرکزی اعمال می‌گردد. افراد مشمول این مالیات باید از طریق ثبت اظهارنامه مالیات ارز در سامانه اظهارنامه مالیاتی، اقدام به تعیین و پرداخت آن کنند.
هدف اصلی از اعمال این مالیات، کاهش فعالیت‌های سوداگرانه و دلالی‌های کاذب در بازار ارز است. اگرچه تصویب این مالیات ممکن است نتواند به طور کامل فعالیت‌های سوداگران را از بین ببرد، اما می‌تواند تا حدی از حجم سفته‌بازی و تأثیرات منفی آن بر بازار ارز بکاهد.
نحوه ثبت اظهارنامه مالیات خرید و فروش ارز خارجی
برای ثبت اظهارنامه مالیات خرید و فروش ارز خارجی در سال 1403، ابتدا باید وارد سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی به نشانی tax.gov.ir شوید. در صفحه اصلی سامانه، گزینه “صورت معاملات فصلی” را انتخاب کنید تا به صفحه مربوطه هدایت شوید.
در صفحه جدید بر روی دکمه ” سامانه صورت معاملات ” کلیک نمایید. در مرحله بعد با واردکردن نام کاربری و کلمه عبور خود که در مراحل پیش ثبت‌نام و ثبت‌نام دریافت کرده‌اید، وارد حساب کاربری خود شوید. در مرحله بعد، بسته به اینکه خریدار یا فروشنده ارز بوده‌اید، یکی از گزینه‌های “گزارش خرید” یا “گزارش فروش” را انتخاب کنید.
پس از انتخاب نوع گزارش، بر روی دکمه “ایجاد” و سپس، بر روی “ثبت رکورد جدید” کلیک کنید. در مرحله جدید، اطلاعات مربوط به معامله خرید یا فروش ارز را وارد کنید. تکمیل‌کردن کادرهای ستاره‌دار الزامی است. پس از واردکردن تمام اطلاعات لازم، روی دکمه “ثبت نهایی” کلیک کنید تا اظهارنامه شما ثبت شود. این فرایند به شما کمک می‌کند تا از جریمه‌های مالیاتی جلوگیری کرده و مالیات خود را به موقع پرداخت کنید.
لازم به ذکر است که پیش از ثبت اظهارنامه، باید مراحل پیش ثبت‌نام و ثبت‌نام در سایت سازمان امور مالیاتی کشور را انجام دهید. برای این کار، پس از ورود به صفحه اصلی سازمان، گزینه “ثبت‌نام و پیش ثبت‌نام” را از منوی سمت راست صفحه انتخاب کنید و مراحل را تکمیل کنید. این مراحل اولیه برای اطمینان از صحت اطلاعات و تکمیل فرایند ثبت اظهارنامه ضروری هستند.
نحوه پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی
برای پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی در سال 1403، پس از ثبت اظهارنامه و تعیین میزان قطعی مالیات، قبض مالیاتی صادر می‌شود. مودیان مالیاتی می‌توانند از چند روش برای پرداخت مالیات خود استفاده کنند. در ادامه به بررسی هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم.
1- پرداخت از طریق سامانه پرداخت قبض مالیات
یکی از این روش‌ها، پرداخت از طریق سامانه پرداخت قبض مالیات است. برای این کار، ابتدا باید به سایت tax.gov.ir مراجعه کرده و به بخش “سایر خدمات مالیاتی” بروید. سپس گزینه “پرداخت الکترونیک مالیات” را انتخاب کنید و با واردکردن نام کاربری و رمز عبور خود، وارد سامانه شوید. در این مرحله، با انتخاب گزینه “صدور قبض جدید” و تأیید اطلاعات، می‌توانید به درگاه بانکی متصل شده و پرداخت خود را انجام دهید.
2- پرداخت مالیات با استفاده از شناسه ۳۰ رقمی
روش دیگر پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی، استفاده از شناسه 30 رقمی است. برای این کار باید به وب‌سایت payments.tax.gov.ir مراجعه کنید و گزینه شناسه 30 رقمی را انتخاب کنید.
سپس شناسه 30 رقمی قبض مالیات و عدد تصویر امنیتی را وارد کرده و دکمه بررسی شناسه قبض نسیم را کلیک کنید. در نهایت با انتخاب گزینه پرداخت، به درگاه بانکی منتقل شده و می‌توانید مالیات خود را پرداخت کنید.
3- پرداخت مالیات با بارکد 42 رقمی قبض مالیات
روش سوم، پرداخت مالیات با بارکد 42 رقمی موجود در قبض مالیات است. مودیان می‌توانند با مراجعه حضوری به اداره مالیاتی مربوطه و اسکن بارکد قبض، مالیات خود را با استفاده از یکی از کارت‌های شتابی پرداخت کنند. این روش‌ها به مودیان کمک می‌کند تا به راحتی و در کمترین زمان ممکن، مالیات خرید و فروش ارز خارجی خود را پرداخت کنند و از جرایم مالیاتی جلوگیری نمایند.
سخن آخر
در پایان، اهمیت آگاهی و رعایت دقیق قوانین مالیاتی را در خرید و فروش ارز نمی‌توان نادیده گرفت. ثبت به‌موقع اظهارنامه و پرداخت مالیات متعلقه نه تنها از بروز جرایم مالیاتی جلوگیری می‌کند، بلکه نشان‌دهنده تعهد و مسئولیت‌پذیری مالی مودیان نیز می‌باشد. با توجه به تغییرات احتمالی در قوانین و مقررات، توصیه می‌شود که فعالان اقتصادی و اشخاص حقیقی و حقوقی، اطلاعات خود را به‌روز نگه داشته و در صورت نیاز، از مشاوران مالیاتی معتبر کمک بگیرند.
